Azərbaycana sanksiya qoyularsa... “O vaxta qədər Qərbin gözləntiləri var idi”

Son günlər Avropa Şurası, Avropa İttifaqı (Aİ) kimi Avropanın rəsmi qurumları Azərbaycanla bağlı hərəkətə keçdilər. 

Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) Azərbaycan nümayəndə heyətinin səlahiyyətlərini məhdudlaşdırmasını müzakirə edir və yanvarın 24-də bu məsələ ilə bağlı yekun qərar gözlənilir. Bunun səbəbləri sırasında ölkədə insan hüquqları pozuntuları, siyasi məhbusların sayının artması da var. 

Aİ rəsmisi Cozef Borrel də Azərbaycanla bağlı kəskin açıqlama verib. O bildirib ki, "Prezident Əliyevin son ərazi iddiaları böyük narahatlıq doğurur. Ermənistanın ərazi bütövlüyünün hər hansı pozulması yolverilməzdir və Azərbaycanla münasibətlərimiz üçün ciddi nəticələrə səbəb olacaq". 

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi isə Aİ rəsmisinin dediklərini "əsassız iddia" adlandırıb və "qətiyyətlə rədd etdiyini" bildirib. XİN-dən qeyd olunub ki, bu cür hədələyici ritorika Azərbaycan-Aİ münasibətlərini daha da gərginləşdirən ikili standartın bariz nümunəsidir. 

Ekspertlər hesab edir ki, Avropa Azərbaycana sanksiyaları tətbiq etməyə çox yaxındır. Bunun fonunda da, onların fikrincə, Azərbaycan Rusiya ilə yaxınlaşır. Məsələn, iki ölkə arasında növbəti 2 illik yol xəritəsi açıqlanıb, müxtəlif sənədlər imzalanır. 

Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin üzvü Elman Nəsirov Turana bildirib ki, hazırda Qərb siyasi dairələri ilə Azərbaycan arasındakı yaranan bu gərginliyə görə bütün məsuliyyət həmin o dairələrin üzərinə düşür: “Azərbaycan dövlətinin siyasəti çox vektorludur, biz müxtəlif güc mərkəzləri ilə bərabər məsafədə dayanmaq siyasətini həyata keçiririk”.

Deputat qeyd edib ki, Avropa İttifaqına üzv olan ölkələrin doqquzu ilə Azərbaycan arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında sənədlər imzalanıb: “Bu gün də biz Avropa üçün yeni alternativ bir mənbəyik. Bunu orada çox yaxşı bilir və qiymətləndirirlər”.

Amma komitə üzvünün sözlərinə görə eyni zamanda başqa bir tendensiya müşahidə olunmaqdadır: “Bu da onunla bağlıdır ki, bu gün həm ABŞ Dövlət Departamenti, həm Avropa İttifaqının siyasi rəhbərliyi, həm AŞPA səviyyəsində Azərbaycana qarşı intensiv təzyiqlər yeni müstəviyə keçib. Onlar əvvəlki hədələyici bəyanatlardan konkret işə keçdiklərini nümayiş etdirirlər”.

E.Nəsirovun fikrincə, bütün bu sərt davranışının motivlərin hamısı bəhanədir: “Onların heç bir əsası yoxdur. Yeganə səbəb isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycan dövləti Avropa ölkələrinin, ABŞ-ın siyasi iradəsinə zidd olaraq öz torpaqlarını işğaldan azad edib. Deməli, bizim yeganə günahımız odur ki, biz növbəti 30 il ərzində də torpaqlarımızın işğalı faktı ilə barışmaq istəməmişik və torpaqlarımızı onların dediyi kimi siyasi danışıqlar yolları ilə yox, məhz hərbi əməliyyat yolu ilə geri qaytarmışıq”.

O, vurğulayıb ki, Azərbaycanla təzyiq dilində danışmağın heç bir mənası yoxdur: “Azərbaycana qarşı sanksiyalarla heç nəyə nail ola bilməyəcəklər. Fikir verin, Rusiyanı sanksiyalara tuş gətiriblər, amma Rusiyanın iqtisadiyyatının bu gün artım tempi var. Avropanın bir çox paytaxtlarını isə nümayişlər bürüyüb, çünki sanksiyaların əks üzü özünü göstərib və Avropanın iqtisadiyyatı çox gərgin mərhələsinə daxil olub”.

Deputat qeyd edib ki, Azərbaycanın heç bir ölkənin torpağında gözü yoxdur: “Biz öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa etmişik və bu kiminsə xoşuna gəlmirsə bu onun problemidir. Bu gün Azərbaycanla təzyiq dili ilə danışan Qərb siyasi dairələri Azərbaycanın yerləşdiyi coğrafiyanı gözləri qabağına gətirsinlər, çünki bu onların bizim regiondakı strateji maraqlarını sual altına qoya bilər”.

Siyasi şərhçisi Ərəstun Oruclu isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, Azərbaycan-Qərb münasibətlərin pisləşməsi Azərbaycanda demokratik dəyərlərə münasibətlə deyil, Rusiyaya daha çox yaxınlaşması və bu ölkə ilə müxtəlif siyasi layihələrdə aktiv iştirak etməsi ilə bağlıdır: “Çünki Rusiyanın Azərbaycan hakimiyyətinin keçirdiyi bir günlük antiterror əməliyyatına münasibətindən açıq-aşkar görünüb ki, Bakı Moskva ilə anlaşıb və Azərbaycana münasibət məhz bundan sonra dəyişməyə başladı”. 

Ekspertin sözlərinə görə, o vaxta qədər Qərbin gözləntiləri var idi ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi imzalanacaq və Qarabağdakı ermənilərlə bağlı məsələ sonrakı mərhələdə həll olunacaq: “Amma Azərbaycan başqa bir addım atdı və Qarabağ ermənilərin və onların separatçı rejiminin məsələsini birdəfəlik həll etmək yolunu tutmaqla Qərblə münasibətlərə xələl gətirildi. Ölkə maraqları bəlkə də bunu tələb edirdi, amma hər bir halda bunu Rusiya ilə anlaşılaraq edilməsi Azərbaycana münasibəti dəyişdi”. 

Bakı sentyabr əməliyyatından sonra Qərbin vasitəçiliyi ilə bir neçə danışıqdan imtina edib. Ərəstun Oruclu deyir ki, məhz bunlardan sonra Qərbdə insan haqları, demokratik normaların pozulması yada düşdü və sanksiyalar mexanizmi faktiki olaraq işə salındı: “Bu, fərdlərə sanksiyalara qədər gedəcək və Avropa İttifaqı müstəvisində məsələ böyüdükcə ola bilsin ki, Azərbaycanın enerji sektoruna və Azərbaycanın aktivlərinə də qoyula bilər”. 

Politoloq burada Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin də öz sözünü deyəcəyini düşünür. O, eyni zamanda sanksiyaların effektiv olmayacağını bildirib: “Ona görə ki, Azərbaycan sanksiyalar altında olan iki ölkə ilə qonşudur. Bunlar Rusiya və İrandır. Bu faktiki olaraq 3 ölkənin birliyini yaradacaq ki, Azərbaycan bu ölkələrin vasitəsilə vəziyyətdən çıxmağa çalışacaq. Eyni zamanda son vaxtlar Azərbaycan Ərəbistan yarımadasının ölkələri ilə yaxınlaşmasının səbəblərdən biri, böyük ehtimalla, həmin o sanksiyaları yarmaq üçün hazırlıq görməyə yönəlmiş addım olub”.