Azərbaycan MDB-də ən yüksək internet sürəti artımına nail olub, lakin istifadəçilər təkcə sürət yox, seçim hüququ tələb edir

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi yanında İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları Agentliyinin (İKTA) məlumatına görə, Azərbaycan MDB ölkələri arasında orta yükləmə sürətində (76.25%) və orta göndərmə sürətində (68.38%) ən yüksək artıma nail olub. Speedtest Global Index məlumatlarına əsaslanan hesabatda, 2023-cü ilin iyunundan 2024-cü ilin avqustuna qədər Azərbaycanın və digər MDB ölkələrinin internet performansı ətraflı təhlil edilib və əhəmiyyətli yaxşılaşma qeydə alınıb.

Bu dövrdə Azərbaycanın internet abunəçilərinin sayı 2.1 milyondan çox olub ki, bu da rəqəmsal infrastrukturun genişləndiyini göstərir. Araşdırma, Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Moldova, Rusiya, Tacikistan və Özbəkistan da daxil olmaqla MDB ölkələrində internet sürəti və gecikmə (latency) göstəricilərini müqayisə edib, sabit genişzolaqlı və mobil internet performansına dair məlumat verib.

Hesabatda mobil internet sürətində də əhəmiyyətli artım qeydə alınıb. 2023-cü ilin sentyabrında Azərbaycanda orta mobil yükləmə sürəti 44.88 Mbit/s təşkil edirdi, bu isə cari ilin eyni dövründə 23.93% artaraq 55.62 Mbit/s-ə çatıb. Mobil internetin orta göndərmə sürəti isə 15.94% artaraq 13.11 Mbit/s-dən 15.20 Mbit/s-ə yüksəlib. Bu artım nəticəsində Azərbaycan qlobal reytinqdə 56-cı yerdən 48-ci yerə yüksələrək 8 pillə irəliləyib.

Bu irəliləyişlərə baxmayaraq, yerli ekspertlər hesab edirlər ki, təkcə sürət internet istifadəçilərinin əsas problemlərini həll etmir. "Multimedia" təşkilatının rəhbəri Osman Gündüz bildirir ki, Nazirlik internet sürətinə deyil, istehlakçıların seçim hüququna üstünlük verməlidir. "Əsas məsələ sürətin özü deyil, internet tariflərində seçim imkanının olmamasıdır. Provayderlər eyni zamanda minimal tarifləri artıraraq istehlakçılar üçün seçim imkanlarını məhdudlaşdırıblar. Bu da istifadəçilərin tələblərinə uyğun sürət seçmək imkanını əngəlləyir," deyə Gündüz X sosial şəbəkəsində açıqlayıb.

Gündüzün fikrincə, mövcud siyasət kənd yerlərində yaşayan yaşlı insanlar kimi nə ehtiyacı olan, nə də ödəmə imkanı olan istifadəçilərə məcburi şəkildə 100 Mbit/s sürətli internet paketləri təqdim edir. "Nazirlik ölkənin beynəlxalq sürət reytinqlərində yüksəlişini qeyd edərkən, aşağı sürətli, daha əlverişli seçim imkanı olmayan istifadəçilərin artan narazılığını nəzərə almır," deyə o əlavə edib.

İKTA bildirir ki, 2024-cü ilin yanvar ayından etibarən Azərbaycanın orta internet sürəti hədəflərinə nail olunub. Lakin istehlakçı hüquqlarını müdafiə edən təşkilatlar xəbərdarlıq edirlər ki, bazarda seçim imkanları genişləndirilmədən, sürət artımının təşviqi bütün istifadəçilərin, xüsusən də kənd yerlərində və aşağı gəlirli ərazilərdə yaşayanların ehtiyaclarını tam təmin edə bilməz. Bu müzakirə, internet xidmətlərinin tənzimlənməsi sahəsində əsas problemləri və istifadəçilərin gündəlik təcrübəsi ilə başlıqdakı sürət artımı arasındakı fərqi bir daha üzə çıxarır.