Media-icmal 09.08.2016

2017-ci ildə Bakıda keçirilməsi gözlənilən İslam Həmrəyliyi Oyunlarına hazırlıq, Azərbaycan, İran və Rusiya prezidentlərinin görüşünün şərhi, ölkənin aparıcı müəssisələrinin kredit reytinqləri, ipoteka sahəsindəki durum, vergi qanunvericiliyinin sahibkarları qanunsuzluqdan nə dərəcədə müdafiə edə bilməsi medianın aparıcı mövzusudur.

İslam Həmrəyliyinə hazırlıq

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan “Bakı-2017” ilə də nümunə göstərəcək”

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=102587) sərlövhəli məqalədə 2017-ci ildə Bakıda keçiriləcək İslam Həmrəyliyi Oyunları barədə danışılır.

Xatırladılır ki, 2017-ci ildə Azərbaycan İV İslam Həmrəyliyi Oyunlarına ev sahibliyi edəcək və bu barədə qərar  2013-cü ilin iyulunda Ciddə şəhərində İslam Həmrəyliyi İdman Federasiyasının (İHİF) VIII Baş Assambleyasında qəbul edilib. Oyunların təşkili və keçirilməsi Federasiyanın nəzarəti altındadır. 

Müəllif təşkilatçılığın Azərbaycana tapşırılmasını isə belə dəyərləndirir: “Ölkəmizin dünya miqyaslı yarışlara ev sahibliyi etməsi və idmançılarımızın beynəlxalq turnirlərdə qazandığı uğurlar IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının Bakıda keçirilməsi barədə qərarın qəbul olunmasına təsir edən mühüm amillər sırasındadır”.

Daha sonra müəllif İV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının təqdimat mərasimlərinin keçirildiyi şəhərlərin siyahısının da  getdikcə genişləndiyini bildirir. İndi XXXI Yay Olimpiya Oyunlarının keçirildiyi Rio-de-Janeyro şəhərində “Bakı-2017” IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının təqdimat mərasiminin keçirildiyi vurğulanır.

Müəllifin fikrincə, bu oyunların təşkilində məqsəd islam dininin gözəlliyini, insanlar arasında dostluq, mehribanlıq münasibətlərini yaratmağı nümayiş etdirməkdir. 12 yarış günü ərzində 5000-dən artıq idmançı 20 idman növündə mübarizə aparacaq. Müəllifə görə, Azərbaycan Yay Olimpiya Oyunları səviyyəsində keçirilmiş ilk Avropa Oyunları kimi IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarını da ən yüksək səviyyədə təşkil edəcək.

Qərbə qarşı alternativ “güc mərkəzi”

“Azadlıq” qəzeti “Bakıdakı “Üçlər sammiti” nələri dəyişəcək?” sərlövhəli məqalədə (http://www.azadliq.info/151011.html)  Azərbaycan, İran və Rusiya prezidentlərinin avqustun 8-də baş tutmuş Bakı görüşünün  bölgəyə mümkün  siyasi təsirlərini politoloq Hikmət Hacızadə ilə müzakirə edir.

Məqalədə prezidentlərin görüşü, müzakirə etdikləri məsələlər barədə danışılır. Görüşün yekun nəticəsi olaraq qəbul edilən Bakı bəyannaməsində Tehran, Bakı və Moskvanın əməkdaşlıq və mübarizə hədəfləri müəyyən edilir. 

Sənəddə regionda həll olunmamış münaqişələrin əməkdaşlığa mane olduğu önə çəkilir və təbii ki, burada Qarabağ münaqişəsi nəzərdə tutulur.  Bəyannaməyə görə, tərəflər viza rejiminin sadələşdirilməsi, biznes, turizm və mədəniyyət sahəsində intensiv əməkdaşlıq etmək barədə razılıq əldə edir.

Prezidentlərin görüşü və müzakirə etdikləri məsələlərin regiona mümkün  təsirini politoloq Hikmət Hacızadə belə şərh edir ki, əslində Iran və Rusiyanın strateji planı Cənubi Qafqazda Qərbə alternativ olan güc mərkəzi yaratmaqdır: “Əgər belə bu ideya baş tutsa, bunun region üçün ciddi fəsadları ola bilər. Çünki bu alternativ gücün real potensialı, iqtisadiyyatı, maliyyəsi yoxdur. Nəticədə Azərbaycan kimi kiçik ölkələr bu alternativ gücün nəzarəti altına keçməsindən böyük zərərlər çəkəcək”. H.Hacızadə Türkiyənin bu prosesə cəlb edilməsinin arzu edilən olmadığını söyləyib.

Götürülən kreditlər və olmayan islahat

“Novoye Vremya” qəzeti “Sabit”dən neqativ”ə” sərlövhəli məqalədə

(http://www.novoye-vremya.com/w64114/.../#.V6lWeBHr2P8) beynəlxalq reytinq agentliklərinin “Azərenerji” və SOCAR kimi təbii inisarçıların kredit reytinqlərinin sabitdən mənfiyə endirməsini araşdırır.

Müəllif bu iki müəssisəni Azərbaycan iqtisadiyyatının lokomotivləri adlandırır, Asiya İnkişaf Bankının “Azərenerji”yə 750 milyon dollar kredit verməsini bu müəssisədə böhranın davam etməsi kimi dəyərləndirir. Qiymətlərin qaldırılması ilə bağlı bu qurumun Tarif Şurasına müraciət etdiyi, amma müəssisə rəhbərlyinin durumu dəyişmək üçün əməli fəaliyyət göstərmədiyi vurğulanır.

Məqalədə xatırladılır ki. 2007-ci ildə də qiymətlər qaldırıldı, amma müəssisənin işində müsbətə doğru dönüş olmadı.  Müəllifə görə, bu mənfi durumdan xilas olmaq üçün ilk növbədə struktur islahatları aparılmalıdır. Müəllif deyir ki, son vaxtlar çoxsaylı elektrik yarımstansiyalarının açılması barədə danışırlar, amma bunun nəticəsi görünmür.

Müəllif SOCAR-ın da böhran yaşadığını, bir çox sosial layihələri ixtisara saldığını vurğulayır. Məqalədə yaranmış durumda SOCAR-ın bir çox törəmə stkrukturlarını  ləğv etməyə məcbur olacağı iddia edilir. Müəllifə görə, neft şirkətində belə durumun yaranmasına səbəb aşağıdakı amillərdir: “Neft istehsalının enməsi durumu daha da mürəkkəbləşdirir, neft-qaz texnoloji avadanlıqları köhnəlir, maliyyə çatışmazlığı üzündən yenilərini almaq mümkün deyil”.

Müəllif deyir ki, nə qədər kredit götürülsə də iqtisadi islahatlar olmadan situasiyanın müsbətə dəyişməsi mümkün olmayacaq. 

Ipotekada 51 dəfə azalma

“Bizim yol” qəzeti “İpoteka kreditləri 50 dəfə azalıb” sərlövhəli məqalədə

(http://www.bizimyol.info/news/82600.html)  mövcud sahədəki durumu araşdırır.

Məqalədə 2016-cı ilin I yarısında Azərbaycan İpoteka Fondunun (AİF) vəsaitləri hesabına ipoteka kreditləşməsinin həcminin 1,1 milyon manat təşkil etdiyi deyilir. Bu da vurğulanır ki, 2015-ci ilin müvafiq dövrünün göstəricisiləri ilə müqayisədə bu rəqəm nə az, nə çox, 51,4 dəfə azdır. Məqalədə qeyd edilir ki, bu statistik göstərici barədə mənbə Mərkəzi Bankdır.

Amma buna baxmayaraq, bu ilin may ayında olduğu kimi, iyun ayında da AİF-in agent bankları tərəfindən ipoteka krediti verilməyib. Məqaləyə görə, əsasən yanvar-iyun aylarında AİF 28,5 milyon manat məbləğində krediti təkrar maliyyələşdirib ki, bu yöndə azalma 24,6%-dir.

Fond yanvar-iyun aylarında sosial ipotekanın verilməsi üçün dövlət büdcəsindən 23,1 mln. manat alıb.

Məqalədə Fondun 2005-ci ildə yaradılması, 2006-cı ildən ipoteka kreditlərinin verilməsinə başladığı deyilir. Ölkədə sosial ipotekaların verilməsinə 2007-ci ildən başlanıldığı, amma cəmi 6 ay davam etdiyi vurğulanır.

Dövlət büdcəsindən yalnız sosial ipoteka maliyyələşdirilir. Onun maksimal məbləği 50 min manat təşkil edir, illik faiz dərəcəsi 4%-dən çox deyil. 2015-ci ildə AİF-in agent bankları 97,2 mln. manat məbləğində ipoteka krediti veriblər.

Müfəttiş özbaşınalığına son qoyulurmu?

“Yeni Müsavat” qəzeti “Vergi müfəttişlərinin hegemonluğuna son qoyula bilər”

(http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/vergi-mufettishlerinin-hegemonluguna-son-qoyula-biler-eger_369022.html) sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin bu sahədə imzaladığı son sərəncamı ekspertlərlə müzakirə edir.

Məqalədə belə bir qorxu da qeyd olunur ki, vergi sahəsində inizbatçılığın gücləndirilməsi barədə sərəncamın verilməsinə baxmayaraq, çox zaman vergi   müfəttişlərinin özbaşınalıqlara son vermədiyi də faktdır.

Ekspert Qubad İbadoğlu bu sahədə patent vergi sisteminin tətbiqini önəmli sayır. Q.İbadoğlu deyir ki, bu sistem tətbiq edildikdə orta və kiçik sahibkarlar üzərindən basqı az da olsa aradan qalxacaq.

Q.İbadoğlu bunu da deyir ki, nəzəri baxımdan Azərbaycan vergi qanunvericiliyi mütərəqqi ölkələrin sistemindən geri qalmır: “Ancaq təbii ki, praktikada problemlər var, tətbiqində müəyyən inzibati  müdaxilələr var və vergi orqanlarının bu fəaliyyətlərindən sahibkarlar əziyyət çəkirlər. Yersiz yoxlamalar, lazımsız müdaxilələr də yox deyil”.

Q.İbadoğlu bunu da bildirir ki, hələlik yeniliklər tətbiq edilməyib, odur ki, növbəti mərhələdə situasiyanı dəyərləndirərək təkliflər verəcəklərini söyləyir.

Onun fikrincə, sahibkarların vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün böyük çox işlər görülməlidir. Ekspert deyir: “Bu məsələdə ən vacib şərtlərdən biri Azərbaycan iqtisadiyyatındakı artım, bankların vəziyyəti və bütün bunlara əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən hal, ölkəyə valyutanın gətirilməsidir. Bütün bunların hamısı kompleks şəkildə həyata keçirilməlidir ki, nəticə müşahidə olunsun”.