Media-icmal 04.02.20

Çindən mobiil telefon ixracının Azərbaycana təsiri, neft gəlirlərinin azala bilməsi ehtimalı, prezidentdən banklara xəbərdarlıq, sənədsiz evlərin büdcəyə yaratdığı çətinliklər və s. ölkənin İnternet resurslarının aparıcı mövzuları sırasındadır.

“Yenisabah.az”da “Bu, iqtisadiyyata böyük zərbə vuracaq” - Azərbaycanda telefonlar bahalaşacaq?”.

Müəllif deyir ki, koronavirus təhlükəsilə bağlı Rusiya və ABŞ -ın bəzi şirkətləri Çindən mobil telefon ixracını dayandırıb.

Bundan irəli gələrək müəllif bu qadağaların Azərbaycanın mobil telefon bazarına təsiri barədə iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli ilə müzakirə aparır.

A.Nəsirli iddia edir ki, nəinki telefon, həmçinin digər məhsulların da qiymətində artım olacaq: “Hazırda Çindən gətirilən bütün məhsulların müəyyən müddətə dayandırılması hədəfdədir. Dünya Çin gömrüyü üzrə karantin elan olunmasını istəyir. Bu yəqin ki, Azərbaycana da ixracın dayanmasına səbəb ola bilər”.    

A.Nəsirliyə görə, Çin iqtisadiyyatı dünya iqtisadiyyatının əhəmiyyətli hissəsini özündə cəmləyir, odur ki, bu ölkənin bloklanması digər məhsulların da bahalaşmasına səbəb olacaq. 

Ekspert hesab edir ki, bu vəziyyət dünyada yeni böhrana yol aça bilər.

Həm də A.Nəsiri düşünür ki, bu virus və ya iqtisadi məsələ deyil, Çinə qarşı açılan savaşdır, ekspertə görə, bu addım iqtisadiyyata aşağı zərbə olacaq. 

“Modern.az” “Koronavirus təhlükəsi Azərbaycanın neft gəlirlərini azalda bilər” sərlövhəli məqalədə bu təhlükə ehtimalından yazır.

Müəllif  bu təhlükənin nə qədər real olması barədə deputat Vahid Əhmədovla söhbətləşir.  

Yazı müəllifinin deməsinə görə, koronavirus təhlükəsi Çinin energetika bazarında neftə olan tələbatı 3 milyon barel - 20% azaldıb, analitiklər “Brent” markalı neftin 40 dollara qədər ucuzlaşa biləcəyini əlavə edib.

Müəllif  bildirir ki, yanvarın 20-dən nefti 13% ucuzlaşıb, 2020-ci ilin ilk yarısında orta qiymətin 54-47 dollar arasında olacağını proqnozlaşdırıblar.

Müəllif həm də yada salır ki, Maliyyə Nazirliyinin ötən ilin sonunda verdiyi hesabatda qeyd edilirdi ki, 2020-ci ildə dünyada neftin qiymətinin 40 dollar səviyyəsinədək azalması Azərbaycanın dövlət büdcəsinin gəlirlərinə az təsir edəcək.

Deputat V.Əhmədov hesab edir ki, neft qiymətlərindəki enmə qısamüddətli olacaq: “Qiymətlərin aşağı enməsi dünyanı cənginə alan koronavirusla əlaqədardır, Gözlənilir ki, bu yaxınlarda koronavirusla bağlı məsələ səngiyəcək”.

  V.Əhmədovun fikrincə, neftin qiymətinin 50-55 dollara enməsinin dövlət büdcəsinə müəyyən təsirləri ola bilər: “Dövlət büdcəsində neftin 1 barreli 55 dollardan götürülüb. Amma ümumilikdə, dövlət başçısının təsdiq etdiyi proqram və layihələrə heç bir təsiri olmayacaq, Çünki 52 milyard dollaradək ehtiyatımız var.”.

“Yeniavaz.com”  “Prezidentdən banklara xəbərdarlıq: "Özlərindən küssünlər" sərlövhəli yazıda fevralın 3-də Bakıda regionların inkişafı üzrə dördüncü Dövlət Proqramının icrasının birinci ilinin yekunlarına dair çıxışnda dövlət başçısı İlham Əliyevin banklara xəbərdarlıq etməsinə diqqət çəkir.

Müəllif deyir ki, ölkə başçısı dövlət tərəfindən banklara verilən dəstəyi də xatırladıb.

Müəllifə görə, dövlət başçısı bildirib ki, Azərbaycan nadir ölkələrdəndir ki, bütün bank əmanətləri dövlət tərəfindən sığortalanır: “Bu, banklara verilən böyük dəstəkdir, edilən güzəştdir, eyni zamanda onların məsuliyyətini artırır. Əgər banklar tərəfindən, özəl banklar tərəfindən hər hansı bir sürpriz olarsa, onlar özlərindən küssünlər. Bütövlükdə özəl banklar iqtisadi inkişafımıza təkan verməlidir. Onların işi ancaq oturub pul qazanmaq olmamalıdır”.

Müəllifin deməsinə görə, prezident xəbərdarlığını qətiləşdirib: “Dövlət onlara fəaliyyət göstərmək üçün imkan yaradıb, lisenziya verib. Əgər o banklarda hansısa problemlər olarsa, bu lisenziya ləğv ediləcək”.

Müəllifin deməsinə görə, prezident banklarda istehlak kreditlərinə üstünlük verilməsini tənqid edib, onları real sektoru maliyyələşdirməyə çağırıb.

 “Oxu.az”da isə “Sənədsiz ev dərdi: “Bundan dövlət büdcəsi ziyan görür” - sərlövhəli məqalədə ölkədəki bu probem müzakirəyə çıxarılır.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda uzun illərdir sənədsiz evlərin dövlət reyestrinə daxil edilməsi prosesi yubanır və bununla bağlı iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənovla söhbətləşir.

R.Həsənov hesab edir ki, sənədləşdirilməyən evlər vətəndaşların bir qisminin mülkiyyət hüquqlarından istifadə edə bilməməsi deməkdir.

Ekspertə görə, sənədsiz torpaq sahələri və sənədsiz evlər dövlət büdcəsinə daxil olmalı olan ödənişlərin olmaması ilə büdcəyə dəyən ziyandır.

“Çıxarışı olmayan mənzillərdən və ya yaşayış sahələrindən faktiki olaraq əmlak vergisinin toplanması texniki cəhətdən mümkün deyil. Qanunvericiliyə görə, sadəcə, çıxarışı olan mənzillərdən əmlak vergisi tutula bilər. Bununla da dövlət büdcəsi itirmiş olur”, - R.Həsənov bildirib.

R.Həsənova görə, aidiyyatı qurumların subyektiv maraqları da müəyyən problemlər yaradır və həm də ekspert diqqəti bu evlərin sənədləşdirilə bilməməsi səbəblərinə cəmləyir: “Bir sıra hallarda, xüsusilə fərdi yaşayış sahələri təhlükəli yerlərdə tikilir, bəzi sahələrdə torpağın təyinatı dəyişməlidir”.

İqtisadçi həmçinin bəzi çoxmənzilli binalarda da tikinti normalarına əməl edilmədiyini bildirir və bəzi mənzil-tikinti kooperativləri subyektiv maraqlarını müdafiə etmək üçün prosesə maneə yaradırlar: “Qeyri-qanuni ödənişlərin yığılması da sənədsiz evlərlə bağlı problemin həllini ləngidən amillərdəndir”, - R.Həsənov əlavə edib.