Hakimliyə namizədlərin müəyyən edilməsi prosesi obyektivlik baxımından ciddi şübhələr doğurur - ekspert

Bakı/06.06.22/Turan: İyunun 8-də hakim vəzifəsinə qəbul imtahanı keçiriləcək. Dövlət İmtahan Mərkəzinin yaydığı məlumata görə, imtahan test üsulu və kompüter vasitəsilə həyata keçiriləcək.

Mövcud qanunvericiliyə görə, hakim vəzifəsinə imtahan iki mərhələni əhatə edir. Namizədlər test imtahanından keçirlər, uğurlu nəticəni əldə edənlər isə ikinci mərhələyə - müsahibəyə buraxılır. Müsahibə nəticələrindən asılı olaraq qərar qəbul edilir.

Bəzi ekspertlər isə hesab edir ki, imtahanın şifahi hissəsində müəyyən əngəllər yaradılır və müstəqil namizəd problemlərlə üzləşir.

Azərbaycanda hazırda müstəqil hüquqşünasların hakim olmaq imkanı varmı? Bu vaxta qədər bu prosesdə hansısa neqativ hallar yaşanıbmı?  Ümumiyyətlə, Azərbaycanda bu proses beynəlxalq standartlara nə dərəcədə cavab verir?

Məhkəmə-Hüquq Şurasından Turana bildirilib ki, hakim vəzifəsinə namizədlərin seçimi tam şəffaf prosedurlar əsasında və  müasir beynəlxalq tələblər səviyyəsində keçirilir.

Qurumdan qeyd olunub ki, ölkə Prezidentinin «Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında» Fərmanı ilə məhkəmə fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi üzrə zəruri tapşırıqlar verilib. «Hakimlərin yüksək iş yükünün azaldılması, işlərə daha tez və keyfiyyətlə baxılması məqsədilə hakim ştatlarının sayı 200 vahid artırılıb. Bununla əlaqədar hakimliyə namizədlərin seçimi prosesi fasiləsiz aparılmaqla sənədlərin qəbulu davamlı xarakter alıb, 900-dən çox namizədlə müsabiqələr keçirilib. 44 nəfər dövlət başçısının sərəncamı ilə ötən il müxtəlif hakim vəzifələrinə təyin edilib».

Şuradan bildirilib ki, imtahanı beynəlxalq təşkilat və yerli QHT-lərdən olan çoxsaylı müşahidəçi və jurnalistləri izləyir.

Vurğulanıb ki, hakimliyə namizədlərin cavab vərəqələri anonim qaydada yoxlanılması üçün kodlaşdırılaraq ikiqat üsulla Hakimlərin Seçki Komitəsinin üzvləri və dəvət edilmiş mütəxəssislər tərəfindən ayrı-ayrılıqda yoxlanılır. «Bu zaman namizədlərin qanunun məzmununu açmaq və onun izahını vermək, kazusları həll etməklə qoyulmuş məsələlərə düzgün qiymət vermək bacarıqlarına xüsusi diqqət yetirilir. İmtahanın nəticəsinə görə hər bir sahə üzrə 60 və daha çox bal toplamış 81 nəfər namizəd müsabiqənin növbəti mərhələsinə – şifahi imtahana buraxılır. Həmin şəxslərin siyahısı Məhkəmə-Hüquq Şurasının İnternet səhifəsində yerləşdirilir».

Hüquqşünas Ələsgər Məmmədli isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, hakimlərin qəbulu ilə bağlı imtahanın keçirilməsi bu və ya digər formada hər yerdə var. «Amma burda söhbət tək test üsulu ilə imtahanından getmir, bizdə həm müsahibə mərhələsi var. Həmin mərhələdə bizdə daha çox qeyri-peşəkar, daha çox siyasi ələmə vasitəsi istifadə olunur».

Ekspertin sözlərinə görə, bu həm vəkillər, həm hakimlərlə bağlı çox ciddi şəkildə əməl olunan bir prosedurdur. «Hüquqi bilgilər baxımından ən yüksək nəticə toplasanız da, müsahibə mərhələsində ola bilsin ki, hansısa amildə sizi yetərsiz hesab etsinlər. Çünki orada subyektiv qiymətləndirmə çox netdir və obyektiv heç bir meyar yoxdur».

O, qeyd edib ki, Azərbaycanda eyni üsulla vəkilliyə qəbul prosesi məsələsi mütəmadi Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin hesabatlarında yer tapır. «Qeyd olunur ki, bu format yanlışdır və subyektiv qiymətləndirmə olmamalıdır. Məhz hakimlərlə bağlı da ikinci mərhələ hesab edirəm ki, obyektivlik baxımından ciddi şübhəli məqamdır».

Hüquqşünasın fikrincə, Azərbaycan reallığında bu imtahan bilavasitə test üsulu ilə keçirmək lazımdır. «Yəni, üzbəüz münasibətlər minimalizə olmalıdır, şəxslərin subyektiv kriteriyaları araşdırılmamalıdır».—021C06--