Media-icmal 06.10.18

Aqrar sahədə yüksək məhsuldarlığa nail olunması, bahalı neftin böhran yarada bilmək ehtimalı, korrupsiyaya qarşı mübarizə və s. məsələlər bugünkü (06 oktyabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Məhsuldarlığın əsası- müasir texnologiya

"Azərbaycan" qəzeti "Müasir texnika və texnologiya daha çox və daha keyfiyyətli məhsul deməkdir" sərlövhəli məqalədə aqrar sahədə əldə olunan uğurları dəyərləndirir.

Müəllif hesab edir ki, ölkədə aparılan iqtisadi islahatların əsas hədəfi qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirməklə ümumi inkişafa nail olmaqdır və bu, vacib məsələdir.

Müəllif deyir ki, qeyri-neft sektorunda aqrar sahənin coğrafiyası və əhalinin məşğulluğunun əhatəsinə görə üstünlük təşkil edir, bu səbəblə də dövlət son dövrlər bu sahənin inkişafına xüsusi diqqət göstərir.

"Kənd təsərrüfatında hərtərəfli islahatlar həyata keçirilir, fermerlərə dövlət dəstəyi artırılır, o cümlədən güzəştli kreditlər ayrılarkən aqrar sahədə çalışan sahibkarlara üstünlük verilir" deyə müəllif bu sahəyə dövlət qiqqətinin bəzi parametrlərini sadalayır.

Müəllif vurğulayır ki, bu sahədə yüksək məhsuldarlığa nail olmaq isə müasir texnika və texnologiyaların tətbiqindən keçir və prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında aqrar sektorda yüksək texnika və texnologiyaların tətbiqinin əhəmiyyətindən danışıb: "Bu gün dünyada elə texnologiyalar var ki, məhsuldarlığı bir neçə dəfə artırır. Biz həm aqrotexniki tədbirlərlə bağlı texnologiyaları, həm də su ilə təminat texnologiyalarını Azərbaycana gətirməliyik".

Müəllifin yazmasına görə, keçən il 10 min ədəd yüksək səviyyəli texnika alınıb, bu il isə daha 5 min texnikanın alınması üçün dövlət büdcəsindən 160 milyon manat vəsait ayrılıb.

Aqroparkların aqrar sahədə iri istehsal, emal və logistik imkanlara malik sahibkarlıq növü olduğunu, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində aqroparklar sürətlə inkişaf etdiyini deyən müəllif elə yüksək texnika və texnologiyalardan da daha çox aqroparklarda istifadə olunduğunu bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, hazırda Azərbaycanın 30 rayonda 192 min hektar sahəyə malik 45 aqroparkın yaradılması layihəsi həyata keçirilir, ümumi dəyəri 1 milyard manatdan çox olan aqroparklarda zəruri infrastrukturun yaradılmasına indiyədək 207 milyon manatdan çox dövlət vəsaiti xərclənib: "Bundan əlavə, 111 milyon manat güzəştli kredit və dəyəri 564 milyon manat olan 25 layihəyə investisiya təşviqi sənədi verilib.

Aqroparklarda 4-də birinci mərhələ üzrə işlər başa çatdırılıb. İlin sonunadək 14 aqropark istifadəyə veriləcək. Digər aqroparkların da tikilməsi istiqamətində işlər davam edir".

Müəllif deyir ki, bunun sayəsində aqrar sahə məhsullarının kəmiyyətilə birgə keyfiyyəti də artır, bu səbəbdən Avropa bazarında özünə alıcı tapmaqda çətinlik çəkmir, təkcə fındığın 25 ölkəyə ixrac olunması bunu təsdiqləyir.

Bahalı neftin böhran yarada biləcək "sonu"

"Müsavat.com" saytında isə "Bahalı neft yeni böhran yarada bilər" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif son zamanlar dünya bazarında neftin qiymətinin kəskin artması, bunun neft istehsalçısı olan ölkələrə xeyri və ehtimal edilən ziyanı barədə neft sahəsi üzrə ekspert İlham Şabanla söhbətləşir.

"Neft Araşdırmaları Mərkəzi"nin rəhbəri İlham Şaban indiki qiymət sıçrayışının bir neçə mühüm səbəbi olduğunu deyir: "Əvvəla, ABŞ-la İran arasındakı gərginlik artıq hüquqi müstəviyə keçdi. İkincisi, məlum oldu ki, sentyabrda ABŞ faktiki olaraq Çinə neft satmaqdan imtina edib".

İ.Şaban deyir ki, dünya bazarında qiymətin yüksək olması nəinki istehlakçıları, heç istehsalçıları da qane etmir.

Ekspert dünya neftinin ən böyük istehlakçısı, eləcə də istehsalçılarından biri olan ABŞ-ın qiymətlərin aşağı salınması üçün OPEK-ə dəfələrlə müraciəti olub.

İ.Şaban vurğulayır ki, Rusiya da dünya bazarında neftin qiymətinin 60-65 dollar olmasını ölkəsi üçün məqbul adlandrıb.

Öz növbəsində ekspert də təsdiqləyir ki, hazırda istehlak bazarı, həm də hasilatçılar üçün neftin qiymətinin 65 dollar həddində olması "qızıl orta qiymətdir": "Çünki neftin bahalı qiyməti dünyada fəsadlara yol açır. Belə ki, ona tələb arzu olunan səviyyədə olmur, bahalı neftdən gələn gəlirləri istehlakçılar iri həcmdə alternativ enerji mənbələrinə, maşın və mexanizmlərin, texnologiyaların yaradılmasına sərf edir, neftin bahalı dövrü heç zaman uzunmüddətli olmur, qiymətlərin ucuzlaşması neftdən asılı ölkələrə daim şok effekti yaşadır, bahalı neft iri gəlirlər deməkdir, bu isə institusional nəzarət mexanizmi olmayan ölkələrin iqtisadiyyatında neft gəlirlərindən bəhrələnmək əmsalını aşağı salan göstəricidir, nəhayət, bahalı neft dünya bazarında neft avadanlığı və servis qiymətlərinin neftin artan qiymətindən daha çox bahalanmasına səbəb olur".

İ.Şaban deyir ki, texnoloji şirkətlər isə faktiki ABŞ və Qərb şirkətləridir, odur ki, əsasən neft hasilatçısı olan üçüncü dünya ölkələri bu bahalaşmadan yüksək mənfəət əldə etmirlər.

Azərbaycana gəlincə, ekspert deyir ki, belə bahalı neft fonunda ölkənin neftdən gəlirləri də sürətlə artır: "Neft Fondu gəlirlərlə bağlı ilin əvvəlindən olan məlumatı açıqlayıb, təhlil zamanı gördüm ki, bu ilin sentyabr ayında təkcə "Azəri-Çıraq-Günəşli" layihəsindən (həmçinin "Şahdəniz" kondensatının mənfəət payından) Neft Fonduna mənfəət şəklində 745 milyon dollar vəsait daxil olub.

8 ayda AÇG-dən gələn mənfəət isə 7 milyard 401 milyon dollar təşkil edib. Nəzərə alsaq ki, IV rübdə dünya bazarında neftin qiyməti daha çox 80-85 dollar dəhlizində ola bilər (İran faktoru ən azı bazarlarda gərginliyi yaxın iki ayda saxlamaqda davam etdirəcək), bu zaman kəsiyində AÇG-dən 2,6-2,7 milyard dollar mənfəət proqnoz etmək mümkündür ki, nəticədə 2018-ci ilin yekunlarına görə layihədən dövlətin xalis mənfəəti 10 milyard dollara qədər arta bilər. Neft Fondunun ümumi gəlirləri isə bu il təqribən 10,8 milyard dollar təşkil edə bilər".

Bakının lift təmiri və beynəlxalq qalmaqal

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Şükürovun ardınca digər korrupsionerlər də cəzalandırılacaqmı sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif "Bakılifttəmirt" İstehsal Birlyinin direktoru Qüdrət Şükürovun vəzifəsindən azad olunmasını, Korrupsiyaya Qarşı Baş Mübarizə İdarəsinin Cinayət Məcəlləsinin ona qarşı külli miqdarda mənimsəmə və vəzifə səlahiyyətindən sui-istifadə ittihamları ilə cinayət işi qaldırmasını müzakirə müstəvisinə gətirir.

Amma müəllif iddia edir ki, belə mənimsəmə hesabına varlanan təkcə Q.Şükürov deyil, başqaları da var.

Yazı müəllifi deyir ki, 2013-cü ildə dövlət tərəfindən Bakıda liftlərin əsaslı təmiri üçün 7 milyon manat ayrılıb, amma bunun əksər hissəsi təyinatı üzrə xərclənməyib.

Daha sonra əsaslı kapital qoyuluşundan daha 50 milyon manat bu məqsədlə ayrılıb, amma yenə də əsaslı təmir işləri aparılmayıb, ya mənimsənilib. ya da başqa ehtiyaclara sərf edilib.

Müəllif deyir ki, bu, azmış kimi adı çəkilən müəssisə beynəlxalq qalmaqala da səbəb olub.

Məqalə müəllifinin deməsinə görə, ABŞ-ın "United Technologies Corporation" şirkəti ətrafında səs-küylü korruspiya qızışmaqdadır və hətta şirkət ABŞ Qiymətli Kağızlar Komitəsinə 13.4 milyon dillar cərimə ödəməyə də razı olduğunu bildirib .

Müəllif şirkətin rəsmi saytına istinadən bildirir: "Şirkətə belə cərimə ödəmə qoyulmasının səbəbi onun törəmə şirkəti olan "OTIS Elevator Co"nun "Bakılifttəmir" birliyinə rüşvət verməsidir. SEC təsdiq edir ki, Bakıda dövlət balansında olan binaların liftlə təmin olunması üçün "Bakılifttəmir" birliyinə rüşvət verməklə ABŞ-ın xarici korrupsiyaya qarşı mübarizə Aktini pozub".

Müəllif deyir ki, ABŞ şirkəti məhkəməyə verilməməsi üçün Komitəyə 13,9 milyon dollar ödəməyə razılıq verib.

Müəllif deyir ki, SEC Bakıda yaşayış evlərinin liftlə təmin olunması üçün Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti 2012-ci ildə tender elan edib, ABŞ-a aid törəmə şirkət tenderi udmaq üçün "Bakılifttəmir" birliyinə rüşvət təklif edib.

Müəllifin deməsinə görə, ABŞ şirkəti rüşvətin verilməsi və liftlərin alınması üçün subpodratçılar və vasitəçilər sxemi işə salınıb.

Müəllif isə deyir ki, bu, korruspiya faktının üstünün açılmasıdır, bunun ardınca büdcə pullarını sümürən digər korrupsiya faktlarının da üstü açılacaqmı?