Media-icmal 10.10.18

Dövlət başçısı İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin gələn il üçün açıqladığı əsas iqtisadi hədəflər, fındıq ixracatındakı çətinliklər, Azərbaycanın Sinqapura çevrilməsi mümkünlüyü və s. məsələlər bugünki (10 oktyabr 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Qarşıdakı ilin əsas hədəfləri

Oktyabrın 9-da Prezident İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclası keçirilib.

Dövlət başçısı iclasda giriş və yekun nitqilə çıxış edib, yekun nitqində əsasən ölkənin iqtisadi həyatı ilə bağlı qarşıdakı əsas hədəfləri göstərib və yekun nitqin mətni AZƏRTAC-da yerləşdirilib.

2019-cu ilin dövlət büdcəsi barədə danışan dövlət başçısı deyib ki, büdcə ilə bağlı ilkin məruzələr edilib. İ.Əliyev gələn ilin büdcəsinin həm investisiya, həm də sosialyönümlü olacağı anonsu verib: "Bütün sosial layihələr icra ediləcək. Eyni zamanda, dövlət kapital qoyuluşu üçün kifayət qədər vəsait də nəzərdə tutulur".

Dövlət başçısı kölgə iqtisadiyyatının aradan qaldırılmasını hakimiyyətin əsas hədəflərindən sayıb və Azərbaycanda kölgə iqtisadiyyatının kəskin şəkildə azalması üçün çox ciddi addımlar atıldığını bəyan edib.

Prezident eyni zamanda vergidən yayınmaya son qoymaq üçün mübarizənin davam edəcəyini, bu məsələdə heç kəsə güzəşt edilməyəcəyini bildirib: "Bilirəm ki, bəzi sahibkarlar bəzi dövlət məmurlarına arxalanırlar, o dövr artıq keçibdir. Heç kimə arxalanmasınlar, əgər hansısa bir dövlət məmuru sahibkarlara xüsusi şərait yaratmaq üçün qanunsuz əməllər edəcəksə, çox ciddi şəkildə cəzalandırılacaq", prezident belə deyib.

Dövlət başçısı uçot sisteminin yaradılmasını prioritet məsələlərdən biri adlandırıb, amma müəyyən səbəblər üzündən ölkənin bu hədəfə yetə bilmədiyini, hazırda isə bu sistemin yaradılmaqda olduğunu vurğulayıb.

İ.Əliyev vergi və gömrük orqanlarında şəffaflığın tam təmin edilməsini, sturktur islahatlarını, korrupsiya, rüşvətxorluğa qarşı ən ciddi mübarizəni də qarşıdakı hədəflər sırasında göstərib: "Sağlam rəqabətin təmin edilməsi üçün indi şərait yaradılır. İnhisarçılığa qarşı mübarizə çox ciddi xarakter alıbdır".

Dövlət başçısı qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün çox böyük işlər görüldüyünü, xüsusilə son dövrdə qəbul edilmiş qərarların çox böyük canlanmaya gətirib çıxardığını bildirib: "Təkcə onu demək kifayətdir ki, investisiya təşviqi sisteminin tətbiqindən sonra 300-dən çox investisiya təşviqi sənədi verilmişdir. Bu layihələrin icrası nəticəsində 20 min iş yeri yaradılıb. İnvestisiya təşviqi mexanizminin işə düşməsindən sonra icra edilən və nəzərdə tutulan layihələrin ümumi investisiya həcmi 2,7 milyard manatdır".

Ölkədə sənaye parklarının inkişafından danışan dövlət başçısı Sumqayıt, Mingəçevir sənaye parklarında görülmüş işlər, Masallıda sənaye parkının açılması, Hacıqabul və Sabirabad rayonlarında sənaye məhəllələrinin yaradılmasının davam etməsi barədə danışıb.

Prezident sahibkarlara bundan sonra da dövlətin öz dəstəyini göstərəcəyini və bu günə qədər Sahibkarlığın İnkişafı Fonduna 2,2 milyard manat vəsait ayrıldığını nəzərə çatdırıb.

Dövlət başçısı 192 min hektar sahədə 45 aqroparkın yaradılmasının nəzərdə tutulduğunu, dördünün açıldığını, ilin sonuna açılan aqroparkların sayının 13-ə çatacağını söyləyib.

Prezident məcburi köçkünlərin mənzillərlə təmin olunmasının davam etdirilərək onların sayının 300 min nəfərə çatacağını bəyan edib, amma bu sahədə uçot aparılmasını, şəffaflığın təmin olunmasını vacib sayıb: "Bəzi hallarda köçkün olmayan vətəndaş gedib yalandan öz adını yazdırır, sonra dövlətdən mənzil alır.

Belə hallar var və köçkünlər xoşagəlməz hallarla üzləşirlər. Bəzi hallarda məlumat gəlir ki, köçkünlər üçün tikilmiş evlərdə başqa vətəndaşlar yaşayır. Köçkünlərin vəziyyətindən istifadə edib əsassız imtiyaz, gəlir əldə etmək ən böyük günahdır, vicdansızlıqdır. Bunu edənlərin vicdanı, imanı yoxdur. Ona görə, bunlara qarşı çox ciddi mübarizə aparılır və aparılacaq, onlar eşitsinlər. Burada çox ciddi şəffaflıq və uçot təmin edilməlidir və ediləcək", prezident çıxışında bu neqativləri sadalayıb.

Dövlət başçısı Bakı şəhərində və digər şəhərlərdə qanunsuz tikililərə son qoyulmasını da əsas hədəflər sırasında göstərib, artıq Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin icazəsi olmadan bir dənə də bina tikilə bilməyəcəyini vurğulayıb, paytaxtdakı qanunsuz tikintilərə görə bəzi rəsmi qurumları tənqid edib:

"Bakı dünyanın ən gözəl şəhərlərindən biridir və kiminsə tamahı naminə biz şəhərimizi eybəcər hala sala bilmərik", deyə prezident bunun səbəbini göstərib.

Çox zaman qanunsuzluqların qarşısının vətəndaşların səyləri ilə alındığını deyən prezident onları ictimai nəzarəti bundan sonra da davam etdirməyə çağırıb.

Dövlət başçısı hazırda faəliyyəti ciddi müzkirə mövzusu olan paytaxt nəqliyyatının indiki vəziyyəti və qarşıdakı işlər barədə də danışıb, paytaxta əlavə 300-500 yeni müasir avtobus gətiriləcəyini söyləyib.

"...son vaxtlar baş vermiş dəhşətli qəzalar bizim hamımızı çox üzür və bu, vətəndaşlar üçün çox böyük faciədir, böyük itkidir. Nəyə görə? Çünki sükan arxasında oturan öz məsuliyyətini dərk etmir. Avtobus qatara çırpılır, günahsız insanlar həlak olur. Mühafizə orqanları belə hallara çox ciddi reaksiya verməlidir və belə hallar nəzarətdə olmalıdır. Çünki bəzi hallarda bu hadisəni törədənlər müəyyən müddətdən sonra məsuliyyətdən yayınırlar. Ona görə, buna son qoymaq üçün müvafiq qurumlar tərəfindən çox ciddi təftiş aparılmalıdır".

Prezident regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı növbəti Dövlət Proqramının gələn ilin əvvəlində qəbul ediləcəyini açıqlayıb və üçüncü proqramın başa çatmaqda olduğunu bildirib.

Heç kəsə sərf etməyən fındıq qiyməti

"Marja.az"da isə "Fındıq sektorundan etiraz: bu qiymətlər bizə sərf etmir" sərlövəhli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, artıq ölkə ərazisində fındıq yığımı yekunlaşmaq üzrədir, istehsalçılar builki məhsuldan kəmiyyətinə və keyfiyyətinə görə razıdırlar: "Bol və keyfiyyətli məhsul isə, sözsüz ki, emal müəssisələrinin də işinə yarayır. Bu halda onlar ixracyönümlü məhsul olan fındığı xarici tərəfdaşlarının qarşısına üzüağ çıxarır, qiymət məsələsində sözlərini arxayın deyə bilirlər".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, qərzəkli meyvələrin bol olduğu Qax rayonunda 9552 hektar fındıq bağı var, 6228 hektarı bar verən, 600 hektarı cavan, 2724 hektarı isə təzə salınan bağlardır. Bu il üçün gözlənilən məhsul təqribən 5300 tondur.

Müəllifin sözlərinə görə, emal müəssisələri də ümumilikdə məhsuldan narazılıq etmirlər, gün ərzində 25-30 ton fındıq qəbul etməyin mümkünlüyünü, əsas tədarükçülərin rayonun Marsan, Turaclı, Küdüllü və Tasmalı kəndləri olduğunu deyirlər.

Emal müssisəsi rəhbərləri bildirirlər ki, müəssisədə işçi sayı işin həcmindən asılı olaraq dəyişir, belə ki, məhsulun qəbulunun qızğın vaxtında müəssisədə 35-55 nəfər qadın, 10-15 nəfər kişi çalışır, fındıq qəbulu isə təxminən mart ayına kimi davam edir.

Müəllifə görə, bunun da səbəbləri var, belə ki, bəzi fermerlər qiymət artımını gözləyərək fındığı gec təhvil verir və ya satışa az həcmdə çıxarırlar.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda istehsal edilən fındıxın əsas idxalçıları əsasən Rusiya, İtaliya, Hollandiya və Almaniyadır.

Müəllif vurğulayır ki, hazırda Çexiya, İsveçrə və Çin Xalq Respublikasının əlaqədar qurumları ilə danışıqlar gedir ki, bu da beynəlxalq əhəmiyyətli qida sənayesi sərgilərində iştirakın nəticəsidir.

Müəllif deyir ki, narahatlıq doğuran məqamlara gəldikdə isə, bu sırada fındığın alış və satış qiymətinin keçən il ilə müqayisədə aşağı olması ilk sırada durur.

Müəllifin sözlərinə görə, bunun başlıca səbəbi isə dünya bazarının bir nömrəli fındıq istehsalçısı olan Türkiyə istehsalçılarının qiyməti diktə etmək imkanına malik olmalarıdır.

Məqalə müəllifi deyir ki, hazırda 1 kiloqram fındığın alış qiyməti 2,50-3 manat aralığında dəyişir.

Müəllif deyir ki, beynəlxalq bazarlardakı tərəfdaşlardan fındıq emalçılarına 1 kiloqram fındıq üçün gələn təklif isə, daşınma da daxil olmaqla, 5 ABŞ dolları təşkil edir.

"Bu da keçən ilki və bu ilin əvvəlinə olan qiymətlə müqayisədə azdır, qiymətlərin aşağı olması isə nə istehsalçılara, nə də emalçılara sərf edir".

Azərbaycanın Sinqapura çevrilməsi: mümkünmü?

"Moderator.az"da isə "Nə üçün Azərbaycan Sinqapur ola bilmir?" sualına cavab axtarılır.

Sayt Azərbaycan Xalq Cəbhəsi hakimiyyəti dönəmində maliyyə naziri olmuş Saleh Məmmədovun düşüncələrinə yer verib.

Keçmiş maliyyə naziri öncə Sinqapurun iqtisadi uğurlarının səbəbini açıqlayaraq deyir ki, 50 il öncə bu kiçik ölkə Qərb banklarının maliyyə vəsaitlərinin Sinqapura yönəltdiyini, bu bankların fəaliyyəti üçün bütün azadlıqları təmin etdiyini və 5 ilin içində dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələri sırasına çıxdığını bildirir.

S.Məmmədov deyir ki, ölkənin əlverişli coğrafi mühitdə yerləşməsi imkan verdi ki, ölkə bu əlverişliliyi özü üçün gəlir mənbəyinə çevirə bilsin. "San-Fransiskoda olan banklar bağlanan vaxtlar, maliyyə dünyasında heç bir əməliyyat olmur, Sinqapuru ortada qoysaq, San-Fransiskoda bankların bağlanmasından əvvəl bunları Sinqapura atmaq mümkün olacaq və Sinqapur bankları bağlanıldığında, onlar maliyyə axınını Zürixə köçürə biləcəklər. Beləliklə, tarixdə ilk dəfə olaraq, qlobal fasiləsiz bank xidmətləri mümkün olacaqdır".

Müəllif deyir ki, beləcə yeni bir qlobal maliyyə mərkəzi yaradıldı və dünyanın bütün iri bankları, investisiya, sığorta şirkətləri Sinqapura gəldilər.

Bu ölkədə 121 bankdan 114-ü xarici banklardır, islahatlar başlayandan sonra 15 il ərzində ÜDM 15 dəfə artdı, ölkə dünyanın ən inkişaf etmiş ölkəsinə çevrildi.

S.Məmmədov deyir ki, Azərbaycan Bakını qlobal maliyyə mərkəzinə çevirmək, xarici kapitalı cəlb etmək və sürətli inkişaf üçün çox daha əlverişli şəraitə malikdir, amma nailiyyətlər müqayisə olunmaz dərəcədə zəifdir.

"Əgər hazırda Sinqapura dünyanın top yüz bankının hamısı cəlb olunub, bank aktivləri 1 trilyon dollara yaxındırsa, Azərbaycana isə bu banklardan heç biri cəlb edilməyib, bank aktivləri Sinqapurdan 57 dəfə az olaraq heç 17 milyard dollara da çatmır. Fond birjaları isə, ümumiyyətlə, heç bir müqayisəyə sığmır.

Müəllifə görə, Bakının qlobal maliyyə mərkəzinə çevrilməsi hər bir maliyyəçinin arzusudur və kapitalı dünyadan Azərbaycana axıtmaq əsas hədəf olmalıdır, nəinki Azərbaycandan başqa ölkələrə.

Keçmiş maliyyə naziri iddia edir ki, Azərbaycana trilyonlarla ölçülən böyük investisiyaları cəlb etmək daha çox lazımdır, nəinki, başqa ölkələrdə investisiya yerləşdirmək...