Media-icmal 15.01.19

Ölkədə start verilən struktur islahatlarına baxış, pensiyaların indeksasiya mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi və s. məsələlər bugünki (15 yanvar, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır ...

Struktur islahatlarından gözləntilər

"Azərbaycan" qəzeti "Vüsal Qasımlı: Struktur islahatları idarəetməni daha çevik, yığcam və məqsədyönlü edəcək" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda aparılan sturktur islahatlarını dəyərləndirir.

Müəllif dövlət başçısı İlham Əliyevin struktur islahatları ilə bağlı bu il yanvarın 14-də imzaladığı fərmanların mahiyyətini, ölkənin inkişafına verəcəyi töhfələri İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı ilə müzakirə edir.

Mərkəz rəhbəri deyir ki, bu kompleks islahatlar Azərbaycana həm "dünyada ən islahatçı" ölkə imici qazandırır, həm də davamlı və tarazlı iqtisadi inkişafı təmin edir.

V.Qasımlı vurğulayır ki, Prezident yeni struktur islahatları ilə bağlı fikirlərini Nazirlər Kabinetinin bu il yanvarın 11-də keçirilən 2018-ci ilin yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında səsləndirib: "İndi struktur islahatı gözlənilir. Çünki indi idarəetmədə struktur köhnəlib. Yeni idarəetmə strukturu olmalıdır - daha çevik, daha yığcam, daha məqsədyönlü olmalıdır".

"Bu sturktur islahatlarının əsas məqsədi idarəetmədə çevikliyi və səmərəliliyi artırmaq, cəmiyyətdə formalaşan yeni çağırışlara və iqtisadiyyatda baş verən struktur dəyişikliklərinə adekvat uyğunlaşmanı təmin etməkdir", deyə Mərkəz rəhbəri islahatların əsas hədəflərini sadalayır.

Mərkəz rəhbəri deyir ki, struktur islahatları iqtisadiyyatın əsas prinsipi olan səmərəliliyin daha da artırılmasına, məhdud resurslardan istifadə ilə maksimum nəticə qazanmağa xidmət edir.

V.Qasımlıya görə, islahatların faydalarından biri də ölkədə biznes mühitinin daha da təkmilləşdirilməsi və rəqabətin gücləndirilməsindən ibarətdir, bu da özəl sektorun lokomotiv olduğu iqtisadi inkişafı təmin edir.

Mərkəz rəhbəri vurğulayır ki, dövlət aparatının yığcamlaşması, paralel strukturların aradan qaldırılması büdcə vəsaitinə qənaət deməkdir.

V.Qasımlı hesab edir ki, bu islahatlar "yaxşı idarəetmə" və "açıq hökumət" prinsiplərinə uyğun olmaqla dövlət idarəetməsinin dünya standartlarına uyğun həyata keçirilməsini təmin edir.

Yekun olaraq, Mərkəz rəhbəri bildirir ki, nəticə etibarilə struktur islahatları məhsuldarlığın artırılması, ölkəyə daha çox investisiya cəlb olunması və yeni iş yerlərinin yaradılması deməkdir.

Maaşlar artıb, bəs pensiya?

"Modern.az" saytında isə "Maaşlar artıb, amma pensiya..." sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif pensiyaların indeksasiya mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsinə yaranan zərurəti iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramovla müzakirə edir.

Ekspert Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına istinadən bildirir ki, 2018-ci ilin 11 ayında orta aylıq əmək haqqı 2.9 faiz artıb.

Bu barədə "modern.az"a açıqlamasında V.Bayramov deyir ki, 2019-cu ilin yanvarından pensiya məbləğləri 2018-ci ildə orta aylıq əmək haqqındakı faiz artımına indeksasiya olunmalıdır.

Ekspertin sözlərinə görə, baza hissəsi ləğv olunduğu üçün tam məbləğin indeksasiyası həyata keçiriləcək: "Qeyd edim ki, 2018-ci ildən başlayaraq pensiya məbləği inflyasiya səviyyəsinə deyil, orta aylıq əmək haqqındakı artım faizinə indeksasiya olunur".

V.Bayramov əvvəllər də təklif etdiyi kimi, pensiyaların indeksasiya mexanizminin təkmilləşdirilməsinə ehtiyac olduğunu birmənalı ifadə edir və indiki mexanizmi kamil saymır.

Onun fikrincə, bu mexanizm dəyişməlidir: "Belə ki, pensiya məbləğinin orta aylıq əmək haqqındakı artıma deyil, əhalinin gəlirlərindəki artım faizinə indeksasiya olunması daha məqsədə uyğundur".

Ekspert vurğulayır ki, qeyri-rəsmi məşğulluq mövcud olduğu üçün orta aylıq əmək haqqındakı artım gəlirlərin artımını tam ifadə edə bilmir.

V.Bayramov bildirir ki, "2018-ci ildə orta aylıq əmək haqqı 3 faiz ətrafında artıbsa, əhalinin gəlirləri 9.2 faiz artıb. Bu baxımdan, islahatların tərkib hissəsi kimi indeksasiya sistemində meyarların dəyişdirilməsi vacibdir".

Ekspert iddia edir ki, əmək müqavilələrində maaş məbləğinin tam göstərilməməsi, hətta əmək müqavilələrinin bağlanmaması hallarının çox olduğu nəzərə alınsa, pensiyaların orta aylıq əmək haqqındakı artıma yox, əhalinin gəlirindəki artım faizinə indeksasiyası daha doğru olardı.

V.Bayramov bildirir ki, bu halda indeksasiya nəticəsində pensiya məbləğlərinin daha çox artmasının şahidi ola bilərik.

"Əgər təklif etdiyim kimi, pensiya əhalinin gəlirlərindəki artıma indeksasiya olunarsa, o zaman indeksasiya nəticəsində pensiyalarda artım 3 faiz deyil, 9 faizdən çox ola bilər".

Sturktur islahatlarının əhatə dairəsi - düşüncələr

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Sturktur islahatlarına haradan başlamalı - rəylər" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bildirir ki, Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin yanvarın 11-də keçirilən iclasında Azərbaycanda dövlət idarəetmə orqanlarında struktur islahatlarının aparılması zərurətindən bəhs edib: "İndi struktur islahatı gözlənilir.

Çünki indi idarəetmədə struktur köhnəlib.Yeni idarəetmə strukturu olmalıdır - daha çevik, daha yığcam, daha məqsədyönlü".

Müəllif bu gözlənilən struktur islahatlarının mahiyyəti və əhatə dairəsi barədə deputat Fazil Mustafa və sahə üzrə mütəxəssis Əzim Məsimovla söhbətləşir.

F.Mustafa deyir ki, dövlət başçısı islahatlara ötən ildən, xüsusilə apreldə keçirilən prezident seçkilərindən sonra yeni hökumət kabineti formalaşdırılarkən başlayıb.

Amma deputat yalnız kadr islahatı ilə yekunlaşdırmanı yetərli saymır, struktur islahatlarının çoxsaylı sahələri əhatə edə biləcəyini düşünür: "Bir neçə ali məktəblərin birləşdirilməsindən tutmuş, bəzi nöqsanlı sahələrdə daha operativ idarəetmə sisteminin yaradılmasına qədər çoxsaylı istiqamətlər ola bilər. Xüsusilə tikinti sahəsində tənzimləmələrin nizama salınmasına çox ciddi ehtiyac var".

F.Mustafa deyir ki, ölkə prezidenti regionların inkişafına mümkün olduğu qədər dəstək verir, rayonlarda çoxsaylı obyektlər, istehsal müəssisələri açılır.

"Amma açılışlardan sonra müəssisələrin işləməsinə müəyyən məmurlar tərəfindən imkan verilmir. Bu kimi halların aradan qaldırılması üçün bir-birini təkrarlayan strukturlar ləğv olunmalıdır".

Vaxtilə idarəetmə sistemində fəaliyyət göstərmiş Bakı Şəhər Soveti sədrinin 1-ci müavini olmuş Ə.Məsimov hesab edir ki, islahatlar ilk mərhələdə ölkədə yerli icra hakimiyyəti orqanlarının ləğvi ilə başlamalıdır: "Yerlərdə bütün idarəetmə bələdiyyələrə verilməlidir. İndiki bələdiyyələr yerli icra hakimiyyətlərinin əlavəsi kimi fəaliyyət göstərir. Amma onların dünyada olduğu hüquqlara sahib olması təmin edilməlidir. Xüsusilə də Bakıda bələdiyyənin yaradılması çox vacibdir və Bakı ilə bağlı bütün işlər onun nəzarətinə verilməlidir".

Ə.Məsimov hesab edir ki, islahatların bir istiqaməti də təhsil sistemi olmalıdır və ölkədə indiki sayda ali məktəbə heç bir ehtiyac yoxdur.

Onun sözlərinə görə, onların çoxu ləğv olunmalı, böyük və müasir tələblərə cavab verən bir neçə universitet yaradılmalıdır: "Məsələn, Bakı Dövlət Universitetinin ətrafında Milli Elmlər Akademiyasının bir neçə institutu yerləşir - Fizika İnstitutu, Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu, Riyaziyyat, Yüksək Texnologiyalar İnstitutu və sair. Bu institutların hamısı Bakı Dövlət Universitetinə birləşdirilməklə, dünya səviyyəsinə çıxacaq elmi bazası olan universitet yaradılmalıdır. Hər nazirlik və komitə öz akademiyasını yaradıb, hamısı bir universitetdə birləşdirilməklə fakültəyə çevrilməlidir".

Ə.Məsimova görə, Dövlət Əmlak Komitəsi, Energetika Nazirliyi İqtisadiyyat Nazirliyinin bir departamenti olaraq fəaliyyət göstərməli, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Agentliyi Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin tabeliyinə verilməlidir.