Media-icmal 08.03.19

Cəmiyyətdə qadınların rol və fəaliyyəti, manatın sabitlik səviyyəsi, uşaqpulunun bərpa olunması mümkünlüyü və s. məsələlər bu günkü (8 mart, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Cəmiyyətdə qadınların rolu və fəaliyyəti

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan qadınının cəmiyyətdəki mövqeyi layiqli və möhkəmdir" sərlövhəli məqalədə ölkə həyatında qadının yer və rolunu dəyərləndirir.

Müəllif məqaləni 8 mart-Beynəlxalq Qadınlar Gününə həsr edib.

Məqalədə vurğulanır ki, Azərbaycanda özünəməxsus milli dəyərlər, adət-ənənələrdən irəli gələrək tarix boyu qadına dərin hörmət və ehtiramla yanaşılb, ana adı uca tutulub.

Müəllif deyir ki, bu ehtiramın ifadəsi özünü "Kitabi-Dədə Qorqud" boylarının, ədəbi mütəfəkkirlərin əsərlərinin qadın surətlərndəni başlayaraq gerçək həyata qədər geniş müstəvidə əksini tapır.

Müəllif bu müstəvidə XX əsrə xüsusi yanaşma göstərir və bu əsri bütün dünyada qadınların cəmiyyətdə rolunun artması ilə yadda qalması kimi qiymətləndirir: "Azərbaycan qadını da istər Xalq Cümhuriyyəti (oxu:1918-20-ci illər) dövründə, istərsə də sovet hakimiyyəti (oxu: 1920-91-ci il) illərində və müstəqillik bərpa edildikdən sonra (oxu: 1991-...) yaradılan imkanlardan xalqın, dövlətin, cəmiyyətin mənafeyi naminə çox səmərəli istifadə etmişdir".

Yazı müəllifi hələ Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycanda qadınlara seçki hüququ tannmasını xüsusi qeyd edir.

Günümüzdə baş verən proseslərə gəlincə müəllif deyir ki, ölkədə həyata keçirilən siyasət dövlət müstəqilliyini daha da möhkəmləndirir, beynəlxalq nüfuzunu yüksəldir və fərəhli hal budur ki, bu proseslərdə qadınlar da fəaldır, və Azərbaycanda qadın hərəkatı müstəqillik illərində daha da inkişaf etmişdir.

Müəllif yada salır ki, bu bayram ərəfəsində dövlət başçısı Azərbaycan qadınlarına təbrik ünvanlayıb, təbrikdə onların xüsusən təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahəsində uğurlarını vurğulayıb.

Eyni zamanda dövlət başçısı təbrikində qadınların müstəqilliyin bərpasından sonra istiqlal ideallarına sədaqətlə xidmət etdiklərinin xüsusi qeyd edir.

Prezident əmin olduğunu bildirib ki, Azərbaycan xanımları ailə dəyərlərinin bundan sonra da layiqincə yaşadılmasına çalışacaq, gənc nəslin vətənə, torpağa məhəbbət, müstəqil dövlətçiliyə və azərbaycançılıq məfkurəsinə sədaqət ruhunda tərbiyəsinə böyük diqqət yetirəcək, ölkəmizin davamlı yüksəlişi naminə töhfələrini əsirgəməyəcəklər.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda qadın hərəkatından və ümumilikdə qadınların cəmiyyət həyatındakı fəallığından söz açarkən yada düşən ilk nümunə Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın fəaliyyəti yada düşür. : "Azərbaycan qadını üçün səciyyəvi olan humanizm, qayğıkeşlik və insanpərvərlik kimi ali mənəvi keyfiyyətlər Mehriban xanım Əliyevanın şəxsiyyətində daha parlaq təcəssümünü tapır.

Son olaraq isə məqalədə oxuyuruq: " Əminliklə deyə bilərik ki, ölkədə həyata keçirilən siyasət və xalqımızın yüksək mənəvi keyfiyyətləri qadınların cəmiyyətdəki layiqli mövqeyini daim qoruyub saxlayacaq.

Alternativ "lövbər" işləycəkmi?

"Novoye vremya" qəzetində isə "İnflyasiya harada gözləyir?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanın maliyyə bazarındakı durumu və buradakı institutların fəaliyyətini qiymətləndirir.

Müəllif bildirir ki, bu yaxınlarda Mərkəzi Bank (MB) idarə edilən inflyasiya çərçivəsində alternativ pul-kredit "lövbəri"nin yaradılmasıişini gücləndirmək bəyanatı ilə çıxış edib.

Müəllifə görə, banklararası bazarda qısa müddətli faizlər, pul bazarının aktivləşdirirlməsi, qiymtəli kağızlar bazarının dərinləşdirilməsi alətşlər kimi çıxış edə bilər və bu siyasət glən il, eləcə də orta dövr üçün nəzərdə tutulur.

Müəllifin deməsinə görə, MB-ın bəyanatında idarə edilən inflyasiya qiymətlərin sabit və inflyasiyann aşağı həddə saxlanması üçün optimal sayılır və ya sadə dillə desək, tənzimləyici bununla qiymət artımının qarşısını almaq istəyir.

Məqalə müəllifi deyir ki, MB özü də bildirir ki, keçən il inflyasiyanın yüksək olmaması manatın sabitliyinə bağlı olub, amma gələcəkdə manatın məzənnəsinin necə olacağı proqnozları barədə heç nə deyilmir.

Müəllifin deməsinə görə, bu dünya enerji birjasındakı gözlənilməz vəziyyətlə əlaqəlidir və dünya neft bazarında vəziyyət olduqca mürəkkəbdir və bir çox ekspertlər neft indekslərinin enəcəyi mövqeiyini bölşürlər.

Müəllif ekspertlərə istinadən deyir ki, neftin qiyməti dünya bazarında 50 dollardan aşağı düşərsə manatın sabitliyinə təhlükə yarana bilər və bu halda məznnəni saxlamaq mümkün olmayacaq.

Müəllifə görə, bu halda manatın sabitliyi üçün alternativ lövbər müəyyən olunması inandırıcı görünmür, çünki, nə deyilməsindən asılı olmayaraq manatın gələcəyi neftin qiymətindn birbaşa asılıdır.: "Burada bu fakta da göz yummaq olmaz ki, hətta tənzimləyicinin əlində əsas aləti olan uçot dərəcəsi belə ölü mexanizm kimi qalmaqdadır. Ölknin kommerisya kredit-maliyyə təşkilatlarının kredit faizləri belə MB-ın uçot dərəcəsindən asılı deyil.Odur ki, belə halda alternativ "lövbər"in fəaliyyətdə olacağı suallar yaradır".

Müəllifin deməsinə görə, rəsmi qurumların elan etdikləri 2,3% inflyasiya həm də MB-ın kifayət qədər yüksək bank uçot dərəcəsi sayəsində baş tutub, ancaq 2018-ci ilin oktyabrınsa 10%-dən 9,75%-ə enib.

Elə buradaca da müəllif xatırladır ki, bu halda belə kommersiya banklarının faziz dərəcələri 20%-in üzərində olub və bu vəziyyət iqtisadiyyatın baza qanunlarına ziddir.

Müəllif hesab edir ki, hətta indiki aşağı inflyasiya şəratində bahalaşmanı saxlamaq mümkün deyil, çünki düny abazarında dolların bahalaşması ölkəyə gətirilən idxal mallarını bahalaşdırır

Müəllif itqisadçılara istinadən deyir ki, MB-ın bu ilə elan etdiyi 4%-lik inflyasiya da reallıqdan uzaqdır, belə ki, artıq qüvvəyə minmiş yeni Vergi Məcəlləsi biznes sahəsində gergi yükünü ağırlaşdırır, işgüzar dairələr isə buna qiymət artımı ilə cavab verəcəklər.

Uşaqpulunun bərpası mümkünmü?

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Uşaqpulu bərpa olunmalıdır-ekspert" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif uşaqpulunun verilməsinin bərpa oluna bilməsi mümkünlüyünü Milli Məclisin İqtisadiyyat, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Əli Məsimli ilə müzakirəyə çıxarır.

Ə.Məsimli "Yeni Müsavat"a deyir ki, dövlətdən əsas gözləntilərdən biri məhz uşaqpulunun bərpasıdır: "Sosial paketdə yeni doğulan uşağa görə verilən müavinətin artırılması istiqamətində atılan addımın aztəminatlı ailələrə "uşaqpulu" verilməsinin bərpa edilməsi ilə tamamlanmasını zəruri hesab edirik. Bizdə əhali sürətlə artsa da, xeyli ailələrdə uşaqların qidalanması üçün maddı imkan zəifdir".

Əhalinin xeyli hissəsinin maaşlarının 250-400 manat arasında olduğunu deyən Ə.Məsimli buna görə də ailələrin müəyyən qisminin yeni dünyaya gələn uşağı lazımi səviyyədə təmin edə bilmədiyini söyləyir: "Bu isə uşqaların fiziki və psixi cəhətdən sağlam böyüməsinə mane olur. Tədqiqatlar göstərir ki, uşaqların boy artımında sağlam qidalanma məsələsi mühüm rol oynayır. Normal qidalanmayan uşaqlardakı fiziki qüsurlar həm də zehni qüsurlara yol açır. Bu isə genefondumuz üçün ciddi təhlükə yaradaraq gələcəyimizə mənfi təsir edəcək".

Ə.Məsimli deyir ki, müstəqillik dövrünün ilkin mərhələsində Azərbaycanda uşaqlara aylıq müavinət ödənilməsi praktikası davam etdirilib, buna 2006-cı ildə ünvanlı sosial yardım prosesi başlanan zaman buna son qoyulub.

Amma uşaqpulunun bəzi MDB ölkələrində hələ də verildiyini xatırladaqn Ə.Məsimli bunun Azərbaycanda da bərpa oluna bilməsinə işarə edir.

Deputat deyir ki, əhali artımı baxımından Azərbaycan sabit ölkə sayılsa da təbii artımında bir sıra problem yaradacaq meyllər indidən hiss olunmaqdadır.

Ə.Məsimliyə görə, əhalinin yaş strukturu üzrə proqnozlar əsasında müəyyən olunub ki, növbəti illərdə ölkə əhalisinin təbii artımı nisbətən azalacaq və bu, 15 yaşadək olanların xüsusi çəkisinin 2025-ci ildən sonra aşağı düşməsi ilə nəticələnəcək.

Deputat deyir ki, ölkədə azuşaqlı ailələrin sayı sürətlə artır, görünən odur ki, bu dəyişiklik çoxuşaqlı ailələrin xeyrinə deyil, belə bir şəraitdə dövlətin uşaqpulu ödənişini bərpa etməsi doğum əmsalını artırmaqla yanaşı, aztəminatlı ailələrdə mövcud olan uşaqların natamam qidalanması probleminin də aradan qalxmasına səbəb ola bilər.