Media-icmal 16.12.19

Vətəndaşların problemlərinin həllində dövlət dəstəyi, neft gəlirlərinin gələcək nəsillərə saxlanması ətrafında müzakirələr, gələn ilin fevralında keçirilməsi gözlənilən növbədənkənar parlament seçkilərinə baxış və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır. 

Vətəndaş problemlərinin həllinə dövlət dəstəyi

“Azərbaycan” qəzeti “Dövlət hər zaman vətəndaşının yanındadır” sərlövhəli məqalədə bu yaxınlarda dövlət başçısı İlham Əliyevin Şamaxı səfərini dəyərləndirir. 

Müəllif deyir ki, dövlət başçısının hədəflərindən biri də qazanılan sosial-iqtisadi uğurların miqyasının daha da genişlənməsidir.

Müəllif əlavə edir ki, regionların davamlı inkişafı bu sahədə prioritetlərdən biridir.

Yazı müəllifinə görə, bu günlərdə Prezident İlham Əliyevin Şamaxı rayonuna səfəri də regionları əhatə edən inkişaf proseslərinin davamlı və sistemli olmasının göstəricisidir.

Müəllif hesab edir ki, regionların sosial iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramları çərçivəsində Şamaxı rayonun da yüksəlişi təmin edilib, tibbi, təhsil, sosial tikintilər həyata keçirilib, turizm mərkəzləri yaradılıb.

Müəllif deyir ki, bu səfər sayca il ərzində Şamaxıya üçüncü səfər idi, belə ki, bu il fevralın 5-də və 6-da Şamaxıda zəlzələ baş vermişdi, fevralın 7-də isə dövlət başçısı rayona səfərə gəlmişdi.  

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, daha bir səfər isə martın 7-də olub, dövlət başçısı İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Şamaxıya səfər ediblər.

Müəllif yada salır ki, bu ilin sentyabrında isə Birinci vitse-prezident M.Əliyeva zəlzələ baş verən rayonlara səfər edərək ötən müddətdə zəlzələ bölgəsində görülmüş işlərlə tanış olmuşdu.

Bütövlükdə bu səfərlərin hər biri çox xoş və mühüm təəssüratlarla əlamətdar oldu. Ən əsası isə odur ki, bu səfərlərin hər biri regionların inkişafının, xüsusən zəlzələnin nəticələrinin aradan qaldırılmasının ölkə rəhbərliyinin xüsusi diqqət mərkəzində olduğunu göstərdi.

Müəllifə görə, dekabrın 5-6-da Şamaxıya edilən səfər isə regionların infrastrukturunun müasir standartlara uyğun qurulması, rayonların iqtisadi potensialından səmərəli istifadə edilməsi və turizmin inkişafı dövlət siyasətinin prioritetlərindən biri olduğunu göstərib.

Müəllifin sözlərinə görə, zəlzələdən sonra təkcə Şamaxı rayonu üzrə 580 fərdi ev, 44, 20 və 110 mənzildən ibarət hündürmərtəbəli üç bina tikilib. 1175 evdə isə bərpa işləri aparılıb ki, onların da hamısı yenidən tikilmiş evlərə bərabərdir.

Yazının sonunda bu səfərin mahiyyəti barədə isə oxuyuruq: “Bütövlükdə Şamaxının timsalında vətəndaşlar bir daha bütün regionların ölkə rəhbərliyinin diqqət və qayğısı ilə əhatə olunduğunu gördülər”.

Gələcək nəsillərə saxlanılan “əmanətlər”

“Bizimyiol.info”da isə Qubad İbadoğlu: “Neft Fondu gələcək nəsillərə nə saxladığını açıqlamalı, hesabat verməlidir” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Sayt Azərbaycanda neft gəlirlərinin gələcək nəsillərə saxlanması vəziyyəti barədə iqtisadçı alim Qubad İbadoğlunun düşüncələrinə yer verib.

“Neft gəlirlərinin həddən artıq istifadəsi ona gətirib çıxarıb ki, son 3 ildə və növbəti 3 ildə iqtisadi artım yavaşlayıb və yavaşlayacaq”. Sayt xəbər verir ki, bu fikirləri iqtisadçı alim, Müstəqil Tədqiqatlar Mərkəzinin prezidenti Qubad İbadoğlu Bakıda “Neft Fondu gələcəyimizə nə saxlayır?”, “Azərbaycanın gələcəyinə sərmayə: Müstəqil Rifah Fondlarının rolu” mövzusunda keçirilən konfransda səsləndirib.

Q.İbadoğlunun iddiasına görə, araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycanda neft gəlirlərinin idarə edilməsində 3 əsas problem var: “Bunlardan biri dayanıqlılıq problemidir. Xərcləməyə daha çox üstünlük verilir, gələcək nəsillərə daha az pay saxlanılır. İkinci problem fondun xərcləmələrinin keyfiyyətli olmaması ilə bağlıdır. Burada korrupsiya elementləri də yox deyil. Son təyinatdan yayınmalar müşahidə olunur. Üçüncü narahatlıq şəffaflıqla bağlıdır. İnformasiya sorğularımıza cavab verilməməsi bizi narahat edir, vətəndaş cəmiyyətinin haqlı sualları cavabsız qalır”.

Q.İbadoğlu hesab edir ki, əmlak və qızıl bazarlarında gizli fəaliyyət aparılır və bu barədə cəmiyyətə məlumat verilmir, neft gəlirləri həddən artıq xərcələnib və xərclənmələr zamanı neft gəlirlərinin səviyyəsi, qiymət, israf arasında uyğunluq pozulub: “Buna görə Azərbaycanı sonrakı 3 ildə də iqtisadi zəifləmə gözləyir. Bu gün mənim etdiyim işi neft fondu etməlidir, bu ay fondun 20 yaşı tamam olur. Neft Fondu bu 20 ildə ən azı 20 dəfə nə qədər pul gəlməsi barədə hesabat verməli idi. Bu gəlirlərin gələcək nəsillər üçün necə istifadə olunacağı barədə danışılmalı idi. Biz vətəndaş cəmiyyətinin təmsilçiləri bu fondun fəaliyyətinə işıq salmaq istəyirik, ona görə aparılan tədqiqatların nəticələrini açıqladıq”.

Q.İbadoğlu deyir ki, son 3 ildə iqtisadi artım yavaşlayıb, qarşıdakı 3 ildə də yavaşlayacaq.

Onun fikrincə, Azərbaycan hökuməti sərmayələri artırmaqla hasilatı sabitləşdirmək istəyir, amma bu problem özünü göstərəcək və bununla bağlı tövsiyələr verəcəklərini bildirir: “Ümumilikdə ölkəyə 160 milyard dollar neft pulu gəlib və bu böyük məbləğin üzərində səlahiyyətli olan fond, əlbəttə ki, hesabat verməlidir”.

Yazıda vurğulanır ki, ötən 20 ilə yaxın dövr ərzində Neft Fondunun gəlirləri 160 milyard dollardan çox olub, bu vəsaitlərin təxminən 2/3 hissəsi büdcəyə transfert olunub və hazırda Fondun rezervləri 45 milyard dollardan artıqdır. Nəzərə alınsa ki, ortamüddətli dövrdə Fondun büdcəyə transfertlərin azaldılması da baş verəcək və bu amil DNF-nin rezervlərinin daha da artmasına səbəb olacaq, qarşıdakı illərdə Fondun gəlirlərinin təxminən yarısını gələcək nəsillər üçün saxlamaq mümkün olacaq.

Bu seçkilər yadda necə qala bilər? - baxışlar

“Moderator.az”da isə “9 fevral Azərbaycanın seçki tarixində "Oğullar və kürəkənlər seçkisi" kimi qalacaq” sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif 2020-ci il fevralın 9-na təyin olunmuş növbədənkənar Parlament seçkilərinin ölkənin hyatındakı əhəmiyyəti barədə vətəndaş cəmiyyəti institutlarının təmsilçilərilə söhbətləşir.

Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının (AVCİYA) Seçki Qərargahının rəhbəri Məhərrəm Zülfüqarlı yeni parlamentdə gənclərin və qadınların çoxluq təşkil edəcəyini güman edir: “Əgər qərb təhsilli adamlar parlamentdə çox olsa, bu, ölkənin siyasi mühitinin dəyişməsinə müsbət təsir göstərə bilər”.

Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun rəhbəri, seçki eksperti Bəşir Süleymanlı isə bildirib ki, hələ kütləvi şəkildə namizədlərin irəli sürülməsi prosesi sezilmir. Onun fikrincə, əgər proses kütləvi hal alarsa, problemlər ortaya çıxar: “Əsas proses namizədlərin imza toplama və qeydə alınmasında özünü büruzə verəcək. Hələlik, kütləvi pozuntularla bağlı xüsusi fakta rast gəlməmişik”.

B.Süleymanlı daha çox seçkidə iştirakın tərəfdarı olduğunu deyərək, hesab edir ki, insanları seçkiyə səfərbər edib siyasi mübarizəni bu istiqamətdə qurmaq daha səmərəli yoldur: “Məsələ ondadır ki, boykot edənlər aktiv, yoxsa passiv boykota üstünlük verirlər. Bəli, bu, boykot edənlərin seçimidir və əsaslandırmaları var. Ancaq mən seçkilərdə iştirak edib insanlarla təmas qurmağın tərəfdarıyam”.

Müəllifin sözlərinə görə, siyasi icmalçı Hikmət Hacızadə isə 9 fevral seçkilərinin Azərbaycanın seçki tarixində “oğullar və kürəkənlər seçkisi” kimi yadda qalacağını düşünür.

Bəzi media orqanları və sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatlara görə, bu seçkilərdə bir çox siyasətçinin, rəsminin övladları və yaxınlarının da namizədliyi irəli sürülməkdədir.

Xatırladaq ki, noyabrın 28-də hakim Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) Siyasi Şurasının iclasında bu partiyadan olan deputatlara parlamentin buraxılması barədə müraciət göndərmələri tövsiyə edilib. Bundan sonra hakim partiyadan olan deputatlar bu məsələ ilə bağlı həmin müraciəti hazırlayıb ölkə rəhbərliyinə göndəriblər. YAP Siyasi Şurası o qərarını Prezident İlham Əliyevin islahatlar kursuna dəstək məqsədilə verdiyini açıqlamışdı. Dekabrın 2-də də Milli Məclis parlamentin buraxılması və növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi xahişi ilə prezidentə müraciət edib. Prezident isə bunun konstitusiyaya uyğun olub-olmaması barədə Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu göndərib. Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu da dekabrın 4-də Milli Məclisin buraxılması və növbədənkənar seçkilərin keçirilməsini konstitusiyaya uyğun sayıb. Dekabrın 5-də isə Prezident İlham Əliyev Milli Məclisin beşinci çağırışının buraxılması və parlamentə növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.