Media-icmal

Türkiyə prezidenti Ərdoğanın iyunun 24-dəki prezident seçkilərindən sonra prezident olaraq ilk səfərini Azərbaycana etməsi, iyulun 3-də Mingəçevir İES-də baş vemiş qəzanın səbəbləri, SOCAR-ın "kredit dolanbacı"na düşməsi bugünkü (10 iyul, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Ilk səfər mahiyyəti

"Azərbaycan" qəzeti "Ərdoğan ilk səfərini Azərbaycana edir" sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=150406) Türkiyə prezidentinin Azərbaycana gözlənilən səfərini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, iyunun 24-də Türkiyədə prezident seçkilərində qalib olan Ərdoğan ilk səfərini Azərbaycana edəcək və bu iki ölkə arasında formalaşan mühüm siyasi ənənənin davam etdirilməsidir.

Məqalə müəllifi deyir ki, bu səfərlər həm də strateji əməkdaşlığa və müttəfiqliyə verilən yüksək önəmin göstəricisidir, fikrini qüvvətləndirmək üçün isə dövlət başçısı İlham Əliyevdən sitat gətirir: "Prezident seçkilərindən sonra mən ilk səfərimi qardaş ölkəyə etmişəm. Bu, təbiidir. Siz də qeyd etdiyiniz kimi, bu, bir ənənədir. Bu ənənə onu göstərir ki, bu gün Türkiyə və Azərbaycan dünya çapında bir-birinə ən yaxın olan ölkələrdir, ən yaxın müttəfiqlərdir".

Müəllif deyir ki, eyni kök, dil və mədəniyyət ortamı ilə bağlı olan Azərbaycan və Türkiyə təkcə qonşuluq münasibətlərini yox, həm də iki ölkə arasında əlaqələrin dərinləşməsi üçün addımlar atırlar.

Məqalə müəllifi deyir ki, son 15 ildə hər iki ölkənin iqtisadiyyatının bir-birinə inteqrasiyası güclənib və Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum kimi dəmir tellərlə bir-birinə daha sıx bağlanıb.

Müəllif Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti və TANAP qaz kəməri layihələrinin reallaşdırılmasını hər iki ölkə arasındakı sosial, iqtisadi və digər sahələrdəki münasibətlərə mühüm yeni dəstək adlandırır.
Müəllif həm də hesab edir ki, bütün bu layihələrin gerçəkləşməsi Azərbaycanın bölgədə həyata keçirdiyi müstəqil siyasətin nəticəsidir, odur ki, bu layihələr regionun inkişafında, Avropa ilə Asiya arasında mühüm enerji, kommunikasiya dəhlizinin yaradılmasında böyük rol oynayır.

Müəllif deyir ki, bu, Azərbaycan və Türkiyəni təkcə milli və mənəvi yox, həm də ortaq layihə və hədəflərin, siyasi maraqların birləşdirməsi göstəricisidir, elə ilk səfərlərin də qardaş ölkələrə edilməsi həm siyasi, həm də mənəvi baxımlarını şərtləndirir.

Müəllif deyir ki, bu ruhda formalaşan səfər ənənəsi isə iki türk dövlətinin bir-birinə sıx bağlılığını, eyni zamanda daim bir-birlərinin yanında olduqlarını bütün dünyaya nümayiş etdirir.

Bunun adı -dövlətə xəyanət

"Müsavat. com"da isə "Bu, dövlətə xəyanətdən başqa bir şey deyil"

(http://musavat.com/news/eldar-namazov-azerbaycan-etrafinda-cox-ciddi-prosesler-gedir_539724.html) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif "Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar Mərkəzi"nin rəhbəri, politoloq Eldar Namazovla iyulun 3-də Mingəçevir İstilik Elektrik Stansiyasında (İES) baş vermiş qəzanın səbəblərinin hərbi, milli və enerji təhlükəsizliyi aspektlərini müzakirə edir.

"Hələ təqribən iki il yarım bundan əvvəl ermənilərin hakimiyyətə yaxın bəzi ekspertləri həm Qarabağla bağlı beynəlxalq təşkilatların təşkil etdiyi görüşlərdə, həm də Ermənistan mediasında hədə-qorxu ilə çıxış etməyə başladılar. Xəbərdarlıq edirdilər ki, Ermənistan preventiv olaraq Mingəçevir SES-ə zərbə endirə, bu da Azərbaycanı iflic vəziyyətinə sala bilər. İddia etdilər ki, əgər bu addım atılsa, Azərbaycan heç bir hərbi əməliyyat keçirmək iqtidarında olmayacaq". Politoloq bunları qəza ilə bağlı sayta şərhində deyib.

E. Namazov deyir ki, Mingəçevir İES-də məlum hadisələrdən sonrakı gün erməni mətbuatı bu məlumatları çap edib, ruslardan aldığı raket sistemlərinin şəkillərini də həmin xəbərlərə əlavə edib ki, "bu, Azərbaycanın zəif yeridir, həmişə istifadə edə bilərik".

Politoloq həmin qəza ilə bağlı bildirir: "İndi, təsəvvür edin, Mingəçevir İES-də yanğın baş verdi, bütün ölkə iflic vəziyyətinə düşdü. Prezidentin yanında keçirilən müşavirədə də məlum oldu ki, aylarla, illərlə müxtəlif komissiyalar İES-də vəziyyətin çox təhlükəli olması barədə xəbərdarlıq ediblər. Nöqsanlar, zəif yerlər də göstərilib ki, təmir olunsun, bəlli olur ki, həmin xəbərdarlıqlardan da nəticə çıxarılmayıb, avadanlıqlar vaxtında dəyişdirilməyib, təmir işləri isə yarımçılıq aparılıb".

E. Namazov hesab edir ki, bu, sadəcə enerji məsələsi deyil, Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinə olan birbaşa qəsddir və bununla bağlı cinayət işi qaldırılmalı və çox ciddi araşdırmalar aparılmalıdır:

Politoloq xatırladır ki, Mingəçevirdəki qəzadan iki gün sonra yenə də bir yanğın baş verdi, ondan sonra axşamüstü növbəti bir yanğın oldu: "Belə çıxır ki, illərlə həmin stansiyada modernləşdirmə, təmir işləri elə aparılırdı ki, həmin elektrik stansiyasında bir yox, iki yox, bir çox yerlərdə qəza vəziyyəti yaratmışdılar, bunu təsadüfi saymaq olarmı?".

E.Namazov bu qəzaya milli və dövləti təhlükəsizlik bucağından yanaşaraq deyir ki, bu sahəyə rəhbərlik edən adamlar illərlə orda işlərini düzgün qurmayıblar, aldıqları avadanlıqlar yararsız olub, təmir işləri yarımçıq həyata keçirilib bu isə dövlətə xəyanətdən başqa bir şey deyil.

SOCAR-ın kredit "dolanbacı"

"Novoye Vremya" qəzetində isə "SOCAR-da nə baş verir?" sərlövhəli məqalə diqqət (http://novoye-vremya.com/w135564/.../#.W0PEu9IzbIU) cəlb edir.

Müəllif dövlət büdcəsindən SOCAR-a vəsaitlər ayrılmasını, bununla belə qurumun "kredit dolanbacı"na düşməsini gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

Yazı müəllifi hesab edir ki, SOCAR-a vəsaitlər ayrılması deputat korpusunda da, elə cəmiyyətdə də çoxsaylı suallar yaradır, indi, yəni,neftin qiymətinin kifayət qədər yüksək olduğu vaxtda belə ayırmalar isə təəccübə səbəb olur. "Dövlət büdcəsindən şirkətə subsidiyalarınayırlması isə davam edir və özü də bu təhsil, səhiyyə, kommunal sahələrə cüzi dotasiyaların ayrılması fonunda baş verir. Bununla da SOCAR özünü kredit dolanbacına sürükləyir".

SOCAR-ın maliyyə borclarına toxunan müəllif rəsmi statistikaya istinadən bu qurumun 2018-ci ildə Azərbaycanın Maliyyə Nazirliyindən 200 milyon manat, 2018-ci ilin ötən dövrü ərzində Gürcüstanın bir neçə bankından 156 milyon manat qısa və uzunmüddətli kreditlər götürdüyünü deyir.

Müəllif deyir ki, cari ildə SOCAR 419 milyon manat kredit cəlb edib, 2018-ci ildə bəzi beynəlxalq və yerli banklara 417 milyon manat kredit ödənişini etməyib.

Müəllif deyir ki, ötən 6 ay ərzində 500 milyon manata yaxın kredit götürülməsi heç də az məbləğ deyil, çünki zamanlar var idi ki, SOCAR özü daxili və xarici layihələri maliyyələşdirirdi: "Əgər şirkət dövlətdən və beynəlxalq mliyyə institutlarından kömək gözləyirsə o zaman bu qurumda nə baş verir sualı ortaya gəlir".

Məqalə müəllifi onların neft böhranı, maliyyə problemləri ilə bağlı dediklərini əsassız sayır və hazırda neft qiymətlərinin rekord vurduğunu bildirir: "Neft dollarları yüksəlib. Yəni, neftin qiyməti 120 dollar həddində olarsa, rentabellilik yaranar? Amma yaxın gələcəkdə bu hədd görünmür, həm də şirkətin uğurlarını yüksək neft qiymətinə bağlamağa da dəyməz. Düzgün menecmentlik qurulsa SOCAR indi də gəlirlə işləyə bilər".

Müəllif bu təbii inhisarçının ziyanla işləməsinə də inana bilmir, gəlir var, həm də az deyil, bütün problem şirkətin idarəçiliyindədir və başqa cür olsaydı, şirkət büdcə pullarına və beyənlxalq kreditlərə möhtac qalmazdı.

Müəllifə görə, bu məsələyə aydınlıq gəlməsi üçün SOCAR-ın investisiya siyasəti şəffaflığı və səmərəliliyi ilə seçilməli idi və ya başqa sözlə, dövlət büdcəsini dağıtmaq yolverilməzdir. Çünki, bu şirkət ölkə büdcəsinin 70%-ni formalaşdırır.

Məqalədə deyilir ki, dövlət əhəmiyyətli bir çox sosial layihələrin taleyi onun fəaliyyətindən asılıdır.

Müəllifə görə, şirkət artıq kredit dolanbacına düşüb və buradan çıxa bilmir.