Media-icmal 20.08.18

Qeyri-neft sektorunda texnoparkların inkişafı, Xəzərin hüquqi statusuna dair Konvensiyaya və təhsil haqlarının bahalığına baxış və s. məsələlər bugünki (20 avqust, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Qeyri-neft sektorunun texnoparkları

"Azərbaycan" qəzeti "Texnoparklar elmi araşdırmalar aparılaraq yaradılır" sərlövhəli məqalədə sənayeləşmədə texnoparkların rolunu dəyərləndirir.

Müəllifə görə, iqtisadiyyatda dayanıqlı inkişaf istehsal sənayesinin miqyasından aslıdır, Azərbaycanda da belə aparıcı mövqe neft sənayesinə aiddir.

Amma dünya bazarında neftin qiyməti sabit deyil, bu qeyri-sabitlik ölkənin maliyyə bazarına mənfi təsir də göstərir: "Buna görə ölkəmizdə də iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, xüsusilə qeyri-neft sektorunun inkişafı ön plana çıxarıldı.

Beləliklə, qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün iqtisadi islahatların aparılmasına start verildi, ötən 15 ildə bu istiqamətdə görülən işlər nəticəsində ümumi istehsalda qeyri-neft sektorunun payı ildən-ilə artmaqda davam edir".

Müəllif sənayeləşmədə ölkədə yaradılan texnoparkların rolunun böyük olduğunu deyir: "Son dövrlər Bakı və bölgələrdə texnoparklar və sənaye məhəllələrinin yaradılması istiqamətində böyük işlər görülür. Belə ki, yeni yaradılan texnoparklarda xarici və yerli sahibkarların fəaliyyəti getdikcə genişlənir".

Müəllif Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının belə yanaşma ilə yaradıldığını, ölkənin kimya sənayesinin inkişafında önəmli rolu olduğunu bildirir.

Müəllifə görə, texnoparklar yaradılarkən sahibkarlığın yeni istiqamətlər üzrə inkişafı da nəzərə alınıb, texnoparklarda xarici və yerli sahibkarlar birgə çalışırlar, texnoparklara investisiya cəlb edilməsi üçün onlara müəyyən güzəştlər də edilir.

Yazı müəllifinə görə, bu sahənin inkişafı üçün indiyədək dövlət tərəfindən 2,6 milyard dollar investisiya yatırılması, növbəti mərhələdə 1,1 milyard dollardan çox investisiya qoyuluşu və 7500-dək yeni iş yerinin açılmasının nəzərdə tutulması onun önəminin göstəricisidir.

Müəllif deyir ki, Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında 7 müəssisə fəaliyyət göstərir. O, bu ilin sonuna kimi daha 7 müəssisənin istifadəyə veriləcəyini, Balaxanı Sənaye Parkında fəaliyyət göstərən 5 müəssisədə 400-ə yaxın işçi çalışdığını, ikinci mərhələdə əlavə 5 istehsal sahəsinin tikintisinin həyata keçiriləcəyini, Pirallahı Sənaye Parkında ümumi dəyəri 100 milyon dollar olan əczaçılıq və şpris istehsalı müəssisəsinin yaradılması üçün lazımi işlər aparıldığını və ilin sonuna kimi istifadəyə veriləcyini, məhsulun həm də xaricə ixrac olunacağını bildirir.

Müəllif Mingəçevir Sənaye Parkının, eləcə də Neftçala Sənaye Məhəlləsinin fəaliyyətini yüksək dəyərləndirir, Masallıda isə belə sənaye məhəlləsinin yaradılmaqda olmasının anonsunu verir.

Zay olan mıəhsul

"Marja.az"da isə "Fındıq bağları suyun altında qalıb, lildən məhsul yığmaq mümkün deyil" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif avqust ayında yağan yağışların Zaqatala rayonunun bir sıra kəndlərində şəxsi təsərrüfatlara və aqrar sektora vurdğu ziyanı rəsmi şəxslərlə və kənd sakinləri ilə araşdırır.

"Hadisə Vöhtala, Höytala, Danaçı, Maqov, Muxax, Zəyəm, Çobankol, Lahıc, Bəhmətli və digər kəndlərdə ciddi problemlərə yol açmışdı. Vöhtala və Höytala inzibati ərazisində vəziyyət daha acınacaqlı idi. Burada insanların bir qismi təbii fəlakət zonasında qalmış, digər tərəfdən də sel suları artıq sakinlərin həyətyanı sahələri bir yana, evlərinə də çatmışdı". Bunu rayon fövqəladə hallar komissiyasının sədri Tofiq Əhmədov sayta bildirib.

T.Əhmədovun sözlərinə görə, görülmüş tədbirlər nəticəsində həyətlərə və həyətyanı sahələrə dolan sel suları çəkilir, kəndlərdə həyat tədricən öz axarına düşür.

Yolayıcı kəndinin sakini Yunis Eminov deyir ki, bu kənddə 200 ev təsərrüfatı həyətlərə su dolduğundan zərər görüb, zərər görməyən ailə yoxdur.

Kənd sakini deyir ki, bu dəfə dağlarda baş verən sürüşmələr çayın yatağının qum və çınqılla daha çox dolmasına səbəb oldu: "Vəziyyətdən çıxış yolu isə ya böyük vəsait hesabına bəndin tikilməsi, yaxud da çayın yatağının qazılıb kənara atılması ola bilər. Təkcə bu il üçüncü dəfədir ki, kənd sel təhlükəsi ilə üzləşir".

Kənd sakinin sözlərinə görə, narahatlıq doğuran bir məsələ də budur ki, lilin daha çox yığıldığı ərazilərin sonrakı uzun illər ərzində torpağın istismarında problemlər yaranır, bir növ, səhralaşma baş verir: "Konkret olaraq 1983-cü ildə belə hallar yaşanan ərazilərdə torpağın yenidən məhsuldarlığa düşməsi üçün 10 ildən çox vaxt tələb olundu".

Sakinlər bildirir ki, topladıqları 300 kiloqram yay fndığının yarıdan çoxunu sel aparıb, üstəlik təsərrüfat üçün tələb edilən avadanlıqlar, fındıq bağları lilin altında qalıb.

Kənd sakini Musa Diqayev deyir ki,ərazidə dizə qədər çıxan lil var. O qurumayınca sahəyə girmək mümkün deyil: "Havalar tam quraq keçərsə, aylarla vaxt lazım gələcək. Fındıq isə gözləmir. Ağacdan düşən məhsul lilin içində məhv olur.

Müəllif deyir ki, kənd sakinlərini daha çox qayğılandıran ilk növbədə, fındıq bağlarıdır və deyirlər ki, fındıq bu ərazidə yaşayan insanların çörək ağacıdır.

Onlar deyirlər ki, məhsul tökülüb gedir, sahəyə də girmək mümkün deyil, kartof, soğan, lobya və s. tərəvəzlər haqqında isə heç danışmağa dəyməz.

Mənasız oyunlara pul xərcləməkdənsə...

"Azadlıqinfo"da "Gəncliyin ümid işığını söndürənlər" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Məqalədə eks-deputat Gültəkin Hacıbəylinin təhsilin durumu ilə bağlı düşüncələrinə yer verilib.

Müəllif deyir ki, sovet işğalı dövründə təhsil pulsuz idi, XX əsrin 70-ci illərinə, yəni, Azərbaycana rüşvət ayaq açanadək sosial mənşəyindən, maddi durumundan asılı olmayaraq, hər bir savadlı gənc ali məktəbə daxil ola bilirdi.

"70-ci illərdən başlayaraq Azərbaycanda əksər fakultələrə, xüsusilə də, Azərbaycan Dövlət Unuversitetinin Hüquq, Şərqşünaslıq, Tarix, Filologiya, Tibb Universitetinin Müalicə işi, Pediatriya, Stomatologiya, Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun bir çox fakültələrinə daxil olmaq imkansız abituriyentlər üçün müşkülə çevrildi".

Müəllif deyir ki, buna baxmayaraq, rüşvət verməyə pulu olmayan, lakin öz biliyinə güvənən savadlı gənclər o zaman Moskvanın, Leninqradın, Kiyevin ən nüfuzlu ali təhsil ocaqlarına daxil ola bilirdilər.

Müəllif deyir ki, 1992-ci ildə mərhum prezident Əbülfəz Elçibəy test sistemini tətbiq etməklə ali təhsilin qapılarını kasıb balalarının üzünə açdı, bütün gənclərə öz biliyi ilə tələbə olmaq şansı verdi və təkcə bu əməlinə görə Azərbaycan xalqı onun adını əbədi olaraq qəlbinə yazdı.

Müəllif iddia edir ki, hazırda yenə də bərabər təhsil almaq imkanları aradan qalxıb: "Bərabər təhsil imkanları gənclərimizin əlindən alınıb. Azərbaycanda pulsuz təhsil, demək olar ki, ləğv edilib. Qəbul yerlərinin 70 faizindən çoxu ödənişlidir. Özü də söhbət Azərbaycan şərtlərinə görə çox böyük pullardan gedir".

Müəllifə görə, əhalisinin 70 faizinin işsiz olduğu, həkiminin, müəlliminin 200-250 manat maaş, 150-200 manat pensiya aldığı ölkədə illik təhsil haqqını üç min, dörd min, beş min, hətta altı min beş yüz manata qaldırmaq əslində bərabət təhsil şanslarını aradan qaldırmaq deməkdir.

Müəllif hesab edir ki, ayda evinə 500-600 manat gəlir gələn ailə bu pulla ərzaq, kommunal, nəqliyyat, digər zəruri xərclərini, ya ildə üç min, beş min verərək övladının təhsil haqqını ödəsin?

Yazı müəllifi iddia edir ki, təhsildə elə bir vəziyyət yaradılıb ki, 620, 630 bal toplamış çox savadlı abiturientlər belə istədikləri ixtisaslar üzrə pulsuz təhsil ala bilmirlər və bu, dövlət səviyyəsində gənclərə qarşı haqsızlıqdır.

Müəllif hesab edir ki, son 10-12 ildə ölkəyə daxil olmuş iri neft pullarını mənasız idman oyunlarına xərcləməkdənsə belə gənclərin təhsil haqlarına yönəltmək olardı: "Ölkəni təhsildən məhrum etmək təkcə harınlıq, acgözlük, korrupsiya məsələsi deyil, strateji seçimdir. Ölkəni təhsildən məhrum etmək onu gələcəkdən məhrum etmək, qaranlığa qərq etmək, zülmətə, cəhalətə məhkum etmək deməkdir".