Media-icmal 10.04.20

Koronavirus pandemiyası ilə bağlı zərərçəkənlərə dövlət dəstəyi, elektron müraciət sistemində problemın yaranmasının səbəbləri, manat və sığorta sahəsindəki durum, süni tənəffüs aparatlarının yetərliliyi və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır. 

“Azərbaycan” qəzeti “Müstəqillik tariximizin ən böyük dəstək proqramı” sərlövhili məqalədə koronavirus pandemiyasının nəticələrinin aradan qaldırılmasında dövlət dəstəyi proqramını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, dünyanı bürümüş koronavirus pandemiyası bütün ölkələrə, o cümlədən Azərbaycana da çoxətərəfli ziyan vurmaqla müşahidə edilir və bundan irəli gələrək dövlət infeksiyanın təsirlərindən az itki ilə çıxmaq üçün ciddi şəkildə mübarizə aparmaqdadır.

Məqalədə deyilir ki, ölkə rəhbərliyi makroiqtisadi sabitliyin qorunması və əhalinin rifah halının yaxşılaşdırılması üçün ciddi addımlar atır, yeni iqtisadi və sosial paket çərçivəsində hazırlanan dövlət dəstəyi proqramları da prosesin tərkib hissəsidir: “Maliyyə həcmi 2,5 milyard manat olan yeni sənədləri müstəqillik tariximizin ən böyük iqtisadi dəstək proqramı adlandırırlar. Təqdim edilən yeni təkliflər genişmiqyaslıdır və bu gün pandemiyadan ziyan dəymiş sahələrdə işləyən vətəndaşların maraqlarını nəzərə alır”.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, dövlət başçısı İlham Əliyevin sərəncamına əsasən ölkədə məşğulluğun və sosial rifahın dəstəklənməsi istiqamətində hazırlanan proqramlar çoxşaxəlidir.

Müəllif deyir ki, pandemiyanın ölkədə məşğulluğa, sosial sahəyə vurduğu zərərin aradan qaldırılması üçün dövlət büdcəsindən 1 milyard manat vəsait ayrılıb. Aprelin 4-də baş nazir Əli Əsədov tədbirlər planını təsdiq edib, ölkədə 1 milyon 900 min vətəndaşa dövlət dəstəyi veriləcək.

Müəllif  deyir ki, dövlət başçısının genişmiqyaslı iqtisadi və sosial paketi həm iqtisadi sahədə artan dinamikaya müsbət təsir göstərəcək, həm də həssas təbəqəyə aid olan vətəndaşları bu böhrandan qoruyacaq.

“Yenisabah.az” da yer alan “Sistem niyə çökdü? – “İndi baş verənlər göstərir ki...” sərlövhəli məqalədə müəllif Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin elektron müraciət sistemində  problemin yaranmasının səbəbini ekspert Osman Gündüzlə  müzakirə edir.

Məsələ ilə bağlı müəllif deyir ki, koronavirus pandemiyasının vurduğu maddi ziyanla bağlı nazirlik 200 min nəfər isşiz şəxsin hər birinə  iki ay olmaqla 190 manat ödəməlidir.

Amma müəllif əlavə edir ki, bununla bağlı birdəfəlik müavinət üçün elektron qeydiyyat prosesində çətinliklər yaranır, səbəb kimi isə müraciət edənlərin sayının həddindən artıq çox olmasıdır: “Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi qeydiyyat prosesini asanlaşdırmaq üçün bölgələr üzrə qrafik tərtib etsə də yenə də çətinliklər yaranır”,- müəllif bildirir.

Ekspert O.Gündüz  isə hesab edir ki, qeydiyyat prosesində yaranan problem İnternet resursun hazırlanmasında yol verilən ciddi səhvlərin nəticəsidir: “Hansısa resursu hazırlayanda texniki şərtlərə ciddi diqqət yetirmək lazımdır. Bunun bəlli yükü müəyyən olunur ki, nə qədər vətəndaş müraciət edəcək, eyni anda nə qədər vətəndaş müraciət edə biləcək və s. Bütün bunlardan sonra stres-testlər keçirilir. Yəni, resurs fəaliyyətə başlamazdan öncə” - deyə ekspert bildirib.

O.Gündüzə görə, stres-testi resursu hazırlayan qurum keçirməlidir, indi baş verənlər göstərir ki, “e-sosial.az” portalının hazırlanmasında hansısa çatışmazlıqlar var, odur ki, resurs müraciətlərə cavab vermir və çökür, bu barədə isə zamanında düşünmək lazım idi.

“Bizimyol.info” da dərc edilən “Manat və sığorta bazarı üçün bəd xəbər” sərlövhəli məqalədə müəllif ölkənin iqtisadi, maliyyə  həyatı ilə bağlı perspektivi ekspert Rəşad Həsənovla müzakirə edir.  

Müəllif hesab edir ki, dünyada neftin ucuzlaşması, manata təzyiqlərin artması, hazırda iqtisadiyyatdakı böhran fonunda bank, sığorta və qiymətli kağızlar bazarı ilə bağlı çağırışlar və çətinliklər yaranır. 

İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənova görə, yeni iqtisadi mühit Mərkəzi Bank qarşısında böyük öhdəliklər və çətinliklər müəyyən edir:

R.Həsənovun iddiasına  görə, Mərkəzi Bankın (MB) siyasətində ciddi nöqsanlar olub, bu da iqtisadiyyat üçün müəyyən fəsadlar yaradıb, odur ki, növbəti 5 il bu qurum üçün asan olmayacaq: “Xüsusilə, hazırkı durumun iqtisadiyyata təsirləri, neftin sürətlə ucuzlaşması kimi faktorların yaratdığı yeni iqtisadi mühit Mərkəzi Bank qarşısında çox böyük öhdəliklər və çətinliklər müəyyən edir”.

Onun fikrincə, Mərkəzi Bank inflyasiya və məzənnə üzərində formalaşmış təzyiqlərin qarşısını almağı hədəfləyib və hər iki istiqamətdə böyük çağırışlar formalaşıb. Bundan da irəli gələrək ekspert Mərkəzi Bankın daha çox sərt pul-kredit siyasəti aparmağa meylli mövqe sərgiləyəcəyini düşünür.

R.Həsənov deyir ki, əks halda inflyasiya və məzənnə ilə bağlı risklər əhəmiyyətli səviyyədə artar, bu isə hökumətin nisbətən genişlənmə və iqtisadi aktivliyi artırma siyasətilə müəyyən məqamlarda ziddiyyət təşkil edir.

Ekspertin iddiasına görə, indiki şərtlər daxilində Mərkəzi Bank pul kütləsini artırmaq və iqtisadi aktivliyi təmin etmək imkanından məhrumdur: “Çünki Mərkəzi Bankın diqqət etməli əsas məqamlardan biri neftin qiymətinin ucuzlaşması fonunda manatın üzərində yaranan təzyiqin neytrallaşdırılması və inflyasiya idxalının qarşısının alınması məsələsidir”.

“Yeniavaz.com” da yer alan “Ağır koronavirus xəstələri üçün həyati əhəmiyyət daşıyan süni tənəffüs cihazı nədir və Azərbaycanda neçə ədəd var?” sərlövhəli məqalədə müəllif koronavirusa yoluxmuş və vəziyyəti ağır olan xəstələr üçün süni tənəffüs cihazının əhəmiyyəti barədə düşüncələrinə  yer verib.

Müəllif deyir ki, tənəffüs yollarında ciddi problem olan xəstələr bu aparata qoşulur və reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilənlərin də əksəriyyəti tənəffüs çatışmazlığından əziyyət çəkən xəstələr olur.

Müəllifin deməsinə görə, hazırda dünyada aktiv koronavirus xəstələrinin sayı 1 milyon 200 min nəfərə yaxın olsa da 48 min  155 nəfərin vəziyyəti ağır sayılır və ya hazırda dünyada 48 min 155 koronavirus xəstəsinin süni tənəffüs cihazına ehtiyacı var.

Müəllif əlavə edir ki, dünyada istifadə olunan süni tənəffüs cihazlarının əksəriyyəti Çində istehsal olunur, hazırda bu aparatların qiyməti 96 min dollara yüksəlib.

Müəllifin deməsinə görə, Azərbaycanda bu cihazdan nə qədər olması barədə statistik rəqəmlər açıqlanmır, amma aidiyyatı qurumlar ölkədə yetərli dərəcədə belə aparatların olduğunu bəyan edirlər.

Xatırladaq ki, hazırda Azərbaycanda 751 aktiv koronavirus xəstəsi var ki, onlardan 23-ün vəziyyəti ağırdır. Ümumilikdə isə indiyə qədər bu xəstəliyə 822 nəfər yoluxub və onlardan 8-i dünyasını dəyişib. 63 nəfər isə virusa qalib gəlib və evlərinə buraxılıb.