Ekspertlər dövlət qurumlarının informasiya resurslarının şəffaflığını qiymətləndiriblər

Bakı/17.02.22/Turan: Azərbaycanın dövlət orqanlarının İnternet resursları əsasən mövcud qaydalara uyğundur. Onlar istifadə üçün rahatdır, onların informativliyi, texniki imkanları və funksionallığı qənaətbəxşdir.

Bununla yanaşı, dövlət qurumlarının vebsaytlarında maliyyə şəffaflığı barədə məlumat yoxdur. “Dövlət strukturlarında informasiya şəffaflığının ölçülməsi” adlı araşdırmada gəlinən  nəticə budur. Sənəd 154 dövlət strukturunun saytının 6 aylıq monitorinqinin nəticələrinə əsasən hazırlanıb. Bunlar 17 nazirlik, 7 Dövlət Komitəsi, 7 Dövlət Xidməti, 30 agentlik, 20 Açıq və Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, 29 fond, mərkəz, idarə, məhdud məsuliyyətli cəmiyyət, 18 şirkət, komissiya, institut və digər qurumlardır.

Fevralın 17-də ZOOM konfransda layihənin rəhbəri, hüquq sahəsində ekspert Ələsgər Məmmədli bildirib ki, qiymətləndirmə "İnformasiya əldə etmək haqqında" qanuna və digər hüquqi aktlara uyğun olaraq  13 parametr və 59 meyar üzrə aparılıb.

Araşdırmanı monitorinq qrupunun rəhbəri Nəsimi Məmmədli təqdim edib. Onun sözlərinə görə, bəzi göstəricilər üzrə yaxşılaşmalara baxmayaraq, işə qəbul məsələləri və vakant yerlər, əməyin ödənilməsi, vətəndaşların qəbulu şərtləri üzrə geriləmə var.

Tenderlər və digər müsabiqələr üzrə şəffaflıq azalıb. Bu göstərici üzrə informasiya açıqlığı 57 faiz təşkil edib, halbuki, keçən il 76 faiz olub.

İnformasiya sorğularına cavabların alınması ilə bağlı problemlər var. İnformasiya açıqlığına görə İqtisadiyyat Nazirliyi, həmçinin onun strukturları - Antiinhisar Dövlət Xidməti və Vergi Xidməti liderlik edir (93 faizdən yuxarı göstəricilə).

Sonra Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (89,8 faiz), Baş Prokurorluq və Dövlət Gömrük Komitəsi (hər biri  86,4 faiz) gəlir.

Monitorinq bir sıra məsələlər üzrə çatışmazlıqları da üzə çıxarıb. Beləliklə, saytların əksəriyyətində sorğuların göndərilməsi üçün platformalar  kifayət deyil, bəzilərində isə ümumiyyətlə, yoxdur.

Saytlarda açar sözlər üzrə axtarış qeyri-qənaətbəxşdir. Çox vaxt Google-da axtarış zamanı tapılan açıq məlumat saytın özündə olmur, ya da alt başlıqlarda gizlədilir.

Əksər hallarda bölmələrin səlahiyyətləri, qurumların rəhbərlərinin, onların müavinlərinin və struktur bölmələrin rəhbərlərinin tarif dərəcələri, cari normativ layihələrin, büdcənin müzakirəsində və icrasında vətəndaşların iştirak şərtləri, büdcədənkənar gəlirlərdən istifadə, tenderlər, müsabiqələr, dövlət proqramları və dövlət satınalmaları haqda məlumatlar yoxdur.

Dövlət strukturları bir qayda olaraq, büdcə vəsaitlərinin xərclənməsi barədə məlumatları məxfi saxlayırlar.

Asan imzadan (elektron imza forması) istifadəyə görə daimi ödəniş elektron xidmətlərin əldə edilməsinə  mənfi təsir göstərir.

Bakının da böyük hissəsi daxil olmaqla, ölkədə sürətli İnternetə çıxış problemi qalmaqdadır. Bölgələrdə, xüsusilə kəndlərdə genişzolaqlı İnternet telefon naqilləri ilə verilir.

Pandemiya dövründə təhsil sahəsində təxminən 1,7 milyon istifadəçinin distant təhsillə bağlı problemləri olub.

Media hüququ sahəsində ekspert Xalid Ağəliyev qeyd edib kimi, "İnformasiyanın əldə edilməsi haqqında" qanunun icrasına nəzarətə cavabdeh olan insan hüquqları üzrə ombudsman kadr potensialının olmaması səbəbindən vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilmir.

Ağəliyev hesab edir ki, qanunun müddəalarının yerinə yetirilməsinə nəzarət üzrə xüsusi institutun yaradılmasına ehtiyac var. İnformasiyanın verilməsinə görə məmurların məsuliyyəti artırılmalıdır. Həmçinin vebsaytlarda tez-tez verilən sual və cavabların bazasını yaratmaq mümkündür ki, bu da informasiyanın əldə olunmasını asanlaşdırar.

Araşdırma müəllifləri və müzakirə iştirakçıları aşkar edilmiş nöqsanların aradan qaldırılması və vətəndaşların informasiya hüququnun təmin edilməsinə dair tövsiyələr irəli sürüblər.- 06B-