Media-icmal 12.07.2016

Azərbaycanda iqtisadi inkişaf, ölkədaxili münasibətlərin səviyyəsi, Azərbaycana İŞİD təhlükəsi, kirayə mənzil bazarında durum bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.   

Dünayda böhran, Azərbaycanda milli inkişaf

“Azərbaycan” qəzeti “İlham Əliyevin “böhran şəraitində inkişaf” modeli (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=100871) sərlövhəli məqalədə ölkədəki mövcud durumu dəyərləndirir.

Müəllif Nazirlər Kabinetinin bu günlərdəki iclasında rəsmilərin nitqlərinə əsasən bu düşüncəyə gəlir ki, bütün dünyada qlobal böhran olsa da Azərbaycanda milli inkişaf baş verir.  Müəllifə görə, 2016-cı ilin birinci rübündən sonra artıq ölkədə iqtisadi inkişaf dinamikası başlayıb. Müəllif  prezident İ.Əliyevin də bu dövrü ölkə qarşısında duran bütün vəzifələrin uğurla icrası, Azərbaycanın inamla inkişaf etdiyi mərhələ kimi səciyyələndirməsinə diqqəti çəkir.

“Bir vacib məqama diqqət yetirək. Əvvəlki illərdə İlham Əliyevin müəllifi olduğu “inkişafın Azərbaycan modeli” adlı milli strategiya beynəlxalq iqtisadi mərkəzlər tərəfindən birmənalı qəbul olunaraq müsbət rəy alır və nümunə kimi göstərilirdisə postneft dövrü dediyimiz mövcud durumda ölkəmiz yeni bir inkişaf platforması nümayiş etdirir. Prezident müəllifi olduğu yeni modelin adını da tam doğru müəyyənləşdirdi: “Böhran şəraitində inkişaf!”

Müəllifə görə, bu model prezident İlham Əliyevin milli yüksəliş kursunun yeni mərhələsinin ümumiləşdirilmiş adıdır və indi onun tədqiqatçılar tərəfindən dərindən araşdırılmasına ciddi ehtiyac var.

Daha sonra məqalədə statistik rəqəmlərə yer verilərək ölkə iqtisadiyyatına 6,3 milyard dollar sərmayə qoyulması, sahibkarlıq subyektlərinin yoxlanmalarının 40 mindən 56-ya düşməsi və s. xatırladılır. Məqalədə dövlət başçısının başlanan islahatların dərinləşməsi ilə bağlı tapşırıqları bu islahatların davamı olacağı kimi qiymətləndirilir: “Bu inamın da reallaşacağına heç bir şübhə yoxdur. Qlobal böhranda milli inkişafa nail olan Azərbaycan və onun lideri, şübhəsiz ki, daha böyük nailiyyətlərə müəlliflik edəcək!.”

Nədən biz beləyik?

“Azadlıq” qəzetində jurnalist Arif Əliyevin müxtəlif  baxışlara malik ölkədaxili təbəqələrin münasibətlərinə  “Harada qurtarır Vətən?” (http://www.azadliq.info/145853.html) yazısını dərc edib.

Müəllif ölkə daxilində əqidə ayrılıqlarının ölkədaxili qütbləşmələrə səbəb olmasını, bunun adi insani münasibətlər  müstəsvisinə transfer olunmasını mənfi dəyərləndirir. 

“Deməli, biz parçalandıqca Vətən də bölünür. Biz problemlərimizdən həmkar dilində yox, iqtidar jurnalisti- müxalifət yazarı dilində danışdıqca, təkcə media kiçilmir, Vətən də balacalaşır; sadəcə, həbsdə olan jurnalistləri necə saymaq üstündə mərəkəmizi izləyən tamaşaçıların gözü qarşısında büzüşür. Problem tək jurnalistikanın problemi deyil, siyasətimiz də belədir, mədəniyyətimiz də, elmimiz də, təhsilimiz də.

Müəllif bu parçalanmalara nümunə olaraq Qazaxıstana tədbirə egdən Azərbaycan aliminin səfərinə Azərbaycan səfirlyinin etirazını, tələbələrə görüşə gedən media nümayəndəsinə univesrsitet rəhbərinin qadağa qoymasını xatırladır.   Müəllif erməni və ya gürcü cəmiyyətlərində belə faktları xatırlamadığını deyir. “Görün, vəziyyət nə yerdədir ki, mən nə o universitetin, nə də tələbənin adını yaza bilirəm, çünki hələ oxumalıdır”. Bununla da ölkə daxilində adi davranış qaydalarının normal olmadığı vurğulanır.

Müəllifə örə, ölkə daxilində normal qurulmayan münasibətlərdir ki, xaricdəki tədbirlərdə bir-birimizə düşmən münasibət bəsləməyə vadar edir və bunu aradan qaldırmaq üçün deyir: “Fikir ayrılığı parçalanma deyil, inkişafın, tərəqqinin bünövrəsidir. Amma fərqli fikrə düşmən münasibət, başqa düşüncə sahibinə nifrət, hikkə, ayrı-seçkilik elə dərin çatlardır ki, onların şaxələri nəinki Tiflisə, on min kilometr uzaqlarda diaspora təşkilatlarımıza qədər gedib çıxır. Çünki Vətənlə dövlətin, dövlətlə hökumətin arasındakı fərqləri heç cür qavraya bilmirik”.

Bu təhlükə realdırmı?

“Novoye Vremya ” qəzeti Türkiyə mətbuatında Azərbaycana “İŞİD” təhlükəsinin nə dərəcədə real olduğunu ekspertlərlə müzakirə edir. (http://www.novoye-vremya.com/)

Z.Əlizadə ölkədə çoxsaylı təhsilsiz gənclərin olduğunu və bunların “İŞİD”in qarmağına tez düşdüklərini deyir. Politoloqa görə, digər tərəfdən bir çox ölkələrdə əlverişli sosial durumun olmaması sabaha inamı qalmayan gəncləri “İŞİD” ə tərəf aparır. “Onlarla inzibati şəkildə mübarizə aparmaq əlverişli deyil, sıralarının daha da artmasına səbəb olur, maarifləndirmə işi aparılsa daha yaxşı olar”.

Ekspert Ilham Ismayıl bunu “İŞİD”in Azərbaycan ilk xəbərdarlığı hesab etmir.

“Azərbaycanda terakt törədilməsi xəbərdarlığı təsadüfi də deyil, bu terrorçular sırasında Azərbaycandan çıxanlar da var, onlar özlərini xatırladırlar. Amma istənilən halda bu hələ ki xəbərdarlıqdır”, ekspert İ.İsmayıl bunu belə dəyərləndirir. O, Azərbaycan və Türkiyə  xüsusi xidmət qurumları arasında yaxşı əlaqələrin olduğunu bildirir. Onun düşüncəsinə görə, Azərbaycan xüsusi xidmət orqanları vəziyyətə nəzarət edə bilir. İ.İsmayıl bu sahədə Azərbaycan xüsusi xidmət qurumlarının Türkiyə və İsrail orqanları ilə  qarşılıqlı olaraq informasiya mübadiləsi etdiyini də xatırladır. Amma ekspertə görə, arxayınlaşmaq olmaz, bu çağırışlara hazır olmaq lazımdır: “Düzdür, ölkədə “İŞİD” tərəfdarı olanlar var, amma bu kritik kütlə deyil, digər tərəfdən radikalların ələ almaq kimi resursları bitib. Amma bu o demək deyil ki, dövlət bu məsələyə diqqət yetirməli deyil. Ayıqlığı hər zaman saxlamaq və qorumaq vacibdir.

Kirayə bazarında kritik durum         

“Bizim Yol” qəzeti “”İcarə verənlər qiyməti bahalaşdırsalar da müştəri tapılmır” sərlövhəli (http://www.bizimyol.info/news/81092.html)   məqalədə  ölkənin kirayə mənzil bazarındakı durumu araşdırır.

Müəllif 2015-ci ildə manatın iki dəfə devalvasiyasından sonra bu sahədə durumun kritik və qeyri-müəyyən olduğunu bildirir. Müəllif  kirayə ev bazarında rieltorlara istinadən yazır: “Ənənəvi olaraq bu vaxtlar kirayə evlərin sayı artırdı. Çünki təhsil ili başa çatdığı üçün tələbələr sakini olduqları rayona qayıdırdı. Amma bu il getmədilər. Oğlanlı-qızlı əksəriyyəti Bakıda qalıb işləməyi qərara aldılar. Çünki rayonlarda da sosial-iqtisadi vəziyyət yaxşı deyil. Valideynlərinə dəstək olmaq üçün iki-üç ayı işləmək istəyirlər”.

Müəllif qeyd edir ki, "Sovetski"də evləri sökülən və evsiz qalan sakinlər kirayə evlərə müraciət edirlər. Bundan irəli gələrək artıq Yasamal ərazisində kirayə haqqı 200 manat məbləğində bina evi yoxdur. Kirayə mənzillər 300 manatdan başlayır və bu mənzillərin müəyyən qızdırılma, zəruri əşyalar ilə təchiz olunma kimi problemləri var.

Müəllif rieltor Eldar Əliyevə istinadən yazır ki, iki il öncəyə qədər Bakıda tikinti gedirdi. İndi hər şey dayanıb və bu, qiymət artımına təsir edir. Manatın iki dəfə devalvasiyasından sonra kirayə verənin də, elə kirayə götürənin də xərcləri artıb, odur ki, ev sahibləri evləri yeni qiymətlə kirayəyə verirlər.  “Hazırda daşınmaz əmlak bazarında satandan çox kirayəyə verən var”.

Müəllif son zamanlar mənzil bazarında ipoteka kreditlərinin verilməsinin dayandırılması və nağd şəkildə alqı-satqı əməliyyatlarının azalmasının yaxın gələcəkdə daşınmaz əmlak bazarında "hər şeyin yaxşı olacaq” deməyi mümkünsüz edir.