Media-icmal 23.05.18

Ölkədə qeyri-neft sektorunun inkişafı, turizm qiymətləri, əmək bazarındakı mövcud durum və s. bugünki medianın (23 may, 2018-ci il) aparıcı mövzularındandır...

İqtisadiyyatın daha uğurlu inkişaf dövrü

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan iqtisadiyyatının daha uğurlu inkişaf dövrü başlayıb" sərlövhəli məqalədə İqtisadiyyat Nazirliyində keçirilən son kollegiya iclasında son 15 ildə ölkədə əldə olunan sosial-iqtisadi uğurların dəyərləndirildiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, kollegiya iclası 2018-ci il aprelin 11-də keçirilmiş prezident seçkilərində İlham Əliyevə səs verilməsini son 15 ildə qazanılan sosial-iqtisadi uğurlara, dövlət müstəqilliyinin daha da möhkəmləndirilməsinə, Azərbaycanın qüdrətlənməsinə səs verilməsi kimi dəyərləndirib.

Müəllif 2018-ci ilin I rübünün nəticələrini Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün uğurlu sayıb, bu dövrdə ümumi daxili məhsulun 2,3%, qeyri-neft sektorunun 3%, qeyri-neft sənayesinin 10% artdığını bildirib.

Kollegiya iclasında deyilənlərə istinadən, müəllif bu ilin ilk rübündə valyuta ehtiyatlarının 2,2 milyard dollar artaraq bütünülükdə 44,2 milyard dollara çatdığını bildirir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bu müddətdə ölkə iqtisadiyyatına 3,5 milyard dollar sərmayə qoyulub ki, bunun da böyük hissəsi xarici investisiyalardır: "Bu dövrdə "Cənub Qaz Dəhlizi"nin yaradılması, "Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi"nin inkişafı istiqamətində mühüm işlər görülüb, Ələt Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı istifadəyə verilib, Kiçik və Orta Sahibkarlığın İnkişafı Agentliyi yaradılıb".

Müəllifin sözlərinə görə, iqtisadiyyat naziri Şahin Mustefayev bildirib ki, dövlət başçısının sənayeləşmə siyasətinə uyğun sənaye parklarının və məhəllələrinin yaradılması, sənaye zonalarına yeni rezidentlərin cəlb olunması tədbirləri davam etdirilir: "Hazırda 17 rezidenti olan Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında 2018-ci ildə 7 müəssisənin, 11 rezidenti olan Balaxanı Sənaye Parkında 6 müəssisənin fəaliyyətə başlaması gözlənilir. Mingəçevir Sənaye Parkında boyama, toxuma, tikiş, corab, ayaqqabı və tibbi kosmetika istehsalı üzrə də müəssisələrin yaradılması nəzərdə tutulur. Pirallahı Sənaye Parkında hazırda tikinti işləri aparılır və 3 müəssisəyə rezident statusu verilib".

Müəllif nazirə istinadən, bu il Neftçala və Hacıqabul Sənaye Məhəllələrində daha bir neçə müəssisənin fəaliyyətə başlayacağını bildirir, bununla yanaşı, 10 rayonda xalça müəssisələrinin tikintisi yuvarlaqlaşır, daha 10 müəssisə və 5 yun-boyaq maddələri tədarükü məntəqələrinin ilin sonuna istifadəyə verilməsi gözlənilir.

Müəllif deyir ki, hazırda 30 rayonda 45 aqroparkın yaradılması həyata keçirilir ki, bunlardan 3 aqroparkda birinci mərhələ üzrə nəzərdə tutulan işlər başa çatdırılıb, 15-i isə 2018-ci ildə istifadəyə veriləcək.

Əlçatmaz və bahalı turizm

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycanda baha və əlçatmaz istirahət" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə istirahət üçün tələb olunan qiymətləri və bunun bahalığını Azərbaycan Turizm Assosisasiyası sədrinin məsləhətçisi Müzəffər Ağakərimovla müzakirə edir.

"Skyscanner"in məlumatına görə, Xəzər sahillərində ikihəftəlik istirahət rusiyalılara 1602 dollara başa gəlir. Bu isə adambaşına gündlik 100 manat deməkdir. Bu isə olduqca bahadır. Belə halda turizmin kütləviləşdirilməsi barədə danışmağa belə dəymir. Azərbaycan turizm üçün, hələ ki, ucuz ölkə deyil". M.Ağakərimov Azərbaycanda turizm sahəsindəki durumu belə dəyərləndirir.

M.Ağakərimov deyir ki, MDB ölkələri vətəndaşları üçün Bakıda istirahət əlçatmaz və baha olaraq qalır, dünya tuizm bazarında sərt rəqabət gedir. Regional turizm seqmentində də durum sadə deyil, ölkəyə turist cəlb etmək üçün Azərbaycan turizm bazarını cəlbedici göstərə bilmək üçün rəqabət bazarı hərtərəfli öyrənilməlidir: "Çox sadə şeyləri öyrənmək lazımdır, məsələn, Gürcüstan, Türkiyə və Rusiyanın kurort şəhərlərində nələr cəlb edir, burada ikihəftəlik istirahət neçəyə başa gəlir, bu məbləğə nələr daxildir, belə öyrənməklə bazarı inkişaf etdirmək olar, müştərini nələrin maraqlandırdığı müəyyənləşər", M.Ağakərimov belə deyir.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycan mədəni turizmlə, qida turizmi ilə, tarixi və tibbi turizmlə insanları cəlb edir, amma qiymətlər "qorxuducu"dur.

M.Ağakərimov deyir ki, manatın devalvasiyasından sonra ölkədə durum müsbətə doğru dəyişib, amma yenə də turistlərin çoxu hesab edir ki, otel və restoran qiymətləri olduqca bahadır.

Mütəxəssis vurğulayır ki, yeni turizm bazarı kimi Azərbaycan turist axınına sahib ola bilmək üçün minimal qiymətlərdən başlamalıdır, bu müstəvidə biznesmenlər məhsul və xidmət üçün yüksək qiymət qoymamalı, yüksək tələb yerinə çevrilməyi bacarmalıdır.

M.Ağakərimova görə, Azərbaycan iş adamlarının əsas günahı müştəri cəlb etməyi düşünmək əvəzinə, nə qazanacağını ilk plana çıxarmalarıdır və bu, qeyri-peşəkar yanaşmadır.

Mütəxəssis deyir ki, kütləvi turizm gəncləri, tələbələri, pensiyaçıları, orta təbəqəni əhatə edən turizmdir və bu kateqoriya turistləri ucuz "paketlər" maraqlandırır.

M.Ağakərimov əlavə edir ki, ailə ilə istirahətə gələnlər də az deyil, elə onları da belə ucuz turizm paketləri daha çox cəlb edir və belə bir şərait təmin edilə bilmirsə, o zaman müştəri bunu digər xarici bazarlarda axtaracaq.

Açılan və bağlanan iş yerləri

"Novoye Vermya" qəzetində isə "Əmək bazarı çalxalanır? sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif əmək bazarındakı mövcud durumu gündəm müzakirəsinə çevirir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, baş nazirin müavini Əli Əhmədov artan iş yeri tələbatını ödəmək üçün ildə ölkədə 100 min iş yeri açılmalı olduğunu və bu halda bu faktın yeni Nazirlər Kabinetinin uğuru sayıla biləcəyini qeyd edib: "Amma, baş nazir müavini deməyib ki, belə müddətdə nə qədər belə iş yeri bağlana bilər. Dövlət Statistika Komitəsi elan edib ki, bu ilin ilk rübündə 11min 500 iş yeri bağlanıb ki, bunun da 80%-i fərdi iş admlarına adiddir".

Müəllif rəsmi məlumatlara istinadən deyir ki, bağlanan iş yerlərinin 93,8%-i özəl sektorun payına düşür, bunun ancaq 16,6%-i ixtisar nəticəsində iş yerlərini itirənlərdir.

Bu göstəricilərdən irəli gələrək, müəllif bütünlükdə ölkənin əmək bazarını dəyərləndirir: "Göründüyü kimi, əmək bazarı sabit deyil, deməli, məşğulluq problemi yenə də aktuallaşır. Komitə 11.5 min iş yerinin bağlanması barədə danışır, bu qurum isə real mənzərəyə daim "əl gəzdirir". Yəni istisna deyil ki, işsiz qalan vətəndaşların sayı göstəriləndən çoxdur".

Müəllif isə bu məsələdə diqqəti iş yerlərinin itirilməsinin özəl sektora aid olması üzərinə yönəldir, deyir ki, bu, narahatedici meyldir, belə ki, özəl sektor, kiçik və orta biznesin inkişafı bütün iqtisadiyyatın inkişaf lokomotivi sayılır.

Yazı müəllifi deyir ki, özəl sahədə yoxlamaların dayandırıldğı bir vaxtda yeni və əlavə iş yerlərinin gözlənildiyi bir zamanda iş yerlərinin bağlanması anlaşılan deyil: "Dəfələrlə deyilib ki, yerlərdə sahibkarlar hökumətin qəbul etdiyi qərarları sabotaja məruz qoyurlar, mümkündür ki, haqqında danışılan fakt bu məsələdə də məkrli rolunu oynayıb".

Müəllif vurğulayır ki, total yoxlamalar iş adamlarının yeganə problemi deyildi, gömrük və vergi qanunvericiliyi biznesin "kölgəyə çəkilərək" fəaliyyətini dayandırmasına şərait yaradır: "Biz hələ inhisarçıların iş adamlarına öz şərtlərini diktə etməsi biabırçılığının davam etməsindən danışımırıq".

Müəllif hesab edir ki, iş yerlərinin bağlanmasının səbəblərindən biri də bank sistemindəki böhrandır, hazırda kiçik biznesin inkişafı üçün kredit almaq olduqca çətindir, özəl sektor isə kreditsiz keçinə bilmir.

Müəllif vurğulayır ki, təsadüfən kredit alındıqda isə bu da fantastik faizlərə başa gəlir.

Yazi müəllifi deyir ki, sahibkarlar köhnə kreditləri bağlaya bilmədikləri üçün banklar onlara yeni kredit verilməsindən imtina edirlər, eyni zamanda vaxtı keçmiş kreditlərin az olmayan hissəsi fiziki şəxslərin payına düşür: "Orta idarəetmə pilləsindəki inhisarçılıq və korrupsiya, istehlak bazarındakı qeyri-sabitlik biznesi faydalı olmaqdan məhrum edir, bir çox iş adamları müflis olurlar, məhkəmələr isə onları iflasa uğramışlar kimi tanımır, ona görə də çoxsaylı iş adamları biznes fəaliyyətlərinə son verməli olurlar, bu da əahli sıralarından olanların işsiz qalmasına gətirib çıxarır.

Müəllif deyir ki, hökumət işi elə qurmalıdır ki, köhnə iş yerləri bağlanmadan yeniləri açılsın, Azərbaycandakı xarici şirkətlərlə işləmək lazımdır. Amma müəllif vurğulayır ki, son vaxtlar ölkədən xeyli xarici şirkətlər gedib ki, inhisarçılıq və korrupsiya bu məsələdə heç də sonuncu rola malik deyil.

Müəllif deyir ki, yeni hökumət neftin qiymətinin artmasına istiqamətlənməməlidir, çünki bunun zəmanəti yoxdur ki, qiymətlər uzun müddət belə yüksək olacaq, odur ki, qeyri-neft sektorunda islahatlar davam etdirilməlidir.