Media-icmal 01.07.2016

İnkişaf stimulları

“Azərbaycan” qəzeti gömrük sistemindəki islahatlarla bağlı  “İnkişafı stimullaşdıran islahatlar” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=100333) məqaləsilə çıxış edib.

Məqalə daha çox ölkəyə daxil olan malların gömrük sistemindən keçirilməsi haqda məlumatlandırma xarakteri daşıyır. Bu sistemdə tətbiq edilən qaydalar barədə deyilir: “Bu qaydalarda istifadə olunan əsas anlayışlar tətbiq edilən 4 yeniliklə - “Yaşıl dəhliz”, “Mavi dəhliz”, “Sarı dəhliz” və “Qırmızı dəhliz” anlayışları ilə bağlıdır”. Daha sonra müəllif  dəhlizlərin rənlərinə görə mal sahiblərinin hansı prosedurlardan keçməli olduqlarına aydınlıq gətirir.

Müəllif  deyir ki, “yaşıl dəhliz” sistemi gömrük qanunvericiıliynə uyğun  mal və nəqliyyat vasitələrinin fiziki yoxlanması aparılmadan gömrük ərazisinə girişi nəzərdə tutan buraxılış sistemidir.

“Mavi dəhliz” gömrük sərhəd buraxılış məntəqəsindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük ərazisinə buraxılışından sonra gömrük nəzarəti formalarının tətbiqini nəzərdə tutur.

“Sarı dəhliz” sistemi gömrük qanunvericiliyinə uyğun bütün sənədləşmənin  yoxlanmasını və gömrük nəzarəti formalarının tətbiqini nəzərdə tutan buraxılış sistemidir.

“Qırmızı dəhliz” isə gömrük məqsədləri üçün lazım olan məlumatların və sənədlərin, eləcə də malların və nəqliyyat vasitələrinin, habelə tələb olunan hallarda şəxsin yoxlanmasını nəzərdə tutur.

Müəllif bütün tətbiq edilən yeniliklərin məqsədi haqda deyir: “Tətbiq edilən yeniliklərin üstünlüyü ondadır ki, idxalçılar gömrük sistemində əvvəllər onların işlərində çətinlik yaradan mənfi hallarla rastlaşmayacaq, mal və məhsulları sərhəddən qısa vaxtda keçirə biləcəklər”.

Bu həbslər siyasi sifarişdir

“Azadlıq” qəzeti (http://www.azadliq.info/144220.html)  Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının “Azadlıq” qəzetinin baş redaktoru, xaricdən yayımlanan “Azərbaycan saatı” proqramının aparıcısı Qənimət Zahidin qohumları Rüfət və Rövşən Zahidovların həbsinə etiraz bəyanatını yayıb. 

Sənəddə bu həbslər hakimiyyətin vicdanlı insanları şərləmək siyasəti, tənqidçilərinə qarşı ən iyrənc metodlarla mübarizə aparması, ictimai-siaysi fəalları yaxınları ilə şantaj etməsi kimi dəyərləndirilir. Bu həbslərin həm də Q.Zahidin ictimai fəaliyyətilə birbaşa bağlı olduğu vurğulanır: “Q. Zahidin prinsipial və ardıcıl fəaliyyəti, ölkədəki korrupsiya faktlarını üzə çıxarması, hökumətin əsl mahiyyətini cəmiyyətə təqdim etməsi rejimi ciddi narahat etdi və ondan qisas alamğa çalışdılar”.

Sənəddə  deyilir ki, hakimiyyət Rüfət və Rövşən Zahidovları narkotika ittihamı ilə həbs etsə də onlar artıq “vicdan məbusu” kimi tanınırlar və bütün dünya bu həbslərin siyasi sifariş əsasında reallaşdığını artıq bilir. “Yəni növbəti dəfə hakimiyyətin böhtan siyasəti ifşa olundu və ölkənin qanunlarla yox, bir neşə şəxsin sitəyilə idarə olunduğu göründü”.

Sənəddə hakimiyyətin bi addımı ölkənin imicini ləkələməsi, onu dünyadan təcrid etməsi kimi qınanılır.

Son olaraq qurum hakimiyyətə çağırış da edir: “Milli Şura hakimiyyəti orta əsr təıfəkküründın imtina etməyə, müasir dünya ilə ayaqlaşmağa, xalqla düşmənçilyə son qoymağa və bütün siyasi məhbusları azad etməyə çağırır”

Üçüncü devalvasiya təhlükəsi

“Exo” qəzeti “İnflyasiyanı ləngitmək mümkün olmur”  (http://www.echo.az/article.php?aid=102702)  sərlövhəli məqalədə ekspertlərlə ölkənin maliyyə durumunu təlil edir.

Ekspert Oktay Haqverdiyev  ölkənin maliyyə qıtlığı yaşadığını deyir və bunu belə izah edir: “Ölkədə normal dövriyyə üçün əvvəllər olduğu kimi 11 milyard manat vəsait lazımdır, amma hal-hazırda bu rəqəm 7 milyard manatdan çox deyil.Bununla belə bazarda manat kütləsi çoxalır, Mərkəzi Bank inflyasiyanı dayandırmaq məqsədilə daxili bazarda manat kütləsini bilərəkdən azaldaraq faktiki ilin əvvəlindən kredit verməyib”. Ekspertə görə bu hal uzun müddət belə davam edə bilməz, belə ki, maliyyə institutları milli valyutaya etiyac hiss edirlər. O.Haqverdiyev deyir ki, daxili bazarda pul kütləsi artıb, bir tərəfi yaxşıdır, digər tərəfdən isə manat həcminin artması ölkədə inflyasiyanın səviyyəsini yüksəldə bilər”.

Ekspert Əkrəm Həsənov isə dövriyyədə manat çatışmazlığının günbəgün özünü göstərdiyini, odur ki, qısa müddətə də olsa manatın kursunun sabitləşdiyini deyir. Ekspertə görə ilin sonuna maliyyə sektorunda aşağıdakı hal da baş verə bilər: “İlin sonuncu rübünə yaxın, Mərkəzi Bank və Maliyyə  Nazirliyi belə nəticəyə gələcək ki, manatın üçüncü devalvasiyası zərurətdir,  əks halda büdcəni doldurmaq mümkün deyil”.Ə.Həsənov bunu da deyir ki, bazarda manat həcminin artması onun məzənnəsinin enməsinə səbəb olacaq. Ekspertə görə bu səbəbdən heç kəs əlindəki xarici valyutanı manata dəyişmək fikrində deyil. Ə.Həsənova örə, manat hələ öz fundamental dəyərini tapmayıb.

Qurbanların anılmamasına etiraz

“Novoye Vremya” qəzeti “UEFA irqi ayrı-sçekiliyə “qarşı” sərlövhəli (http://www.novoye-vremya.com/w62029/.../#.V3Xo2xHr34g) UEFA-nın bu günlərdə Türkiyədə terror qurbanları olanların xatiərsini Avropa çempionatının yaşıl meydanlarında anılmasına qarşı çıxmasını tənqid edir.

Məqalədə xatırlaıdlır ki, Parisdə, Brüsseldə terror aktları olanda bütün Avropa futbolçularının yaşıl meydanlara qollarında qara lentlərlə çıxdıqarı xatırladılır.

Məqalədə UEFA öz addımını belə əsaslandırır ki, hadisə yalnız sırf futbol ilə və ya turnurdə iştirkçı olan ölkənin komandlarından biri ilı bağlı olduqda hadisə qurbanları bir dəqiqə  sükut la yad edilirlər.

Müəllif Avropa ölkələrində terror aktı olduqda bunun bütün Avropa aid edildiyini viurğulayır.

Məqalədə UEFA-nın bu addımı qınanılır v deyilir : “Məqalənin sonunda qeyd edim.. Terror- hər yerdə terrordur. Onun ABŞ-da. Avropada və Asiyada baş verməsi önəm daşımır. Sonunda isə sualım: “UEFA idman təşkilatıdır, yoxsa, yalnız müəyyən Avropa ölkələri üçün təşkilatdır”  

Əmlak bazarı durğunluq yaşayır

“Bizim yol”  “Sovetskidəki söküntülər əmlak bazarında canlanma yaradıb, qiymətlər nisbətən artıb” (http://www.bizimyol.info/news/80594.html) səlrövhəli məqalədə ekspert Anar Nəsirovla ölkənin əmlak bazarındakı durumu müzakirə edir.

Müəllifə görə, hazırda daşınmaz əmlak bazarı durğunluq yaşayır, neftin ucuzlaşması ilə iqtisadi böhran ölkə iqtisadiyyatının bütün sahələrinə mənfi təsir göstərib. Məqalədə deyilir: “Əhalinin gəlirləri azalıb, ticarət zəifləyib, dövlət ipoteka kreditləşməsi ləngiyir, Rusiyadan Azərbaycana gələn pullar kəskinazalıb və bu səbəblər mənzil bazarında alqı-satqını azaldıb”.   

Müəllif deyir ki, böhran həm əmlak sahiblərinə, həm də müştərilərə mənfi təsir etdiyi üçün qiymətlər enib. Amma son zamanlar nisbi canlanma var, bu da Bakının ayrı-ayrı issələrindəki söküntülərlə bağlıdır. Əmlak bazarının rieltorlarından Elçin Həsənli deyir ki, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti aşağıdır. Ev almaq istəyənlər də əsasən ipotekaya üstünülk verirlər.

Ekspert A. Nəsirov isə həyət evlərinə marağın artdığını deyir: “ Burada qiymətlər 10 min manatdan başlayır, yaxşı vəziyyətdə olan evi 80-90 min mnata almaq olar. Amma bu da var ki, qiymətlər aşağı olduğu üçün çoxları satışa çıxardılqarı evləri sonra satmaq fikrindən daşınırlar”.

A.Nəsirov deyir ki, yeni binalarda mənzil alınmamasına səbəb təkcə qiymətin baa olması deyil, əm də bu sahədə aktlarının artmasıdır. “Belə ki, bəzi tikinti şirkətləri var ki, bir mənzili birneçə müştəriyə satıralr, ona görə də alıcılarda inam qalmayıb və özlərini riskə atmaq istəmirlər”.