İstilik sayğacları olmadan əhalinin və dövlətin aldadılması qaçılmazdır

Sovet dönəmindən Bakıda istilik mövsümü noyabrın 15-dən aprelin 15-dək davam edir. Bu il Bakı sakinlərinin istəklərini və mətbuatdakı yazıları nəzərə alaraq, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti güzəştə getməyə, mərkəzləşdirilmiş istiliyin iki gün əvvəl - noyabrın 13-də verilməsini qərara alıb.

Turan-da sovet normativlərinə yenidən baxılmasının vacibliyi barədə məqalə dərc edilib. Belə ki, bu normativlər səbəbindən Bakı sakinləri istilik mövsümünün rəsmi açılışını gözləyərək mənzillərdə donmalı olur (məqalə "Azəristiliktəchizat"da hesab edirlər ki, istilik ən tez noyabrın 15-də verilməlidir" adlanır) http://www.contact.az/ext/news/2018/11/free/Social/ru/76432.htm

Noyabrın 13-14-də mənzillərdə qızdırıcı batareyalar tam gücü ilə isitməyib, ancaq bakılılar ümid edirdilər ki, istilik mövsünü rəsmən elan edildikdən sonra sistem tam gücü ilə işləyəcək. Noyabrın 15-16-da Nərimanov küçəsindəki (Bakının Yasamal rayonu) 5 saylı evdə birotaqlı mənzildə istilik o qədər az olub ki, sakinlər elektrik qızdırıcılarından istifadəni davam etdiriblər. İki, üçotaqlı mənzillərdə batareyaların yarısı, ümumiyyətlə, yanmayıb, soyuq olub.

Sakinlər həyərə çıxaraq "Azəristiliktəchizat"ın 14-cü sahəsinin işçisi Arifə telefon ediblər. O, əvvəlcə sakinlərə təklif edib ki, öz mənzillərindəki qapalı ventilləri axtarsınlar və sonra məsləhər görüb ki, istilik ustalarına "hörmət eləsinlər" ki, onlar batareyaların havasını çıxarsınlar. Sonra bildirib ki, qazanxanada bütün istilik aqreqatları tam gücü ilə işləyir, su isə maksimum temperatura qədər isinməyib, çünki sistem yeni işə salınıb. Sakinlər ona deyəndə ki, qazanxananın ancaq iki borusundan tüstü çıxır, halbuki, orada altı boru var, işçi etiraf edib ki, qazanxananın tam gücündən qəsdən istifadə olunmur. Havanın temperaturu enərsə, qazanxanadakı digər istilik cihazları işə salınacaq.

"Azəristiliktəchizat"ın işçisi istiliyin tam verilməməsi, mənzilləri elektrik cihazları ilə qızdırmağın lazım gəlməsi, mənzillərdəki batareyalar soyuq olsa da istiliyə görə vahid tarif üzə ödəmənin lazlm gəlməsi barədə sakinlərin şikayətlərinə məhəl qoymayıb.

Nərimanov küçəsindəki 5 saylı evin sakinləri ilə "Azəristiliktəchizat" İB arasındakı münaqişə bu kommunal təşkilatın işi qurmaq iqtidarında olmadığını göstərir. Otaqların, mənzillərin sahəsindən və batareyalara verilən texniki suyun temperaturundan asılı olmayaraq mənzil sahibləri eyni məbləği ödəyirlər. Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 467 saylı qərarı ilə müəyyən edilib ki, 2017-ci il noyabrın 1-dən istlik təchizatına görə tarif dövlət tərəfindən müəyyən edilmiş qiymətlər siyahısına daxildir: əhali üçün isti suyun bir kubmetrinə görə 1,92 manat, digər istehlakçılar üçün bir kubmetrə görə 3,10 manat təyin edilib. Əvvəllər əhali bir kubmetr isti suya görə 0,40 manat ödəyirdi. Ödəniş haqqının dörd dəfədən çox artmasına baxmayaraq, əhali üçün istiliyin keyfiyyəti yaxşılaşmayıb.

Müəyyən olunmuş tarifdə yeganə ölçü tədbiri isti suyun kubmetri sayılır. Suyun temperaruru və mənzildə istehlak edilən kubmetrin miqdarından söz getmir. Hətta İB istehlakçıların istifadə etdikləri texniki suyun temperaturu və miqdarından irəli gələrək normativ qəbul etsəydi belə bu parametrlər üzrə hesablama mümkün olmazdı, çünku Azərbaycanda mənzillərdə istilik üçün su sayğacları quraşdırılmayıb. Odur ki, istehlakçılar bütün istilik mövsümü üçün müəyyən edilmiş qiyməti ödəyirlər, hətta bütün qış mənzillərdə küçədəki kimi soyuq olsa belə. Olmayan istilik üçün ödəniş haqqının ləğvilə bağlı məhkəməyə müraciət etmək istəyən iddiaçı "Azəristiliktəchizat"ın pis işinə sübut təqdim edə bilməyəcək.

Bu təşkilatın saytında http://azeristilik.gov.az/index.php?page=sp&n=14

uğurlu işə dair yeganə hesabat kimi hər il quraşdırılan istilik sistemlərinin sayını göstərən cədvəldir. Dövlət qurumunun saytında istilik üçün suyun temperaturu və mənzillərə (uşaq bağçaları və digər sosial, iqtisadi obyektlər) verilən isti suyun həcmi barədə məlumat yoxdur.

Mənzillərdə istilik üçün istehlak edilən su sayğaclarının olmaması təkcə sakinlərin yox (noyabrın 15-də Nərimanov küçəsindəki 5 saylı evin sakinləri ilə olduğu kimi), həm də "Azəristiliktəchizat" İB tərəfindən dövlətin aldadılmasına zəmin yaradır. Sakinlər mənzillərdə istiliyin yetərincə olmadığını və ya heç olmadığını sübut edə bilmirlər, İB isə yaşayış evlərinin və ictimai binaların istiliklə tam təchiz olunması barədə raport verərək dövləti aldada bilər.

Dünyada əhalinin istehlak etdiyi istiliyin fərdi uçotu tətbiq edilir. Rusiyada kommunal xidmətlər Azərbaycanda olduğu kimi, istiliyə görə yeganə tarif təyin edir, ancaq istehlakçı istilik sayğacı quraşdırarsa real olaraq aldığı istiliyə görə ödəniş edir və bu səbəbdən qənaət də edə bilər. Məsələn, mənzildə yaşamadığı və buna görə istilik ventilini bağladığı müddət üçün ödəniş etməyə bilər.

"İstehlakçllar bilməlidirlər ki, istilik cihazı ona qənaət etmir, o, dövlət normativlərinin nəzəri hazırlanması nəticəsində əldə edilən təxmini hesablamalara görə yox, faktiki istehlak edilən enerjiyə görə ödəniş etməyə imkan verir. Fərdi istilik sayğacları istilik təchizatı xidmətinin ödənilməsində xeyli pul vəsaitinə qənaət etməyə imkan verir, bu, 60%-dək təşkil edə bilər"https://teplospec.com/tsentralnoe-otoplenie/teplovye-schetchiki-na-otoplenie-ekonomno-i-vygodno.html- deyilir.

"Azəristiliktəchizat" İB-də fərdi istilik sayğaclarının tətbiqi barədə danışmırlar, hökumətdə isə istilik enerjisi istehlakının fərdi qeydiyyatının yaradılması haqda təklif belə yoxdur. İB-nin 2017-ci il üçün məlumatına görə, 545 qazanxana çalışır ki, bunlar da 3700 ev, 275 məktəb, 155 uşaq bağçası, 150 səhiyyə obyekti və 750 digər obyekti qızdırır. Heç birində istilik sayğacı yoxdur. Həmin cihazlar qurardırılmadan, ümumilikdə, Azərbaycanda istilik təchizatı sistemində islahatlar aparılmadan pul vəsaitlərinin mənimsənilməsi və əhalinin aldadılması praktikası norma olaraq qalacaq.