“İqtidar hansısa gündəm yaradır, müxalifət arxasınca gedir...”

Azərbaycanda gələn il fevralın 7-də keçiriləcək növbədənkənar prezident seçkilərində namizədlərin sayı 6-ya çatıb.

Hazırkı Prezident İlham Əliyevlə yanaşı deputat Zahid Oruc, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri, deputat Qüdrət Həsənquliyev, Milli Cəbhə Partiyasının sədri, deputat Razi Nurullayev və Böyük Quruluş Partiyasının sədri, deputat Fazil Mustafanın namizədliyinin veriləcəyi bildirilib.

Onlardan başqa Böyük Azərbaycan Partiyasının sədri Elşad Musayev və keçmiş Azərbaycan Liberal Demokrat Partiyasnın sədri Fuad Əliyevin də namizədliyi irəli sürülüb. 

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası və Müsavat Partiyası isə prezident seçkilərində iştirak etməyəcəklərini bildiriblər. Onlar bu qərarlarını “ölkədə demokratik mühitin və namizədlər üçün bərabər imkanların olmadığı” ilə əlaqələndiriblər.

Sosial şəbəkələrdə bununla bağlı artıq tənqidlər yer almağa başlayıb.Tənqid müəlliflərinə görə, onlar seçkilərə qatılmaqla ən az təbliğat imkanlarından yararlana bilərdilər.

Müsavat Partiyasının başqanı Arif Hacılı AzadlıqRadiosuna bildirib ki, sədrlik etdiyi partiya heç vaxt hər hansı parlament seçkilərini və ya referendumu boykot etməyib: “Bu baxımından Müsavat Partiyasını seçkiləri boykot edən bir partiya kimi qiymətləndirmək düzgün olmazdı. Prezident seçkilərinə gəldikdə isə bu seçkilər gözlənilmədən təyin edilib və hər hansı hazırlıq işlərin görülməsi mümkün olmayıb. Prezident seçkilərində koalisiyaların yaranmasına, vahid namizədin müəyyənləşməsinə, onun təbliğinə isə vaxt tələb olunur”.

Partiya başqanı hesab edir ki, seçkilərdə iştirak etməmələri ilə əlaqədar günahlandırılmaları yanlışdır: “Çünki müxalifət özünü təcrid etmir, hakimiyyət müxalifəti təcrid etmək xətti götürüb və hakimiyyətin əlində bunun üçün kifayət qədər ciddi resurslar var. Əgər hakimiyyət nə cəmiyyətin, nə də beynəlxalq ictimaiyyətin mövqeyi ilə hesablaşmadan müxalifət partiyalarını siyasi sistemindən kənarlaşdırmağa çalışırsa, bu hakimiyyət üçün çətin bir problem deyil”.

A.Hacılı qeyd edib ki, Müsavat Partiyası iştirak etdiyi son ( 2016-cı il) referendumda məhz təbliğatdan istifadə etmək arqumentdən çıxış edərək referendum qrupunu yaratmağa cəhd göstərdi: “Çox böyük çətinliklə, təzyiqlərə, təqiblərə baxmayaraq biz bu 40 min imzaları topladıq və təqdim etdik. Ancaq qrupumuzu qeydə almadılar və təbliğatdan istifadə etmək imkanımız olmadı. Parlament seçkilərində də oxşar vəziyyət oldu. Qanunvericiliyə görə, 61 seçki dairəsindən namizədləri qeydə alınan siyasi partiya respublika miqyasında təbliğat imkanları qazanır, ona pulsuz efir vaxtı verilir. Müsavat Partiyasının yalnız 60 namizədi qeydiyyat aldılar ”.

Onun sözlərinə görə, bu analizlər göstərir ki, bu seçkilərdə də hakimiyyət Müsavatın namizədini qeydiyyata almayacaqdı: “Biz isə faktiki olaraq üzvlərimizi zərbə altına qoyacaqdıq və bizi tənqid edənlər heç də bizi müdafiə etməyəcəkdilər”.  

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Rəyasət Heyətinin üzvü İlham Hüseyn isə bildirib ki, onlar seçkilərdə iştirak etdikləri vaxt ən azı beynəlxalq müşahidəçilər, müxalifətin mitinq imkanları var idi: “Ən azı seçkiöncəsi hökümət heç olmasa imitasiya edirdi. Biz onda da bilirdik ki, hakimiyyətin saxtalaşdırma şansı həmişə var və biz seçkilərdə qalib gəlməyəcəyik. Amma ən azından bu kampaniyadan yararlanıb öz təbliğatını aparmaq, rejimi ifşa etmək məqsədləri güdürdük”.

İ.Hüseynin sözlərinə görə, indi isə vəziyyət dəyişib: “İndi seçkiöncəsi seçkini müşahidə etməli olan, seçki saxtakarlığını göstərməli olan jurnalistlərin bir hissəsini həbs etdilər, müxalifət düşərgəsinin əsas simalardan biri Tofiq Yaqublunu da ən rüsvayçı ittihamlarla ( dələduzluq, saxta sənədlərdən imtina.Amma o ittihamları qurama sayır) həbs etdilər. Yəni, hökümətin özü-öz seçki kampaniyasını ifşa etdi ki, heç bir müşahidəçilikdən, yarımşəffaf seçkidən söhbət gedə bilməz”.

O, hesab edir ki, hökümət bu seçkilərdə müxalifətinin iştirak etməyində israrlıdır: “Əvvəl seçkilərdə hökümət bizim iştirakımızı bu qədər arzulamayıb. Amma indi onlar daha çox israrlıdır ki, biz iştirak edək. Çünki hökümət bu dəfə öz imitasiyadan da imtina edib və müxalifətin simasında bu imitasiya pərdəsini yaratmaq, legitimləşdirmək istəyir”.

Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) İdarə Heyətinin üzvü Hikmət Babaoğlu isə “Turan”a bildirib ki, Azərbaycan hüquqi, demokratik dövlətdir və xüsusi seçki institutları vasitəsilə demokratik seçkilərin keçirilməsi təmin edilir: “Bu prosesdə qanun pozuntuları ola bilər. Yəni, heç bir cəmiyyətdə ideal demokratiya yoxdur və yaxud heç bir kütləvi siyasi proses müəyyən qanun pozuntuları olmadan baş vermir. Amma bunların bütövlükdə seçki sisteminin ayağına yazmaq, bunları bütövlükdə ölkədə demokratiyanın üzərinə gətirmək doğru deyil”.

Onun sözlərinə görə, hazırda Azərbaycanda seçki üçün çox yaxşı mühit var: “Çünki yaranmış yeni reallıqlar kontekstində Azərbaycan vətəndaşlarının öz iradələrini yenidən ifadə etməsi bir növ siyasi sifarişə çevrilib. Bununla bağlı da siyasi partiyalar yeni qərarlar qəbul etməlidirlər. Ona görə də burada etimad mühiti yenilənməlidir”.

H.Babaoğlu qeyd edib ki, hər bir partiyanın hər hansı qərar qəbul etməsi onun öz işidir: “ Yaxşı olardı ki, kim iştirak edir və ya etmirsə, bunu obyektiv mövqe ilə əsaslandırsın. Seçkilərdə iştirak etməməsi ilə bağlı qərar qəbul edən AXCP və Müsavat Partiyasının qərarları bəlkə də özlərinə görə doğrudur, amma çox təəssüf ki, onun səbəblərini cəmiyyətə qeyri-obyektiv formada təqdim etmələri doğru deyil”.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda demokratik seçkilərin keçirilməsi üçün bütün əsaslar var.

Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlı da hesab edir ki, müxalifət seçkilərə əvvəlcədən hazırlaşmalı idi: “Hal-hazırda görünən odur ki, heç biri seçkilərə hazırlaşmayıb və növbədənkənar seçkilərlə bağlı sərəncamı gözləmirdilər. Belə olan təqdirdə iştirak etmək mənası yoxdur. Amma ümumən götürəndə seçkilərdə iştirak etmək lazımdır”.

Ekspertin fikrincə, əvvəlcədən seçkilərə hazırlaşmaq lazım idi: “Müxalifət həm strategiya planları hazırlamalı, həm də öz aralarında kommunikasiya qurmalı idi, öz aralarında və ictimai fəallarla danışıqlar getməli idilər. Yəni, onlar bir prosesə başlamalı idilər. Amma müxalifətin bu illər ərzində gördüyü işi nə idi? İqtidar hansısa gündəm yaradırdı, müxalifət isə o gündəmin arxasınca gedirdi. Başqa heç nə”.