Media-icmal 19.06.20

Şərq Tərəfdaşlığı sammitində dövlət başçısı İlham Əliyevin çıxışı, koronavirus infeksiyasına qarşı mübarizədə  qadağaların artırılması çağırışları, pulları hansı valyutalarda saxlamaq tövsiyələri və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Ölkənin əsas prioritetlərindən biri -Aİ ilə əməkdaşlıq

İyunun 18-də “Şərq Tərəfdaşlığı” ölkələrinin videokonfrans formatında sammiti keçirilib. AzərTAC xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak edib.

Müəllif deyir ki, Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin videokonfrans formatında keçirilən sammitini giriş sözü ilə Avropa İttifaqı (Aİ) Şurasının prezidenti Şarl Mişel açıb.

Tədbirdə çıxış edən Azərbaycan dövlət başçısı İlham Əliyev Azərbaycanı “Şərq Tərəfdaşlığı”nın fəal tərəfdaş ölkəsi adlandırıb.

O, Aİ ilə əməkdaşlığı Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindən biri kimi qeyd edərək ittifaqın 9 üzvü ilə strateji tərəfdaşlıq haqqında sənəd imzaladığını vurğulayıb: “Biz Aİ ilə yeni tərəfdaşlıq sazişi ilə bağlı danışıqların yekun mərhələsindəyik.  Mətnin 90 faizi artıq razılaşdırılıb. İki il bundan əvvəl Brüsseldə Azərbaycan və Avropa İttifaqı arasında “Tərəfdaşlıq prioritetləri” sənədi paraflanıb ki, burada hər iki tərəfin müstəqillik, suverenlik, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərin toxunulmazlığı prinsiplərinə sadiqliyi vurğulanır” deyə danışıqların vəziyyətinə dair bildirib.

İ.Əliyev habelə Ermənistan və Azərbaycan arasında olan münaqişənin də sərhədlərin toxunulmazlığı prinsipi əsasında həll edilməli olduğunu vurğulayıb.

O, Azərbycanin beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazisinin 20 faizinin Dağlıq Qarabağ və Azərbaycanın daha 7 rayonunun 30 ilə yaxındır ki, Ermənistanın işğalı altında olduğunu diqqətə çatdırıb. Dövlət başçısı bu istiamətdə indiyə qədər nəticə əldə olunmamasına səbəb kimi Ermənistanın BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi tanımaq istəməməsini göstərib.

İ.Əliyev Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafından danışaraq son 16 ildə ümumi daxili məhsulun 3 dəfə artdığını, yoxsulluq səviyyəsinin 49 faizdən 5 faizə endiyini vurğulayıb. O, Aİ-ni Azərbaycann əsas ticarət tərəfdaşı adlandırıb: “Ticarətimizin təqribən 50 faizi üzv dövlətlərin payına düşür. On beş ilə yaxındır ki, Azərbaycan Avropa bazarlarına xam neft nəql edən etibarlı təchizatçıdır. Yaxın zamanda biz Avropa İttifaqının üzv dövlətlərini təbii qazla təchiz etməyə başlayacağıq” deyə “Cənub” qaz dəhlizi layihəsini enerji əməkdaşlığı, enerji təhlükəsizliyi və enerjinin şaxələndirilməsi layihəsi kimi dəyərləndirib.

Daha sonra dövlət başçısı Azərbaycanda koronavirus pandemiyasına qarşı aparılan mübarizə və onun nəticələri və bu istiqamətdə Azərbaycanın beynəlxalq yardımları barədə də danışıb.

İlham Əliyevdən Paşinyana susmaq tövsiyəsi           

Agentliyin məlumatına görə, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan tədbirdə ermənicə replika ataraq bu yaxınlarda Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin Azərbaycanın öz ərazisində ermənilərə qarşı irqçı siyasət həyata keçirdiyi barədə qərar verib: “Ermənini yatarkən balta ilə qətlə yetirmiş və Avropa İttifaqına üzv dövlətin məhkəməsi tərəfindən ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmiş Azərbaycan vətəndaşı həmin ölkədən ekstradisiya ediləndən sonra cənab Əliyev tərəfindən əfv olunub. Bu şəxs Azərbaycanda hər kəs tərəfindən qəhrəman kimi vəsf edilir. Dağlıq Qarabağ erməniləri balta ilə qətlə yetirilməmək üçün özünümüdafiə hüququna malikdir”. Daha sonra N.Paşinyan Şərq Tərəfdaşlığı platformasının zorakılığa təhrik üçün olmadığını, tərəfdaşlığın təşviq edilməli olduğunu vurğulayııb.  O hesab edir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli Dağlıq Qarabağ, Ermənistan və Azərbaycan xalqları üçün məqbul olmalıdır.

Söz alaraq yenidən çıxış edən prezident İlham Əliyev deyib ki, birincisi, bu, hər kəsə bəlli olan bir faktdır ki, Ermənistan Azərbaycanın ərazisini işğal edib. “İkincisi isə Ermənistanın baş nazirinə irqçilik haqqında danışmağı məsləhət görməzdim, çünki erməni terrorçuları dünyaca məşhurdurlar.  Parisin Orli hava limanında terror hadisəsi törədən Karapetyan soyadlı şəxs sonradan Ermənistana ekstradisiya edilib və Ermənistan prezidenti tərəfindən əfv olunub. Məhz buna görə belə məsələlər ətrafında müzakirə gedəndə ona sakit oturmağı tövsiyə edərdim”.

Bu, çıxış yoludurmu?

“Moderator.az”da dərc edilən "Yaranmış vəziyyətin ram edilməsi üçün ölkədə fövqaladə vəziyyətin elan olunması qaçılmazdır" sərlövhəli məqalədə isə Azərbaycanda koronavirus pandemiyası ilə bağlı vəziyyətdən bəhs edilir.

İqtisadçı-ekspert virusa yoluxmanın qarşısını almaq üçün qadağaların artırılmasını əsas sayır.

Onun fikrincə, son vaxtlar gündəlik virusa yoluxanların sayının 300-dən çox olması yaxşı heç nə vəd etmir.

Onun deməsinə görə, hadisələrin başlanğıcında (mart-aprel ayları) ciddi qaydalar tətbiq olunması kimi düzgün yol seçilmişdi, bu çərçivədə də yaxşı nəticələr əldə olundu.

Ona görə tətbiq olunan qaydaların icrasındakı bəzi formallıqlar, bir çox insanların məsələyə laqeyd münasibətilə yoluxma sayı artdı, qaydaların yersiz yumşaldılması ilə vəziyyət pisləşdi: “Görünən budur ki, bir çox müəssisə rəhbərləri vəziyyətin ciddiliyini hələ də dərk etmək istəmirlər. İşçilərin evdən işləmək imkanları ola-ola, onlardan iş yerlərindən fəaliyyət göstərmələri tələb olunur”.

Onun sözlərinə görə, ailədə 6 adam varsa, onlardan biri işə gedib evə qayıdırsa, deməli, onun yoluxma ehtimalı ortadadır və evdə qalan 5 adamı da yoluxdura bilər.

Bundan irəli gələrək yaranmış vəziyyətin ram edilməsi üçün ölkədə fövqaladə vəziyyətin elan olunmasını qaçılmaz adlandırır.

Pulu hansı valyutada saxlamaq, əgər varsa...

“Yenisabah.az”da isə  dərc olunan “Dollar, avro, yoxsa manat? – Pul saxlamaq üçün vacib tövsiyə” sərlövhəli məqalədə isə müəllif pulların hansı valyuyada saxıanılması barədə iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.   

Müəllif vurğulayır ki, dollar və avro dünyanın aparıcı valyutası olmağa davam edir, lakin ötən ildən etibarən dünyada onlara olan tələb kəskin aşağı düşüb.

Müəlifə görə, 2019-cu ildə dollar, son iki onillikdə ən aşağı səviyyədə olub, avro ilə nominasiya olunan beynəlxalq ehtiyatlar isə ümumiyyətlə, tarixindəki ən aşağı səviyyəyə enib: “Bununla belə, Azərbaycanda ən populyar xarici valyuta məhz avro və dollardır” deyə müəllif bildirir. 

N.Cəfərli də deyir ki, avro və dollar Beynəlxalq Valyuta Fondunun və Dünya Bankının aparıcı valyutalarıdır:

NCəfərliyə görə, hələ koronavirus pandemiyasından öncə  başlayan  ticarət müharibəsilə dünya ticarəti zəiflədi, bu da avro və dollarla ticarət dövriyyəsini zəiflətdi: “Amma hələ də dünya ölkələrinin saxladıqları valyuta ehtiyatlarının  68-70 faizi dollar və ya avrodadır. Yəni, kifayət qədər çoxdur, ümumiyyətlə, ehtiyat valyuta kimi bu valyutalardan istifadə olunması dünyada geniş yayılıb”.

Onun sözlərinəgörə, dünya bazarında  Cin yuanın müəyyən yeri olsa da ehtiyat valyuta kimi dominant valyutalar ABŞ dolları və avrodur, dollar xüsusilə, mühüm yer tutur: “Dünya ticarətində də hələ ABŞ dolları ilə bağlanan müqavilələrin həcmi 60 faizdən  yuxarıdır. Yəni hələ ki, ABŞ valyutası üçün ciddi təhlükənin yaranması ehtimalı çox aşağıdır”. 

Ekspert deyib ki, Azərbaycanın da valyuta ehtiyatlarının böyük bir hissəsi hələlik dollardadır və Neft  Fondunun valyuta ehtiyatlarının 70 faizə yaxını dollarda saxlanılır. Onun fikrincə, pullar dollar,  avro ilə yanaşı ehtiyat variant olaraq funt sterlinq, İsveçrə frankından birində də saxlana bilər.