Media-icmal 19.08.2016

Ölkənin ixrac potensialı,  ölkə gündəmi, məktəbəqədər müəssisələrin durumu, əhalinin alıcılıq qabiliyyəti bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İdxalçıdan ixracatçıya çevrilmək  səyləri

“Azərbaycan”  qəzeti “Azərbaycanın geniş sənaye potensialı var” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=103354) sərlövhəli məqalədə ölkənin sənaye imkanlarını təşviq edir.

Müəllif dünyada geosiyasi risklərin artması, iqtisadi problemlərin dərinləşməsi fonunda  ölkə iqtisadiyyatının dayanıqlıq nümayiş etdirdiyi düşüncəsindədir. Müəllif həm də hesab edir ki, bütün bu müsbət meyllər prezident İlham Əliyevin çevik, praqmatik iqtisadi siyasəti nəticəsində baş verir.  Müəllifə görə, siyasi sabitlik, güclü iqtisadi potensial, sahibkarlığın inkişafı ilə bağlı tədbirlər ölkə iqtisadiyyatının xarici təsirlərə qarşı dayanıqlılığını şərtləndirən əsas amillərdir.

Müəllif deyir ki, ölkənin dayanıqlı inkişafının təmin edilməsi baxımından kənd təsərrüfatı böyük potensiala malikdir. Aqrar sektora kredit, vergi güzəştləri edilir, kənd təsərrüfatının inkişafına dövlət dəstəyinin gücləndirildiyi bildirilir.

Müəllif ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, aqrar sahədə ixrac potensialının artırılması məqsədilə ölkədə müasir aqroparkların və iri fermer təsərrüfatlarının yaradıldığını deyir. Dövlət başçısı İlham Əliyevə istinadən ölkənin bundan sonrakı inkişafında sənaye və kənd təsərrüfatı istehsalının daha böyük əhəmiyyət daşıdığını vurğulayır.

Daha sonra müəllif ölkənin müxtəlif bölgələrində aqro və sənaye parklarının salınması, onun tərkib hissələri barədə danışır və bu qurumların təyinatını belə dəyərləndirir: “Aqrar sektorun yeni infrastrukturu olan aqroparkların əsas işi kənd təsərrüfatı məhsulunun istehsalı, qablaşdırılması, logistikası və satışından ibarətdir”. 

Müəllifə görə, bütün bunlar isə onu deməyə əsas verir ki, yaxın zamanlarda Azərbaycanda sənayenin inkişafı idxaldan asılılığı tamamilə aradan götürəcək və böyük ixrac potensialı yaradacaq.

Ölkə gündəmi “Gülənçilik”dən repressiyalara qədər 

“Azadlıq” qəzeti Milli Şuranın ölkə gündəmini dəyərləndirməsinə yer verib.

(http://www.azadliq.info/152770.html).

Milli Şuranın Koordinasiya Mərkəzi Rusiya dövlət telekanalının Xalq Cəbhəsi Partiyası və Milli Şuraya qarşı başladığı saxta “Gülənçi” kampaniyasını qətiyyətlə pisləyib. Vurğulanıb ki, AXCP sədri Əli Kərimli Türkiyədəki hərbi çevrilişi elə həmin gecə Türkiyədən kənardakı siyasətçilər içində birinci olaraq pisləyib, Türkiyənin xalq tərəfindən seçilmiş hakimiyyət orqanlarına dəstək verdiyini bildirib. AXCP sədri Əli Kərimlini və tərəfdarlarını Fətullah Gülənlə əlaqələndirmək tam əsassız və absurd sayılaraq belə dəyərləndirilib: “Hakimiyyət müxalifət liderinə qarşı belə iyrənc kampaniya başlatmaqla bir tərəfdən öz daxilindəki həqiqi Gülənçiləri qorumaq, digər tərəfdən də əsas rəqib hesab etdiyi siyasi qüvvəyə zərbə vurmaq mәqsәdi güdür”. Məqalədə bu böhtan kampaniyasının bir məqsədi də diqqəti Konstitusiyaya dəyişikliklər mәsәləsindən yayındırmaq olduğu vurğulanır.

Məqalədə referendum ərəfəsi başlanmış yeni həbslər dalğası da müzakirə edilir, REAL Hərəkatının icra katibi Natiq Cəfərli ilә NİDA Hərəkatının üzvü Elgiz Qəhrəmana azadlıq tələb edir. Məqalədə deyilir ki, E.Qəhrəman rәsmən narkotik maddə ittihamı ilә həbs edilsə də hökumət mətbuatı Elgiz Qәhrәmanı Fətullah Gülənlə əlaqədə suçlayır, indiyə qədər də tәcridxanaya köçürülməyib, vəkili ilə görüşünə imkan verilmir: “Bütün bunlar isә bu gənc fəalın həyatından narahatlığı artırır və “bandotdel”də ona işgəncə verilməsi ehtimalını gücləndirir”.

Müəlliflər AXCP fəalı, 30 sutka müddətinə inzibati qaydada həbs olunmuş Məsud Rzanın ailəsinə polis əməkdaşlarının təzyiq göstәrmәsini, həmin ailənin kirayədə qaldığı evdən çıxarmaqla hədələnməsini pisləyirlər. Müəlliflər son günlər həm REAL, həm AXCP üzzvlərinin həbslərini müxalifətə qarşı növbəti repressiya addımı kimi qiymətləndirib və onların azad olunmasını tələb edib. Məqalədə “Nardaran işi”lə bağlı müttəhimlərin məhkəmə prosesində “bandotdel”də aldıqları işgəncələri utanc gətirən əməllər sayırlar.

Məqalədə beynəlxalq ictimaiyyətin də referenduma çıxarılacaq dəyişikliklərdən narahatlıq ifadə etməsi yüksək qiymətləndirilib. ABŞ Dövlət Departamentinin referenduma çıxarılacaq dəyişiklikləri Avropa Şurasının Venesiya Komissiyasına və ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Ofisinə (ODIHR) təqdim etməyə çağırması təqdir olunub.

Böyüklərin uşaq dərdi

“Exo” qəzeti “Məktəbəqədər müəssisələr müasir tələblərə cavab verirmi?” sərlövhəli (http://echo.az/article.php?aid=104258) məqalədə ölkədə məktəbəqədər müəssisələrin müasir durumu dəyərləndirilir.

“Azərbaycanda müasir tələblərə cavab verən məktəbəqədər müəssisələr var, amma onları barmaqla saymaq olar. Bütün məktəbəqədər müəssisələrin cəmi 7%-i müasir tələblərə cavab verir, bu isə dəhşətli statistikadır. Qalan 93%  məktəbəqədərki müəssisələr yeni mebel və texnika ilə təmin edilməyib, bəziləri isə lap tövləyə oxşayır”. Bu dəyərləndirməni qəzetə ekspert Yusif Bəkirov verir.

O deyir ki, elə məktəbəqədər müəssisələr var ki, damı axır, döşəmənin təmirə ehtiyacı var, qızdırıcı sistem sıradan çıxıb, uşaqlar antisanitar şəraitdə saxlanılır. Ekspertə görə, belə bir durumda bu müəssisələrdə trenajorlar, oyun stellajları, multimedia avadanlıqları haqda  danışmağa dəyməz.

Müəllifə görə, valideynlər uşaqlarını belə uşaq bağçalarına çıxılmazlıq səbəbindən verməyə məcbur olurlar, belə ki, bu tipli özəl müəssisələrə göndərməyə vəsait yoxdur. Müəllif deyir ki, indi elə bir dövrdür ki, ailədə bir nəfərin işləməsilə ailəni dolandırmaq olmur, odur ki, hər iki valideynin çalışması şərtə dönür.

Ekspert məktəbəqədər müəssisələrin təmirlə bağlı hər il dövlət büdcəsindən vəsaitlər ayrıldığını, amma bu vəsaitlərin bu müəssisələrə böyük pozuntularla bölüşdürüldüyünü bildirir: “Bunların çoxu təmirə ehtiyacı olmayan bağçaların payına düşür. O bağçalara ki buna ehtiyacı var, onlara verilmir. Adi gözlə görürsən ki, korrupsiya sxemidir”.

Ekspert bu qənaətdədir ki, uşaqların əksəriyyəti normal məktəbəqədər təhsil ala, onlara tədris ovqatı yarada bilmir: “Ona görə təəccüblü deyil ki, bir çox ilk sinifə gedənlər elementar biliklərə  malik deyil, bunu məktəbəqədər müəssisələr etməli idilər”. 

Deputat Sona Əliyeva isə ölkədə uşaqların ancaq 16%-nin uşaq bağçalarına getdiklərini, kənd rayonlarında isə valideynlərin məktəbəqədər müəssisələrə, ümumiyyətlə, ödəniş edə bilmədikləri üçün uşaqları bağçalara göndərmədiklərini söyləyir.

100 qramla ərzaq alan vətəndaş

“Bizim Yol” qəzeti “Kənd təsərrüfatı malları bahalaşıb, çeşidləri azalıb, alıcı da, satıcı da şikayətlənir” (http://www.bizimyol.info/news/83199.html) məqaləsində ölkə əhalisinin alıcılıq qabiliyyətini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, ölkədə baş verən ikinci devalvasiyadan sonra manatın məzənnəsinin enməsi qiymətlərin yüksəlməsinə rəvac verdi və bu qiymət artımı özünü kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarında göstərdi.

Müəllif deyir ki, dövlət orqanları süni qiymət artımına qarşı mübarizə aparıldığını desə də sakinlər bahalıqdan şikayətçidir. Ərzaq, meyvə-tərəvəz kimi gündəlik tələbat mallarının qiymətinin belə surətlə artması əhali arasında narazılığa səbəb olub.

Müəllif vurğulayır ki, satıcılar qiymət artımının məhsulların çoxunun xaricdən ixracı, ölkədə də ixrac olunan məhsulların xammalının da xaricdən gətirilməsi ilə əlaqələndirirlər: “İndi bahalaşma harada yoxdu? Heç kimə sirr deyil ki, hər sahədə qiymət artımı var. Devalvasiyaları edən hökumət, vergini qaldıran hökumət, suyun və işığın qiymətini qaldıran da hökumətdir. Nəticədə bizim də xərclərimiz artıb və qiyməti artırmağa məcburuq”.  Müəllif deyir ki, bunlar satıcıların dedikləridir.

Müəllif deyir ki, satıcılar ötən illərlə müqayisədə alverin zəif olduğunu deyirlər. Müəllif  satıcılara istinadən deyir ki, alıcılar olsa da onların aldığı məhsulların çəkisi elə də çox deyil: “Hətta 100 qramla məhsul alanlar var, gülməli görünsə də biz də başa düşürük ki, camaatda artıq əvvəlki kimi pul yoxdur”.

Müəllif bunu deyir ki, satıcılar bu ilin sonuna qədər məhsulların qiymətində ən azı iki dəfə artım gözlənildiyini bildirirlər. Alıcılar məhsulların bahalığı ilə yanaşı çeşidlərin olmamasından, maaş və təqaüdlərin artmamasına baxmayaraq, məhsulların qiymətinin hər ay qalxmasından şikayətlənirlər. 

Müəllif eksperlərə istinadən deyir ki, ötən il manatın 2 dəfə devalvasiyasından sonra əhalinin çox hissəsi vəsaitlərin çoxunu ərzaq mallarına yönəldib. Praktika göstərir ki, sabahkı günə ümid olmayanda adamlar “artıq” əşyalar almır, ərzağa üstünlük verir.