Media-icmal 18.0718

Ölkə iqtisadiyyatına xarici sərmayə qoyuluşunun artması, manatın "tam üzən məzənnə rejimi"nə keçməsinin ehtimal edilən nəticələri, toyuq əti və yumurtanın bahalaşması bugünki (18 iyul, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır ...

Neft-qaza maraq hələ böyükdür

"Azərbaycan" qəzeti "Xarici investorların Azərbaycan iqtisadiyyatına marağı artır" sərlövhəli məqalədə ölkə iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşuna artan marağı dəyərləndirir.

Yazı müəllifi deyir ki, bu marağın əsasını ölkə iqtisadiyyatının inkişafını təmin edən düşünülmüş siyasət təşkil edir, son 15 ildə iqtisadi baxımdan Azərbaycan qədər inkişaf edən ikinci bir ölkə yoxdur və buna görə də böhranlı illərdə vəziyyətdən az itkilərlə çıxıb.

Müəllifə görə, daha bir səbəb əvvəlki illərdə aparılan islahatların müsbət nəticə verməsidir, odur ki, bu ilin ilk yarısının göstəriciləri də müsbətdir.

Məqalədə rəsmi statistikya istinadən bu inkişafın rəqəmlərlə ifadəsi barədə deyilir ki, qeyri-neft sahəsi 8,8% artıb, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilbəil artır: "Nəticədə, ölkədə ərzaq təhlükəsizliyi yaranmaqla bərabər, ixrac potensialı da artıb. Hazırda Azərbaycanın xarici ticarətinin müsbət saldosu 4 milyard dollardan çoxdur. İxrac 34 faiz artıb. Bu artımda qeyri-neft məhsullarının ixracının payı getdikcə daha da çoxalır".

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın neft-qaz sektoruna dünyanın marağı azalmır, əksinə, getdikcə artır və bu sahədə yeni müqavilələrin imzalanmasını bunun əyani göstəricisi adlandırır.

Məqalədə bu il mayın sonunda "Cənub qaz dəhlizi"nin rəsmi açılış mərasiminin keçirildiyi, "Cənub qaz dəhlizi"nin mühüm seqmentlərindən Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin genişləndirilməsinin uğurla başa çatması vurğulanır.

Yazıda "Şahdəniz" yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsi çərçivəsində artıq Türkiyəyə qaz nəqlinə başlandığı deyilir, gələcəkdə "Şahdəniz-2"nin 16 milyard kubmetr həcmində ötürəcəyi qazın 6 milyard kubmetri Türkiyə, 10 milyard kubmetri Avropa üçün nəzərdə tutulub: "Ümumiyyətlə isə "Şahdəniz"in hasilatı birinci mərhələ də daxil olmaqla, ildə 26 milyard kubmetr qaz və gündəlik 120 min barel kondensat həcminə çatdırılacaq. İyun ayında isə TANAP-ın (Transanadolu Qaz Boru Kəməri) açılışı olub".

Müəllif isə yaxın vaxtlarda yeni müqavilələr imzalanacağını, neft-qaz sektoruna xarici investorların maraqla sərmayə yönləndirdiklərini deyərək, bunu Azərbaycanın sabit və güclü ölkə olması ilə izah edir.

Üzən məzənnə müəmması: keçək, ya keçməyək?

"Novoye Vremya" qəzetində "Mərkəzi Bank (MB) yenə də "üzən məzənnə" ilə qorxudur" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycan manatının 2020-ci ildə tam "üzən məzənnə" rejiminə keçəcəyini, bu keçidin ehtimal edilən nəticələrini və ölkənin buna hazır olmadığı iddiasını müzakirə müstəvisinə gətirir.

Yazı müəllifi bu məsələnin aktuallığını 2016-cı ilin sonunda imzalanmış ölkə iqtisadiyyatı sahələrinin inkişafının əsaslarını təşkil edən "Strateji Yol Xəritəsi"ndə nəzərdə tutulması ilə izah edir.

Məqalə müəllifi deyir ki, İqtisadi İslahatlar və Kommunikasiya Mərkəzi (İİKM) 2017-ci ildə "Azərbaycan Respublikası Strateji Yol xəritəsi"nin yerinə yetirilməsi ilə bağlı monitorinq və dəyərləndirmə keçirib.

Bu monitorinqə görə, MB strateji yol xəritəsində nəzərdə tutulan tədbirlərin 69%-ni icra edib: " 2020-ci ildən Azərbaycan "tam üzən məzənnə" rejiminə keçəcək, bu barədə İİKM-in monitorinqinin nəticələrində deyilir".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, İİKM-nin hesabatına görə, 2020-ci ildə "tam üzən məzənnə"yə keçə bilmək üçün MB yerinə yetirməli olduğu işləri bu il başa vurmalı və keçidi təmin etməlidir.

Müəllif deyir ki, bu məsələyə münasibətdə iki baxış yaşanır, belə ki, iki il öncə MB manatın "üzən məzənnə"yə keçdiyini elan etdi, amma bir sıra ekspertlər Azərbaycanın buna hazır olmadığı iddiasını ortaya qoydular.

Müəllif isə dünya təcrübəsinə istinadən deyir ki, səmərəli üzən məzənnə ancaq sənaye inkişafına malik ölkələrdə olur, burada ixracın əsasını istehsal məhsulları tutur: "Bütün dünya ölkələrinin ancaq 34%-i "üzən valyuta məzənnə rejimi" müəyyən edib. Bu, 65 ölkə deməkdir ki, bunun da ancaq 29-u tam üzən məzənnə rejimindədir və buraya müdaxilə ancaq xüsusi hallarda ola bilər. 36 ölkə "üzən məzənnə" rejimindədir ki, pulun dəyəri bazarın tələb-təklifinə əsaslanır.

Avrozonanın ancaq 17 ölkəsi sərbəst "üzən məzənnə" rejiminə keçib.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın fəxr edəcəyi inkişaf etmiş istehsalı yoxdur və bu gün ölkədə müşahidə edilən "sərbəst üzən məzənnə" deyil və manatı "üzdə" saxlaya bilmək üçün Neft Fondu hərraclarda 300-350 milyon dollar satır və il ərzində buna 4 milyard dollar xərclənir.

Yazı müəllifi deyir ki, bu il Neft Fondu MB-a 5,5 milyard dollar (9 milyard manat) ödəniş etməlidir.

Məqalədə vurğulanır ki, Azərbaycanda valyuta bazarı olmadığı kimi, qiymtəli kağızlar bazarı da yoxdur, valyuta hərraclarında iştirakçı olan 20-25 bankı valyuta bazarının tam hüquqlü oyunçuları saymaq çətindir və odur ki, ölkədə məzənnə üzən yox, "inzibati"dir.

Müəllif iddia edir ki, "tam üzən məzənnə" rejimi bu sahədə təlatüm, çalxalanmalara, valyuta bazarında məzənnə sıçrayışına, möhtəkirliyə yol açacaq.

Müəllif deyir ki, qarşıda hələ ki, iki il var, amma ondan sonra iqtisadiyyatın və manatın taleyinin necə olacağı naməlum qalır.

Toyuq əti və yumurta niyə bahalaşır?

"Bizimyol.info"da isə "Yumurta və toyuq əti kəskin bahalaşıb" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkədə yumurta və toyuq ətinin bahalaşması səbəblərini araşdırır.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda yumurtanın və toyuq ətinin qiyməti qalxıb: "Yay mövsümünün əvvəlində 8-9 qəpiyə satılan yumurta indi 14-16 qəpiyə təklif edilir. Toyuq ətinin bir kiloqramı isə 6 manata (əvvəl qiymət 3 manat 80 qəpiklə 4 manat 50 qəpik arasında dəyişirdi) yüksəlib".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Dövlət Statistika Komitəsi də iyun ayı ərzində toyuq ətinin, yumurtanın qiymətinin qalxdığını açıqlayıb və bundan da irəli gələrək, bahalaşmanın səbəblərinin tapılmasına zərurət yaranıb.

Müəllif deyir ki, Quşçular Cəmiyyətinin sədri Aydın Vəliyev ölkədə yumurtanın və toyuq ətinin qiymətinin artmasını quş yeminin qiymətinin bahalaşması ilə əsaslandırıb.

Məqalədə deyilir ki, A.Vəliyev yemin qiymətinin bahalaşması ilə əlaqədar istehsalçıların da məhsullarının qiymətini qaldırmağa məcbur olduqlarını söyləyib: "İyun ayı biçin olduğu üçün bazarda yem azalır. Köhnə yemin qiyməti qalxır, yəni istehsalçılar bu müddətdən istifadə edirlər. Yem komponentlərinin dəyərindəki artım yumurtanın maya dəyərinə təsir edir".

Müəllifin sözlərinə görə, Quşçular Cəmiyyətinin sədri ölkənin broyler təsərrüfatının 60 faizinin xaricdən asılı olduğunu bildirib və ölkəyə idxal edilən yemin 80 faizinin xaricdən gətirildiyini açıqlayıb.

Cəmiyyət sədrinin sözlərinə görə, yüksək kalorili yem hesab edilən soyanın bir tonu 900 manatdan 1400 manata yüksəlib.

Müəllifin bildirdiyinə görə, A.Vəliyev problemin bununla yekunlaşmadığını da nəzərə çatdırıb, qarğıdalının bir tonunun 350 manatdan 450 manata yüksəldiyini söyləyib.

Məqalə müəllifinin sözlərinə görə, A.Vəliyev bu bahalaşmanı təəssüflə yem idxal etdikləri tərəfdaşlarının "mövsümi amillərdən istifadə etməsi" kimi dəyərləndirib.

Müəllif deyir ki, cəmiyyət sədri yumurtanın qiymətində artımın müvəqqəti xarakterli olduğunu xüsusi vurğulayıb.

Müəllif isə deyir ki, normal halda yayda yumurta və toyuq ətinə tələbat azaldığı üçün qiymətlər nəinki bahalaşmamalı, əksinə aşağı düşməli idi.