Media-icmal 07.06.17

Ölkə iqtisadiyyatının inkişafı, elmi ictimaiyyətin problemləri, bazarlardakı bahalıq, korrupsiyaya qarşı mübarizənin vacibliyi bugünki (07 iyun, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur...

Dünyaya örnək ölkə

"Azərbaycan" qəzeti "Ölkə iqtisadiyyatı bütün parametrlərinə görə digər dövlətlərə nümunədir" sərlövhəli məqalədə ölkənin 2004-cü ildən bu yana iqtisadi

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=123741) dirçəlişini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın 2004-cü ildən üzübəri sosial-iqtisadi inkişafı dünyanın gözü qarşısında baş verir və bu yüksəlişi mötəbər beynəlxalq iqtisadi qurumlar da yüksək dəyərləndirirlər.

Müəllif vurğulayır ki, bu qurumlar sırasında Davos İqtisadi Forumu Azərbaycanla bağlı verdiyi hesabatlarda dəfələrlə müsbət rəy bildirib.

Məqalədə qeyd edilir ki, keçmiş Prezident Heydər Əliyevin anadan olmasının 94-cü ildönümünə və H.Əliyev Fondunun fəaliyyətinin 13 illiyinə həsr olunan təntənəli mərasimdə ölkənin son illərdə qazandığı uğurlar bir daha vurğulanıb və Prezident İlham Əliyev deyib: "Bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı bütün parametrlərə görə bütün ölkələr üçün nümunə ola bilər. Son illər ərzində - 2004-cü ildən bu yana ümumi daxili məhsul 3 dəfə artıb, 1 milyon 700 min yeni iş yeri yaradılıb, bütün infrastruktur, demək olar ki, yeniləşib. Xarici borc ümumi daxili məhsulun 20 faizini təşkil edir. Valyuta ehtiyatlarımız xarici borcdan beş dəfə çoxdur. Valyuta ehtiyatlarımız təxminən ümumi daxili məhsula bərabərdir".

İqtisadi inkişafın ayrı-ayrı parametrləri üzrə Davos İqtisadi Dünya Forumunun Azərbaycana müxtəlif reytinqlər verdiyini deyən müəllif bunları belə dəyərləndirir:"Görülən işlər dünyaya bir daha göstərir ki, Heydər Əliyev siyasəti yaşayır, günün tələblərinə uyğun olaraq yeni formalarla zənginləşir və Azərbaycan günü-gündən yüksəlir".

Müəllif deyir ki, H.Əliyevin yeni neft strategiyası Azərbaycanı inkişaf yoluna çıxarıb, sonrakı illərdə bu strategiya uğurla davam etdirilib.

Yazı müəllifi Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərinin istifadəyə verilməsinin Azərbaycanı dünyaya tanıtdığını, indi isə "Cənub qaz dəhlizi" kimi qlobal bir layihənin gerçəkləşdirilməkdə olduğunu bildirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan dövləti neftdən əldə olunan gəlirləri qeyri-neft sektorunun inkişafına sərf edərək sosial-iqtisadi inkişaf istiqamətində yeni addımlar atıb və 2004-cü ildən başlayaraq ölkədə regionların inkişafına yönəldilən dövlət proqramları həyata keçirilir. Bu sahədə artıq üçüncü proqramın dördüncü ilinin vəzifələri yerinə yetirilir. Bir sözlə, Azərbaycan həqiqətən də bütün parametrlərə görə hamıya nümunə olan bir ölkəyə çevrilir.

Sabit manat, bahalaşan bazar

"Yeni Müsavat" qəzetində "Manat stabildir, qiymətlər isə bahalaşmaqda davam edir, bəs səbəb nədir?" sərlövhəli məqalədə müəllif (http://musavat.com/news/manat-stabildir-qiymetler-ise-bahalasmaqda-davam-edir-bes-sebeb-nedir_444141.html) manatın nisbi sabitliyi fonunda belə bazarlarda davam edən bahalaşmanı ekspertlərlə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, uzun müddətdir ki, manatın məzənnəsində sabitlik müşahidə olunur, bəzi ekspertlər bunu müvəqqəti sayır, hökumət isə ilin sonuna kimi manatın ucuzlaşmayacağını bildirir.

Digər tərəfdənsə, müəllif bu fonda mağazalarda gündəlik tələbat mallarının bahalaşdığını, bu sırada bəzi təmizlik vasitələri, yuyucu tozlar, o cümlədən sənaye istehsalı olan ərzaq məhsulları, yağlar, ağartı məhsulları və s. qiymətində artım müşahidə edildiyi vurğulanır.

Ekspert Rəşad Həsənov bu ziddiyyətli durumu qəzetə belə şərh edir: "Səbəb odur ki, ölkə bazarları manatın devalvasiyasından sonrakı situasiyanı tam qiymətləndirə bilməyib. Çünki manat iki il ərzində 54 faiz dəyər itirib. Ancaq məhsulların qiymətlərində bu qədər artım baş vermədi. Yerli istehsal məhsullarının da bir hissəsi xammal baxımından idxaldan asılıdır. Bu sahədə də qiymətlərin artmasına ehtiyac var idi. Amma faktiki olaraq əhalinin alıcılığının kəskin azalması biznes subyektlərini bu imkandan məhrum etmişdi".

R.Həsənov deyir ki, əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin aşağı olması qiymətlərin artmasının qarşısını alırdı və ötən iki ildə inflyasiya iki rəqəmli idi, bu il də ikirəqəmli səviyyədədir və hələ bazarlar qiymətləndirməni başa çatdırmayıblar.

Ekspertə görə, səbəblərdən biri də manatla bağlı müəyyən şübhələrin olmasıdır, faktiki olaraq ərzaq və gündəlik tələbat malları bazarında daha çox qısamüddətli strategiyalar əhəmiyyət daşıyır.

Şirkətlər daha qısamüddətli qiymət siyasəti həyata keçirməyə üstünlük verirlər və qiymətləri aşağı salmalı ikən ötən iki ilin zərərlərini bağlayırlar.

Müəllif deyir ki, hazırda məzənnədə stabillik var, o da bazarların müəyyən qədər canlanmasına gətirib çıxarır, bu canlanma da istehlakın artmasına səbəb olur.

Ekspert deyir ki, bazarda isə südün və ağartı məhsullarının qıtlığı müşahidə olunur və təbii ki, bir çox süd məhsullarının, o cümlədən yağın qiymətində artım baş verib və bu da son nəticədə istehlak qiymətlərinin artmasına gətirib çıxarıb.

Yəni, ən müxtəlif səbəblərdən bazarda fərqli dinamika müşahidə edilir.

Cüzi maaş və o tərəfə baxmayan gənclik

"Exo" qəzetində diqqəti "Azərbaycanda alimlər necə gəldi "yaşayırlar"" (http://ru.echo.az/?p=59951) səlrövəhli məqalə çəkir.

Müəllif elmi ictimaiyyətin problemlərini ekspert Nəriman Ağayevlə müzakirə edir: "Azərbaycan emi ictimaiyyətinin indiki problemi bu sahənin lazımi dərəcədə maliyyələşdirilməməsi və gənc ailmləri qorxudan maaşların cüzi olmasıdır. Bu isə planlı şəkilə "beyin axını"na səbəb olur".

N.Ağayev deyir ki, bu gün aspirantların çoxu həmin cüzi maaşı da ala bilmir ki, xaricdə təşkil edilən beynəlxalq konfranslara qatıla bilsinlər və Prezident yanında Elmin İnkişafı Fondu qrantlar verilməsi yolu ilə maliyyələşdirilmənin yaxşılaşdırılması üçün yollar tapmalıdır.

Müəllif xatırladır ki, bu günlərdə Gənclər və İdman Nazirliyi ilə Fond arasında 35 yaşına qədər gənc alimləri dəstəkləmək üçün birgə protokol imzalanıb.

N.Ağayev deyir ki, alimlərin təhqiqatlarından gözlətilər də minimaldır:

"Məsələ burasındadır ki, elmi dairələr və sahibkarlar qarşılıqlı fəaliyyət göstərmirlər, odur ki, alimlərlə sahibkarlar arasında keyfiyyətli dialoq qurulmalıdır. Bu gün, elmi ictimaiyyətə fikir verək, onların sıralarında gənc kadrlar çox azdır. Bu da var ki, elmə ən böyük kəşf və kreativ yanaşmaları daim gənclər gətirirlər, amma onlar 250-300 manat müqabilində işləməyə hazır deyillər".

N.Ağayev deyir ki, bu gün Ümum Daxili Məhsulun 4%-ini nanotexnologiyanın inkişafına, elmi cəmiyyətin maliyyələşdirilməsinə, yüksək ixtisaslı kadrların artırılmasına yönləndirmək vacibdir.

Müəllif deyir ki, bu ilin büdcəsində elmin inkişafına dətək olan maliyyə vəsaitləri azaldılıb, halbuki dünyada əks proseslər baş verir və bu sahələrə maliyyə vəsaitlərinin artırılması baş verir.

Müəllif deyir ki, bu vəsaitlər inkişaf etmiş ölkələrlə müqayisədə o qədər kiçik görünür ki, onun haqqında danışmağına belə dəymir, təkcə azalma 13%-ə qədərdir.

Müəllif deyir ki, nanotexnologiyanın inkişafına görə 106 ölkə arasında Azərbaycan 67-ci yeri tutub. Bu sahədə Çin birinci, ABŞ ikinci, Hindistan isə 3-cü yerdədir.

Yazı müəllifi xatırladır ki, 2010-cu ildə qururm olaraq yaradılan StatNanonun əsas məqsədi dünyada nanotexnologiya sahəsində statistik informasiyaları təqdim etməkdir.

Müstəqil məhkəmə sistemi olmasa...

"Novoe Vremya" qəzetində isə "Korrupsiyaya qarşı mübarizə - dövlətin imici hər şeydən vacibdir" (http://www.novoye-vremya.com/w94301/.../#.WTcBG2iLTIU) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif korrupsiyaya qarşı mübarizədən danışmaqla yanaşı, bu mübarizənin nəticəsi olaraq başa çatmış və davam etməkdə olan məhkəmələri göstərir:"Bütün bu məhkəmə çəkişmələri göstərdi ki, korrupsiya iqtisadiyyata, bank sektoruna, ölkə vətəndaşlarının sosial durumuna hansı ağır zərbəni vura bilir. Biz hələ bu korrupsiya faktlarının ölkənin imicinə hansı zərbəni vurduğunu demirik, çünki buna qarşı mübarizə sona qədər davam etməlidir".

Müəllif Baş Prokurorluq yanında Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin rəisi Kamran Əliyevin Azərbaycanın korrupsiyaya qarşı apardığı mübarizəni beynəlxalq qurumların dəstəklədiyini söyləmisinə diqqət çəkir.

Müəllif deyir ki, K.Əliyevin hansı beynəlxalq qurumları nəzərdə tutması məlum deyil, amma korrupsiyanın səviyyəsinə görə Azərbaycanın tutduğu yer heç də ürəkaçan deyil. O, 180 ölkə arasında 130-cu yerdən irəli gələ bilmir.