Media-icmal 04.08.18

Ölkədə sənayeləşmənin inkişafı, Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun fəaliyyətinə, mobil telefonların dövlət qeydiyyatı rüsumlarının artırılması qərarına baxış və s. bugünki (04 avqust, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Azərbaycanda sənaye təntənəsi

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan sənayesinin təntənəsi" sərlövhəli məqalədə ölkədə qeyri-neft sənayesinin inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, dünya ölkələrinin çoxunda olduğu kimi, Azərbaycanda da sənayeləşmə iqtisadi siyasətin prioritetindən biridir və bu sahədə ölkə zəngin ənənələrə malikdir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, son illərdəki uğurlu siyasət iqtisadiyyatın sənayeləşməsini daha da sürətləndirib: "Hazırda uğurla həyata keçirilən sənayeləşmə siyasətinə uyğun istehsal və emal müəssisələrinin, sənaye parkları və məhəllələrinin yaradılması davam edir. Azərbaycanda mövcud olan sərmayə yatırımı mühiti yerli və xarici investorlar üçün əlverişli şərait yaradır. Bunun nəticəsidir ki, son 15 il ərzində Azərbaycana 250 milyard dollara yaxın sərmayə qoyulub".

Müəllif belə müəssisələrdən biri kimi iyulun 18-də Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisində dövlət başçısı İlham Əliyevin iştirakı ilə açılışı edilmiş "SOCAR Polymer" layihəsi çərçivəsində inşa edilən polipropilen zavodunu göstərir və bu müəssisənin fəaliyyəti haqda dövlət baçısının çıxışına istinad edir: "Deyə bilərəm ki, Azərbaycanın müasir tarixində bu ölçüdə və bu səviyyədə sənaye müəssisəsi tikilməyib. Düzdür, bizim neft-qaz sektorunda böyük inşaat işlərimiz həyata keçirilib - böyük platformalar, qazma qurğuları, ancaq qeyri-neft sektorunda bu, ən böyük sənaye müəssisəsidir və ən son texnologiyalara malik olan müəssisədir".

Müəllif deyir ki, bu zavodlar ildə 19 növ olmaqla, 184 min ton polipropilen və 12 növ olmaqla 120 min ton yüksəksıxlıqlı polietilen istehsal edəcək və ildə 300 min ton istehsal olunacaq məhsulun 70 faizinin xarici bazarlara ixrac olunması gözlənilir.

Yazı müəllifi deyir ki, 17 sahibkarlıq subyektinə rezident statusunun verildiyi Sumqayıt Kimya Sənaye Parkına 2 milyard dollardan çox investisiya yatırılıb, artıq ölkədəki sənaye parklarında rezidentlərin sayı 50-yə yaxınlaşır, bu parklarda icra edilmiş və icra ediləcək layihələrin ümumi dəyəri 3,6 milyard dollardır və ondan 2,6 milyard dolları artıq yatırılıb.

Müəllifə görə, bu ilin altı ayında qeyri-neft sənayesinin 8,8 faiz artması özü də Azərbaycanda sənaye potensialının güclənməsinin sübutudur.

Fondda köklü dəyişikliklər olmadıqca...

"Modern.az"da isə "Əmanətlərin Sığortalanması Fondu müflis olmaq üzrədir" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Fondun və bir ildir ki, iş başında olan yeni rəhbərliyin fəlaiyyətini iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərl ilə müzakirəyə çıxarır.

Ekspert deyir ki, Fond problemlər yaşayır, ən böyk problem isə maliyyə resurslarının olmamasıdır, əvvəlki illərdə də yığılmış vəsait çox cüzi olub, hazırda isə müflis olmaq üzrədir.

N.Cəfərli bildirir ki, 2015-ci və 2016-cı illərdə bankların bir-birinin ardınca bağlanması Fondda vəsaitlərin tamamilə tükənməsinə səbəb olub: "Məcburən Mərkəzi Bankdan 500 milyon manat kredit ayrıldı. Məlumdur ki, Fond həmin krediti qaytarmaq gücündə deyil. Çünki yaxın vaxtlarda Fondun bu kreditləri qaytarmaq üçün gəlirlərinin olması gözlənilmir".

Ekspert Fondun fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq üçün çıxış yolunu quruma qazanc gətirmək, problem yaranarkən əmanətləri, eləcə də götürdüyü kreditləri geri qaytara bilmək üçün iş qaydalarında köklü dəyişiklik edilməsində görür.

N.Cəfərli deyir ki, xarici ölkələrdə belə qurumlar həm qiymətli kağızlar, həm daşınmaz əmlak bazarında aktivdirlər, həm öz aktivlərini artırırlar, həm də əldə etdikləri gəlirin bir qismini maliyyə sabitliyinə xərcləyirlər, vətəndaşların depozit problemi yaranarkən onu həll etməyə çalışırlar".

Ekspert vurğulayır ki, Azərbaycanda belə bir mexanizm yoxdur, Fond çox bəsit fəaliyyət növüylə məşğuldur: "Banklardan üzvlük haqqı yığırlar, əmanətlərin sığortalanması ilə bağlı əlavə vəsait toplayırlar ki, bu da çox cüzi məbləğdir.

Fondda vəsait onsuz da azdır, bir neçə bank bağlansa, tamamilə müflis duruma düşəcək".

Ekspert deyir ki, "Bank Standart"ın bağlanmasından sonra sığortalanmış əmanətlərin qaytarılması ancaq Mərkəzi Bankın köməyilə mümkün olub, indi hansısa böyük bankda problem yaşansa sığortalanmış əmanətlərin geri qaytarılması mümkün olmayacaq.

N.Cəfərli deyir ki, Fondun fəaliyyət sistemində dəyişikliklər baş verməsə, rəhbər şəxsin kimliyindən asılı olmayaraq, qurm problem yaşaycaq: "Təyin olunmuş rəhbərlik Fondun müəyyən mənada yaxşı və pis işləməsini təmin edə bilər, amma onun mövcud problemlərini həll etmək iqtidarında deyil. Ona görə də bu tipli fondların fəaliyyətinin köklü şəkildə yenidən qurulmasına ehtiyac var".

Əmanətlərin Sığortalanması Fondu 2007-ci ildə yaradılıb, qurum olaraq hədəfi banklar və xarici bankların yerli filialları ödəmə qabiliyyətini itirdikdə fiziki şəxslərdən əmanətə qəbul olunmuş pul vəsaitinin itirilməsi riskinin qarşısını almaq, maliyyə və bank sisteminin sabitliyini və inkişafını təmin etməkdir.

İstehlakçı zərərinə olan qərar

"Bizimyol.info"da isə "İqtisadiyyat Nazirliyində 145 ştat var, 9 mərtəbəli binada oturub havayı pul alırlar" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Yazı müəllifi xatırladır ki, Nazirlər Kabinetinin bu il 31 iyul tarixli qərarı ilə mobil telefonların dövlət qeydiyyatı rüsumları minimum 4, maksimum isə 30 dəfəyədək qaldırılıb və bu qərara qədər cəmi 5 manat olan dövlət qeydiyyatı indi telefonun modelindən asılı olaraq 20-150 manat təşkil edir.

Müəllif mobil telefonların dövlət qeydiyyatı rüsumlarının qaldırılması ilə bağlı qərarı Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynovla müzakirə edir.

E.Hüseynov sayta şərhində deyir ki, bu qərar BMT-nin istehlakçıların malları və xidmətləri əldə etmə imkanına dair sənədilə ziddiyyət təşkil edir: "Çox təəssüf ki, bu qərar BMT-nin həmin sənədinin ziddinədir. Düşünürəm ki, dövlət ciddi hərəkət etməli və qiymətlər aşağı salınmalıdır".

Birlik rəhbəri bazarda baş verənlərin istehlakçıların zərərinə dəyişdiyini, buna baxmayaraq, istehlakçı hüquqlarını qorumalı olan dövlət orqanlarının hələ də susduqlarını deyir: "Bu məsələ ictimaiyyəti narahat edən məsələdir. Bu gün bizə bu məsələ ilə bağlı 8 zəng daxil olub. Bunu belə anlamaq olar ki, hökumət mobil və ya bahalı telefonlardan istifadənin miqdarının aşağı düşməsini istəyir".

E.Hüseynov bildirir ki, bu qərar istehlakçı hüquqlarının məhdudlaşdırılması kimi görünür və istehlakçının malları əldə etmək imkanını azaldılması kimi qiymətləndirilə bilər.

AİB sədri deyir ki, burada bazarın öz alətlərindən istifadə etmək lazımdır, yəni bazarda elə rəqabət yaradılmalıdır ki, "tələb-təklif" sistemi işə düşsün və inizbati metoda ehtiyac qalmasın.

E.Hüseynova görə, bu rüsum qiymətlərinin müəyyən olunmasının ciddi əsası yoxdur, kim qiyməti necə istəyir, elə də təyin edəcək, bu da əhalinin narazılığına səbəb olacaq, odur ki, hökumət bu qərara ciddi dəyişiklik etməlidir: "Prezident ölkədə monopoliya olduğunu dəfələrlə dilə gətirsə də, dövlət qurumlarına bu barədə tapşırıqlar versə də, ölkədə antimonopoliya işləmir, bazarda baş verənlər istehlakçıların zərərinə dəyişir. İstehlakçı hüquqlarını qoruyan dövlət orqanları susublar və yox dərəcəsindədir".