Media-icmal 17.10.19

Ötən 9 ayın iqtisadi-sosial göstəriciləri, özünü doğrultmayan milyonluq layihələr, ölkədəki inflyasiya səviyyəsi haqda müzakirələr və s. məsələlər bugünki (17 oktyabr, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Prezident anti-islahatçılar olduğunu deyir

"AZƏRTAC" Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin yanında iqtisadi müşavirə keçirilib" sərlövhəli məqalədə ölkədə ötən 9 ayda əldə edilən iqtisadi nəticələri dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, oktyabrın 15-də Prezident İlham Əliyevin yanında iqtisadi müşavirə keçirilib və dövlət başçısı müşavirədə nitq söyləyib.

Dövlət baçısı ötən 9 ayda iqtisadi artım təmin olunduğunu, qeyri-neft sektorunda iqtisadi artımın 3 faizdən çox, qeyri-neft sənayesində 15 faizdən çox olduğunu bildirib.

Dövlət başçısının sözlərinə görə, kənd təsərrüfatı doqquz ayda 7 faizdən çox artıb, xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun cəmi 17 faizini təşkil edir, inflyasiya isə 2 faizdən bir qədər çoxdur.

İlham Əliyev vurğulayıb ki, 4 milyon 200 mindən çox insanın maddi vəziyyətini yaxşılaşdıran, pensiyalar, əməkhaqları, müavinətlərin artırılmasına səbəb olan çox ciddi və böyük sosial paket reallaşdırıldı.

Ə.Əsədovun Baş nazir təyin olunmasına toxunan dövlət başçısı deyib ki, o, Baş Nazir kimi prezidentin qarşıya qoyulan vəzifələri icra edəcək və əsas vəzifə iqtisadi artımı daha da yüksək rəqəmlərə qaldırmaq və islahatları davam etdirməkdir.

Dövlət başçısı bir çox özəl şirkətlərin vergidən yayındıqlarını vurğulayaraq, vergini ödəməyənlərin cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli olduqlarını söyləyib.

İ.Əliyev korrupsiyaya qarşı mübarizəyə toxunaraq, buna qarşı təkcə hüquq-mühafizə orqanlarının deyil, sıravi vətəndaşların da mübarizə aparmalı olduqlarını nəzərə çatdırıb. "Onu da bildirməliyəm ki, bu gün iqtidarda olan bəziləri də islahatlara qarşı çıxış edirlər. Bu islahatlar onların şəxsi maraqlarına toxunur. Onlar hər vəchlə bizim işimizə əngəl törətmək istəyirlər. İslahatlara meylli olan, yeni təfəkkürə malik kadrları qaralayırlar, o cümlədən mətbuatda. Mətbuat bir növ daxili mübarizə növünə çevrilib... Əgər kimsə hesab edir ki, biz bununla barışmalıyıq, səhv edir. Çünki islahatlara alternativ yoxdur", deyə Prezident islahatlara maneələr barədə danışıb.

Dövlət başçısı görülən işlərə lazım olduğundan artıq vəsait xərcləndiyini də dilə gətirib: "... araşdırma aparılır, görünür ki, şişirdiblər. Nəyə görə şişirdiblər? Aydın məsələdir nəyə görə. Buna da son qoyulmalıdır... Əgər bu dəfə bizim dövlət qurumlarımız, şirkətlərimiz yenə də şişirdilmiş rəqəmlər versələr, artıq özlərini ifşa etmiş olacaqlar. Hökumət əlbəttə ki, onların bütün təkliflərinə baxacaq. Amma onlar əgər şişirdilmiş rəqəmləri versələr, öz cəzalarını alacaqlar", deyə xəbərdarlıq edib.

Rentabelsiz olan milyonluq layihələr

"Aktual.info"da isə "Bakı-Gəncə qatarı ziyanla işləyir? - Baha qiymət, ucuz xidmət" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Sayt müəllifin bəzi dövlət layihələrinin rentabelli olmaması barədə düşüncələrinə yer verib.

Müəllif iddia edir ki, dövlət qurumlarının milyonlarla vəsait xərclənən layihələri çox vaxt rentabelli olmur, müxtəlif bölgələrdə tikilən, amma rentabelli olmadığı üçün bağlanan hava limanlarını, o cümlədən Bakı-Gəncə-Bakı "sürət qatarı" layiəsini də bu sırada göstərir.

Müəllifə görə, 2018-ci ildə istifadəyə verilən qatarın xidmətlərindən insanları qiymətin bahalığı uzaq salıb.

"... qiymətlər ilkin olaraq standart sərnişin üçün 15, biznes klas sərnişinlər üçün 50, birinci klas (VİP) sərnişinlər üçün 100 manat nəzərdə tutulmuşdu. Bununla yanaşı, qatar 364 km-lik məsafəni 4 saat 28 dəqiqəyə qət edirdi", deyə müəllif qatardan istifadə mənzərəsini maliyyə və zaman baxımından təqdim edir.

Beləliklə, qatar Bakıdan Gəncəyə və əks istiqamətə ancaq öz nəzarətçiləri və az sayda sərnişinlə gedirdi, xidmət səviyyəsinin az olması şikayətləri artırırdı.

Müəllifin sözlərinə görə, sürət qatarı fəaliyyətə başladığı bir ay ərzində 1250 sərnişin daşıyıb və standart klasdan (o zamanki qiymət 15 AZN) istifadə olunubsa, daşınmadan 18 min 750 manat vəsait əldə edilib.

"Sürət qatarında VIP və biznes klası çıxsaq, standart klasda 296 yer var, bütün yerlər dolmaq şərtilə, bu, 30 gün ərzində 8880 sərnişinə xidmət göstərmək imkanı verir. Belə olduğu təqdirdə, əldə olunan gəlir 133 min 200 manat olmalı idi. Amma "Azərbaycan Dəmir Yolları" 18 min 750 manatla kifayətlənməli olub".

Müəllif deyir ki, sonradan qurum etirazlara görə, biletləri standart 10, biznes 25, birinci sinif sərnişinlər üçün isə 100 manata satmağa başladı: "Sərnişinlər alternativ xidmətlərdən istifadə etməyə çalışır. Çünki sərnişinlər taksi ilə həm daha ucuz, həm də daha qısa zamanda mənzil başına çata bilirlər".

Müəllifə görə, görünən odur ki, "Azərbaycan Dəmir Yolları"nın daha çox qazanmaq imkanı var, bunun üçün isə ilk növbədə xidmət səviyyəsi yaxşılaşdırılmalıdır (qeyd edək ki, sərnişinlərin biletdən tutmuş internet xidmətinə qədər şikayətçi olduqları məqamlar var - müəll.).

Müəllif əlavə edir ki, bütün təbəqədən olan sərnişinlərin mənafeyi nəzərə alınmalıdır, əks halda, avtovağzalın gecə reyslərini bərpa etdiyini nəzərə alsaq, "Azərbaycan Dəmir Yolları"nın sürət qatarı layihəsi də rəqabətə davam gətirməkdə ciddi problemlərlə üzləşəcək.

Ekspert: Ərzaq bahalaşacaq

"Yeni Sabah.az"da isə "Qiymət artımını ciddi şəkildə hiss edəcəyik - İlk zərbə hansı məhsullardan gələcək?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2019-cu il üün Azərbaycanda 2,8%, 2020-ci və 2024-cü illərdə 3%-lik inflyasiya proqnozlaşdırması, bunun mümkün nəticələri barədə iqtisadçı-espert Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.

Bu barədə "Yeni Sabah"a danışan Cəfərli hiss edilən inflyasiyanın daha çox olacağını söyləyir.

"Əslində Dünya Bankı, beynəlxalq qurumlar və Beynəlxalq Valyuta Fondu proqnozlarını ancaq Dövlət Statistika Komitəsinin verdiyi rəsmi rəqəmlər əsasında aparırlar. Problem budur ki, bizdə alternativ mənbələr yoxdur. Başqa ölkələrdə isə hesablamalar aparmaq üçün alternativ mənbələr var".

Ekspertin sözlərinə görə, Beynəlxalq Valyuta Fondu dövlətin statistik məlumatlarını analiz edərək, müəyyən nəticələrə gəlir.

Onun sözlərinə görə, son 10 ilin trendi götürülsə, məlum olacaq ki, Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə Azərbaycan rəsmi statistikası üst-üstə düşür.

"Çünki Azərbaycanda inflyasiya rəqəmlərinin hesablanması qaydası səhvdir, indikatorlar düzgün qurulmayıb. Alternativ mənbələr də olmadığından DSK rəqəmlərin formatının üzərində işləyərək, istədiyi inflasiya rəqəmlərini alır", deyə ekspert bildirir.

N.Cəfərli deyir ki, Azərbaycanda yaşayan hər kəs ölkədə qiymət artımının kifayət qədər hiss olunacaq səviyyədə olduğunu bilir, ilin əvvəlindən bəri hiss olunan 2-3% deyil, amma son aylarda inflyasiya rəsmi rəqəmlərdə 2-3% göstərilir.

"Statistik göstəricilərin dəyişdirilməsi məsələsi, yeni indikatorların yaradılması, alternativ statistik mənbələrin formalaşması üçün imkanların yaradılması əsas məsələ olmalıdır. Beynəlxaq təcrübədə qəbul edilmiş statistika ilə, qəbul edilmiş indikatorlarla hesabladıqda, DSK-nin hesabladığı rəqəm ilə bu rəqəmlər arasında 2-3 dəfə fərq olur", deyə ekspert bildirir.

N.Cəfərli həmçinin inflyasiya faizinin artacağı təqdirdə hansı sahələrdə qiymət artımı olacağını da proqnozlaşdırıb:

"Azərbaycanda bu, daha çox ərzaq məhsullarında hiss olunur, hətta bir xroniki ardıcıllıq da var. Artıq əminliklə demək olar ki, dekabr ayının əvvəlindən ənənəvi şəkildə artımlar başlayacaq. Bu da Yeni il bayramı və yerli kənd təsərrüfatı məhsullarının bazarlardan çəkilməsi ilə əlaqədardır. Mənə elə gəlir ki, bu il də qiymət artımını ciddi şəkildə hiss edəcəyik".