Ekspert Fazil Məmmədov: �Videoqeydlərə görə sürücünün cəzalandırılması qanunsuzdur�

Azərbaycanda avtomobillərin salonunda videoqeydiyyat cihazının tətbiqi geniş yayılıb. Oradakı qeydlər yol qəzası zamanı sürücünün günahsız olduğuna sübut ola bilər. Həmçinin yol müfəttişi sürücünün hüququnu pozarsa videoqeydlərdən məhkəməyə təqdim olunmaq üçün istifadə olunur. Lakin Baş Yol Polisindən mətbuata bildiriblər ki, yol polisi tərəfindən saxlanılan sürücülər saxlandıqları anın çəkilib sosial şəbəkələrdə yerləşdirilməsinə görə İnzibatı Xətalar Məcəlləsinin müvafiq maddələri əsasında məsuliyyətə cəlb olunacaqlar. Bu bəyanat Rusiyada avtomobillərin yan şüşəsinə qeydiyyat qurğularının yerləşdirilməsinin qadağan edilməsindən sonar yayıldı.

"Sürücülərin təhsilinə yardım" Cəmiyyətinin sədri Fazil Məmmədov Azərbaycan qanunlarında yol polisinin işinin videoçəkilişi və yayımı ilə bağlı qadağa tapmayıb.

"Mən İnzibati Xətalar Məcəlləsində belə maddə tapmadım. Əgər varsa belə, dövlətin əsas qanunu Konstitusiyaya ziddir. Əsas qanunun 32-ci maddəsi kiminsə razılığı olmadan onun şəxsi həyatı barəsində məlumatların toplanmasını, istifadəsini və yayılmasını qadağan edir. Qanunla müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, heç kim icazəsiz və etirazının ziddinə olaraq izlənmə, video və fotoçəkiliş, səs yazılması və s. bu kimi hərəkətlərə məruz qala bilməz. Ancaq yol polisləri xidməti vəzifələrini icra edirlər və bu maddəyə şamil olunmurlar, belə ki, iş zamanı onlar fiziki şəxs hesab olunmur, vəzifədən asılı olaraq hüquqi, vəzifəli və ya xidməti şəxslər hesab olunurlar", - F.Məmmədov deyib.

"Polis haqqında" qanunun 6-cı maddəsində (polisin fəaliyyətində aşkarlıq) deyilir ki, polis öz fəaliyyəti haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş qaydada dövlət orqanlarına və əhaliyə məlumat verir. Yəni, polisin işi açıq-aşkardır. Bu maddədən irəli gələrək polisin işinin videoya çəkilməşində pozuntu yoxdur. Sürücülərin cəzalandırılmasına tərəfdar olanlar "Polis haqqında" qanunun 8-ci maddəsini (polisin fəaliyyətinə müdaxilənin yolverilməzliyi) tətbiq edə bilər. Maddədə deyilir ki, "qanunla səlahiyyət verilmiş şəxslərdən başqa hər hansı şəxsin istənilən səbəbdən polisin qanuni fəaliyyətinə məhdudiyyət qoyması, təsir və müdaxilə etməsi yolverilməzdir və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq qaydada məsuliyyətə səbəb olur".

Lakin polisin fəaliyyətinin videoçəkilişi "işə mane olmaq" kimi təfsir edilə bilməz. Vətəndaş videoçəkiliş aparmaqla və ya polisin fotosunu cəkməklə onun fəaliyyətini necə məhdudlaşdırır? Əgər polis qanunu pozmadan öz xidməti vəzifəsini yerinə yetirirsə qorxacaq bir şey yoxdur.

Qanunu pozan, düzgün işləməyən polislər aşkarlıqdan qorxurlar. DİN rəhbərliyi fəal vətəndaşları - ictimai nəzarətçiləri təşviq etməlidir, onları təqib etməli deyil.

Bizim qanunvericilik foto, video çəkməyi qadağan etmir. Ancaq bu, yol polsi rəhbərliyinə sərf etmir. Narahat olurlar ki, sosial şəbəkələrdə bu cür çarxların yayılması ilə öz qələbə hesabatlarında təsvir etdikləri ideal mənzərə pozula bilər. Hesab edirəm ki, hər bir sürücünün qeydiyyat cihazı olmalıdır. Bu, bəzi hallarda sizin yeganə və inkaredilməz şahidinizdir. Qanunsuz cəza almamanıza yardım edəcək", - F.Məmmədov yekunlaşdırıb.

Rusiya Dövlət Duması avtomobilin yan şüşəsinə quraşdırılmış videoqeydiyyat cihazları və naviqatorlardan istfadəni qadağan edən düzəlişləri qəbul edib. 2018-ci il dekabrın 24-də "FederalPress" bildirib. "Sürücünün yerindən görüntünü məhdudlaşdıran əlavə əşyalar və örtüyə" görə belə qurğular müsadirə edilməklə 500 rubl cərimə tutulacaq.