Media-icmal 19.04.2017

Ölkə iqtisadiyyatının inkişaf  hədəflərinin müəyyən olunması, məmurların gəlirlərilə bağlı gəlir bəyannaməsi formasının hələ də hazırlanmaması, ölkədə işsizliyin artması və mənşəyi bilinməyən ət satışı bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İqtisadi inkişafın əsas hədəfləri

“Azərbaycan” qəzeti “Prezident ölkə iqtisadiyyatının ən yaxın hədəflərini açıqladı”( http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=120176) sərlövhəli məqalədə ölkə iqtisadiyyatının inkişaf istiqamətlərini dəyərləndirir.

Müəllif bu dəyərləndirməni dövlət başçısı İlham Əliyevin aprelin 17-də Yevlaxda qeyri-neft ixracatçıları ilə keçirdiyi müşavirəyə istinadən aparır. 

“Azərbaycan iqtisadiyyatı bundan sonra yalnız islahatlar, innovasiyalar, texnologiyalar və qeyri-neft sektorunun hesabına inkişaf etdiriləcək”, - müəllif dövlət başçısının bu bəyanatını ölkənin yeni iqtisadi modelinin əsas hədəfi olduğunu bildirir.

Müəllif deyir ki, neftin dünya bazarında qiymətinin aşağı düşməsinin ölkə iqtisadiyyatına təsirini neytrallaşdırmaq üçün dövlət başçısı İ.Əliyevin qeyri-neft sektorunun inkişafını, bu sahənin məhsullarının ixracının artırılmasını qarşıya məqsəd qoyub: “Bu istiqamətdə aparılan islahatlar öz müsbət nəticəsini göstərir,  ölkədə çoxsaylı elektrik enerjisi, qaz, su, suvarma, yol-nəqliyyat və digər infrastruktur layihələri həyata keçirilib”.

Müəllif bu islahat uğurlarını dövlət başçısı İ.Əliyevin adı çəkilən tədbirdə söylədiyi sitatla da qüvvətləndirir: “Bir milyon 700 min yeni iş yeri yaradılmışdır ki, onların 1 milyon 300 mini daimi iş yeridir. Regionlarımız abadlaşıb, şəhərlərimiz gözəlləşib. İndi hər bir bölgəyə səfər edərkən gözəllik, abadlıq görürsən. Bütün bunları biz etdik. Bunlar bizim siyasətimizin nəticəsində mümkün olmuşdur”.

Müəllif hazırda ölkədə nəhəng sənaye müəssisələrinin yaradıldığını deyərək bundan məqsədin ixracatı artırmaq, idxaldan asılılığı azaltmağın olduğunu bildirir.

Müəllif deyir ki, “Made in Azerbaijan” brendinin təbliği və inkişafı da müsbət nəticəsini göstərir, müxtəlif ölkələrlə ixracla bağlı razılaşmalar yardımçı olur.

Müəllif hesab edir ki, qeyri-neft sənayesinin bütün sahələrində ixracı artırmaq üçün ölkədə həqiqətən çoxistiqamətli iş aparılır.

Müəllif bildirir ki, qeyri-neft məhsullarının ixracının təşviqi yönündə həyata keçirilən tədbirlər sahibkarların öz məhsullarını ixrac etməyə marağını artırıb.

Məqalədə deyilir ki, Azərbaycanın bir çox məhsullarının ixracının artırılması üçün geniş imkanlar var və bunun üçün hərtərəfli iş aparılmalıdır.

Gəlir bəyannaməsi nə vaxta qaldı?...

“Exo” qəzeti “Azərbaycanda məmurlar gəlirlərini gizlətməkdə davam edirlər” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=58710) məsələni ekspertlərlə müzakirəyə çıxarır.

Müəllif xatırladır ki, Azərbaycanda “Dövlət məmurlarının gəlir bəyannaməsi haqqında” qanunun qəbul olunmasından 12 il keçir, hələ o zaman İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinə qanunla bağlı mexanizminin hazırlanmasını tapşırıb, amma bu günə kimi hazırlanmayıb.

“Biz hesab edirik ki, dövlət məmurlarının gəlir bəyannaməsi anlaşılan səbəblərdən qəbul edilməyib, görünür, insanlar var ki, nəyisə gizlətmək istəyirlər. Bundan əlavə, hətta bu qanun işləsəydi belə real gəlirləri gizlətməyə bir yol tapılacaqdı”. Bu şərhi isə qəzetə ekspertlər veriblər.

Ekspertlər deyirlər ki, adətən bu qədər yubanmanı Nazirlər Kabinetinin bəyannamə formasını hazırlamaması ilə izah edirlər, həm də vurğulayırlar ki, bu 12 il ərzində müxtəlif QHT-lər gəlirlər haqqında bəyannamə formaları hazırlayaraq Nazirlər Kabinetinə göndərib, amma bunlar nəzərə alınmayıb: “Bir qayda olaraq məmurların əsas hissəsi öz varidatlarını qohumlarının adlarına rəsmilşdirirlər, amma görünür, elə məmur qrupu var ki, bunları özünün və ya həyat yoldaşının adına rəsmilşdirib, buna görə də bu qanunun real olaraq gerçəkləşməsində maraqlı deyillər”. Bu mövqeyi də ekspertlər ortaya qoyur.

Ekspertlər deyirlər ki, məmur 1000 manat maaş alır, amma 300 min manatlıq varidata malikdir, hökmən bu  varidatın gəlir mənbələrini göstərməlidir, elə məmurlar da var ki, maaşından əlavə gəlir mənbələri, biznes qurumları olmamalıdır.

Ekspertlər bu əmlak və varidatın əksər hissəsi qohum-əqrəba adına rəsmiləşdiyi üçün ədalətin bu qanunun işləməsilə təmin olunacağına inanmadıqlarını deyirlər.

Korrupsiyaya qarşı mübarizə Fondunun icraçı direktoru Vasif Mövsümov bu qədər il ərzində dövlət məmurlarının vahid gəlir bəyannamə formasını hazırlamamağı yolverilməz sayır: “Bu qanun korrupsiyaya qarşı mübarizədə mühüm əhəmiyyətə malikdir, amma bu və ya digər səbəbdən bəyannamənin təsdiq olunmaması isə qanunun işləməsinin yubadılması deməkdir. Hökumət maraqlı olmalıdır ki, qanunun işləyə bilməsi üçün bəyannamə forması qəbul edilsin”.

Xatırladaq ki, “Dövlət məmurlarının gəlir bəyannaməsi haqqında” qanun 2005-ci ildə qəbul edilib, 2006-cı ildən qüvvəyə minməli idi, amma artıq 11 ildir ki, gəlir bəyannaməsi təsdiq olunmayıb və səbəbləri izah edilmir.

İşsizlik və statistika paradoksları

“Novoye Vremya” qəzeti isə “İşsizlik problemi böyüyür” sərlövhəli məqalədə (http://www.novoye-vremya.com/w88996/.../#.WPZMFoiLTIU) cəmiyyətin bu əsas problemlərindən birinin səbəblərini araşdırır.

Müəllif deyir ki, iqtisadi böhranla bağlı bir çox ekspertlər ixtisar və işsizliyin ölkə vətəndaşlarının əsas problemlərindən birinə dönəcəyi kimi xəbərdarlıq edirdilər: “Belə ki, dövlət sektoru işçi sayını azaldıb, işsizliyə görə ölkədə verilən müavinətin həcmi inflyasiya da nəzərə alınmaqla 3% enib”.

Daha sonra müəllif əmək fəaliyyətinin müxtəlif istiqamətləri üzrə ixtisarlardan danışır və 2016-cı ildən bank sektorundakı problemlərlə bağlı bu sferadan olan şəxslərin də əmək bazarında işsiz kimi qeydə alındıqlarını nəzərə çatdırır. 

Məqalədə deyilir ki, əmək bazarında bu kateqoriya şəxslərə iş yeri tapmaq mümkün olmadığı üçün işsizliyə görə verilən müavinətlərin həcmi 3 dəfə artıb.

Müəllif deyir ki, iqtisadi böhran nəticəsində ölkədə iş yerlərinin azalması daha çox vətəndaşları işsizliyə görə müavinətlə dolanmağa vadar edir.

Müəllif deyir ki, insanların çoxu 250 manat həcmində olan bu cüzi vəsaiti də almaq istədikdə zamanında işəgötürənlərlə müqavilə bağlamadıqları üçün problemlərlə üzləşirlər.

Bundan irəli gələrək müəllif xatırladır ki, işləyən hər kəs əmək müqaviləsini hökmən imzalatdırmalıdır ki, iş yerini itirəndə sosial problem yaşamasın və kimlər ki işlədikləri zaman əmək müqaviləsi imzalatdırmayıb dövlətin köməyinə ümid bağlamamalıdır.       

Müəllif işsizliyin ictimai-sosial bəla olduğunu anladaraq deyir ki, aztəminatlı ailədə bir nəfərin işini itirməsi bütünlükdə ailənin probleminə dönür və bu bəla ölkədə çox gəncləri ailə qurmaqdan məhrum  edir.

Məqalədə rəsmi statistik rəqəmlərə istinadən ölkədə 36 min nəfər işsizin qeydə alındığı deyilir və bu rəqəmin gerçəyi əks etdirmədiyi vurğulanır: “Bu rəqəmlərə inansaq belə çıxır ki, ölkədə işsilziyin səviyyəsi cəmi 1,35%-dir ki, bu da Azərbaycan statistikasının paradokslarından biridir. Bazar iqtisadiyyatı ölkələrində hətta iqtisadiyyatın çiçəklənən dövründə bu işsizlik 5 %-dən aşağı düşmür”.

Müəllif müstəqil ekspertlərə istinadən  iqtisadiyyatda indiki meyllər davam edərsə ölkədə işsizlərin və aztəminatlı vətəndaşların sayının artacağını, bunun isə əhalinin həyat səviyyəsinə olduqca mənfi təsir edəcəyini bildirir.

Biz nə əti yeyirik?       

“Müsavat-com” “İt ətini yemək olar” iddiasına Baytarlıq Xidmətindən reaksiya verildi” (http://musavat.com/news/it-etini-yemek-olar-iddiasina-baytarliq-xidmetinden-reaksiya-verildi_431224.html) sərlövhəli məqalədə murdar ət mafiyasının əməlləri barədə yazır. 

Müəllif deyir ki, “Azad İstehlakçılar Birliyi”nin (AİB) sədri Eyyub Hüseynov ölkədə “leş mafiyası”nın 20 ildən artıq fəaliyyət göstərdiyini və onlara qarşı mübarizə apardıqları barədə bu günlərdə açıqlama verib.

Müəllif vurğulayır ki, məsələni araşdırmaq üçün Kənd Təsərrüfatı yanında Baytarlıq Nəzarəti Xidmətinin (BNX) nümayəndələrilə görüşüb.

Müəllif vurğulayır ki, Xidmət nümayəndələri “leş mafiyası” ilə bağlı deyilənlərə kəskin reaksiya göstəriblər: “ İt ölüsü harada satılır? Eşşək meyiti harada tapılıb ki, mətbuatda belə şeylər danışılır? DİN-in keçirdiyi əməliyyat zamanı eşşək və ya it əti aşkar olunub?” 

Müəllif Xidmət  təmsilçisinə xatırladır ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin bir nümayəndəsinin “eşşək əti öz adı ilə müayinələrdən keçsə mənşəyi bilinsə istehlak oluna bilər” bəyanatını verib.

Müəllif vurğulayır ki, Xidmət təmsilçisi kimin nə deməsinə baxmayaraq, deyilənlərin hələ reallıq olmadığını, aparılan analizlərin belə hallara rast gəlmədiyini söyləyir. 

Müəllif bunu da bildirir ki, Xidmət nümayəndəsi AİB sədri E.Hüseynovun ittihamlarına cavab verməyərək bu fikirləri şərh etmək istəmədiyini bildirib, amma belə açıqlama da verib: “Vətəndaş öz fikrini deyə bilər, amma müayinələrin nəticəsində eşşək-it əti müəyyən olunmayıb, keçən rüb ərzində aparılan baytarlıq baxışı zamanı 70 ton mənşəyi bilinməyən, sağlamlığa dair heç bir sənədi olmayan ət və ət məhsulları aşkar olunub. 70 tonun 30 tonu kolbasa və kolbasa məmulatlarıdır. Aşkar olunan ətlərdən 5,3 tonu at əti olub. Həmin ətlərın arasında it və eşşək ətləri olmayıb”.

Müəllif deyir ki, Xidmət nümayəndəsi qida üçün yararsız 30 ton kolbasa və kolbasa məmulatlarını hansı şirkətlərin istehsal etdyini də açıqlamayıb və bunu xaricdən gələn məmulatlar olması ilə əlaqələndirib.