Media-icmal 24.02.20

Dövlət başçısı İlham Əliyevin son İtaliya səfərinin dəyərləndirilməsi, ölkədə zərgərlik sahəsinin inkişafı, DTX-nin Neftçala rayonunda keçirdiyi əməliyyat ətrafında müzakirələr, 9 fevral növbədənkənar parlament seçkilərinə baxış və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

“Azərbaycan” qəzeti “Ekspert: İtaliya Azərbaycan sahibkarları üçün yeni bazar olacaq” sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin İtaliyaya son səfəri fonunda Azərbaycan-İtaliya ticari əlaqələrinin perspektivini iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov ilə dəyərləndirir. 

Müəllifin sözlərinə görə, 2018-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 5,7 milyard dollar, 2019-cu ildə isə 6 milyard dollar olub və ticarət dövriyyəsinin artması fonunda İtaliya Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşlarından biridir. Azərbaycanın ümumi ticarət dövriyyəsinin təxminən beşdə biri İtaliyanın payına düşür.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, Azərbaycan İtaliyanın xam neftə olan tələbinin 17 faizini ödəyir.

Daha sonra müəllif vurğulayır ki, 2020-ci ilin sonlarına Azərbaycan təbii qazını İtaliya bazarına çıxara biləcək, ilkin mərhələdə İtaliya daxil olmaqla, Avropa bazarına ildə 10 milyard kubmetr qaz çıxaracaq. 

“Azərbaycan Prezidentinin İtaliyaya son dövlət səfəri hər iki ölkənin yeni mərhələyə qədəm qoymasına gətirib çıxaracaq. Ölkə başçısının keçirdiyi görüşlərdə əsas diqqət ölkələrimiz arasında qeyri-neft sektoru üzrə əməkdaşlığın gücləndirilməsinə yönəlib. İtaliya bazarına daxil olmaq Avropa bazarına daxil olmaq deməkdir”, deyə ekspert bu səfərin mahiyyətini vurğulayır.

Azərbaycan məhsullarının İtaliya bazarına çıxarılması imkanları genişdir. Xüsusən də ixrac bazarlarının qeyri-neft sektorunda şaxələndirilməsinin prioritet olduğunu nəzərə alsaq, İtaliya Azərbaycan sahibkarları üçün yeni bazar olacaq”, deyə V.Bayramov diqqətə çatdırıb.

Onun fikrincə, Azərbaycan İtaliya vasitəsilə 500 milyon istehlakçısı olan və alıcılıq qabiliyyəti baxımından dünyada ən böyük olan Avropa İttifaqı bazarına daxil olacaq, bu isə  qeyri-neft məhsullarının ixracından ölkəyə daxil olan vəsaitin həcmini artıracaq: “O baxımdan Prezident İlham Əliyevin İtaliyaya dövlət səfəri iki ölkə arasında münasibətlərin dərinləşməsinə, sahibkarların öz məhsullarını Avropa bazarına sabit şəkildə ixracına şərait yaradacaq, həmçinin qeyri-neft sektorunun inkişafına öz müsbət töhfəsini verəcək”, deyə bu səfərin mahiyyəti barədə mövqeyini bildirir.

“Yeni Sabah.az”da isə “Qızıl islahatları neftdən itirdiyimizi geri gətirəcəkmi?” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda zərgərlik bazarının inkişafını iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli ilə qiymətləndirir.

Müəllifin sözlərinə görə, bu günlərdə iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov "Azərbaycanda zərgərlik bazarının inkişaf perspektivləri: problemlər və imkanlar" mövzusunda sahibkarlarla keçirilən görüşdə Azərbaycanın qızıl istehsalı potensialına dair fikirlər səsləndirib.

Müəllif deyir ki, nazir zərgərlik sənayesində islahatların hədəflərindən birinin bu sahədə Azərbaycanın regional mərkəzə çevrilməsi olduğunu bildirib.

A.Nəsirli isə deyir ki, ilkin mərhələdə bu sahədə vergilər azaldılmalı, ucuz kreditlər formalaşdırılmalıdır: “Hazırki şəraitdə neftdən itirdiklərimizi Azərbaycan iqtisadiyyatının imkanları daxilində heç nə ilə bərpa etmək mümkün deyil. Bu, məsələnin bir tərəfidir... Müxtəlif qeyd edir ki, sahələrin müəyyən qədər inkişaf etdirilməsi, onların töhfə verməsi neftdən itirsək də, itirməsək də vacibdir. Neft onsuz müvəqqətidir... Neft bu il və ya gələn il tükənməsə də, 50 il sonra olmayacaq. Ona görə də mən hesab edirəm ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi vacibdir”, deyə eskpert bildirir.

Ekspert vurğulayır ki, qızıl alveri, qızıl məmulatlarının istehsalı ənənəsi Azərbaycanda var və bu sahəni stimullaşdırmaq lazımdır. 

A.Nəsirov əlavə edir ki, bu sahəni vergiyə cəlb etməzdən öncə onlar üçün ucuz kreditlərə çıxışların formalaşdırılması və s imkanlar yaratmaq, gələcəkdə artıq sahibkar gəlir əldə etdikdən sonra vergiyə cəlb etmək olar və ilkin mərhələdə vergi rəmzi olmalıdır: “İnkişaf etdirmək istədiyimiz sahələrdə vergilər azaldılmalıdır. Artıq bir müddət sonra belə sahələr gələcəkdə neftdən gələn gəlirləri kompensasiya edə bilər”, deyə A.Nəsirli bildirir.

Ekspertə görə, ölkədə yaxşı pul qazanan sahibkarlar var ki, vergidən yayınır, onlar şəffaf şəkildə vergiyə cəlb edilə bilsə, iki mübahisatlıq aradan qaldırılsa, kölgə iqtisadiyyatına son qoyulsa dövlət büdcəsi bu vergilərin hesabına bir neçə dəfə arta bilər.

“Moderator.az”da isə "DTX-nin Neftçalada keçirdiyi əməliyyatdan hər bir vəzifəli şəxs nəticə çıxarmalıdır..." sərlövhəli məqalədə müəllif Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin fevralın 20-də Neftçalada keçirdiyi əməliyyatı deputatlığa lider namizdlərdən biri Qüdrət Həsənquliyevlə dəyərləndirir.

Q.Həsənquliyevə görə, DTX-nin peşəkarlıqla həyata keçirdiyi bu əməliyyat Prezidentin siyasi iradəsinin göstəricisi olmaqla cinayətə görə cəzanın labüdlüyünün təmin olunmasına öz müsbət təsirini mütləq göstərəcək: “DTX-nin Neftçalada keçirdiyi əməliyyatdan hər bir vəzifəli şəxs nəticə çıxarmalıdır. Amma, bununla yanaşı, məhkəmə-hüquq islahatları dərinləşdirilməli, güclü məhkəmə hakimiyyəti yaradılmalıdır. Yalnız inzabati yollarla bu istiqamətdə ciddi uğurlar əldə etmək mümkün olmayacaq”.

Q.Həsənquliyev hesab edir ki, müəllimlər, həkimlər, kiçik çinli məmurlar rüşvət vermədikləri üçün qanunsuz olaraq işdən çıxarıldıqları halda məhkəmələrdə hüquqlarını müdafiə edə biləcəklərinə əmin olsalar, heç kimi rüşvət verməyə məcur etmək mümkün olmayacaq.

Digər tərəfdən isə, deputatlığa namizəd hesab edir ki, eyni zamanda büdcədən maliyyələşən işçilərə öz layiqli həyatlarını qurmağa bəs edəcək qədər maaş verilməlidir ki, qanunsuz yollarla pul qazanmağa can atmasınlar: “Həmin maaşı vermək üçün isə iqtisadi islahatlar genişləndirilməlidir. Baş verənləri həyata keçirilən islahatların nəticəsi hesab edirəm və hər kəsi islahatlara dəstək verməyə çağırıram”, Q.Həsənquliyev belə deyir.

“Azadlıq.info”da isə “Bəxtiyar Hacıyev: “Bu parlament legitim parlament ola bilməz” sərlövhəli məqalədə 29 saylı Səbail seçki dairəsindən deputatlığa namizəd Bəxtiyar Hacıyev fevralın 9-da  keçirilmiş növbədənkənar parlament seçkilərindəki pozuntular barədə danışır.

Müəllifin sözlərinə görə, fevralın 21-də Bakı Apellyasiya Məhkəməsi 29 saylı Səbail seçki dairəsindən deputatlığa namizəd B.Hacıyevin saxtakarlıqlar haqda şikayətini təmin etməyib.

B.Hacıyevin iddiasına görə, Bakı Apellyasiya Məhkəməsi “hakimiyyətin siyasi tapşırığını icra etdiyi üçün belə qərar qəbul edib: “Biz prosesdə 20-yə yaxın məntəqədə protokolları nümayş etdirdik ki, rəqəmlər, saylar tamamilə fərqli idi. Və eyni zamanda, 10-na yaxın məntəqə üzrə videolar nümayiş olundu, harda ki, məntəqə seçki komissiyalarının sədrləri, komissiya üzvləri bülletenləri tək-tək sayırdılar, orda bir say çıxırdı, protokolda tamamilə başqa say yazılmışdı. Bəzi hallarda 1600 faiz, bəzi hallarda 888 faiz, bəzi hallarda 500 faiz artırılmışdı”.

B.Hacıyev növbədənkənar parlament seçkilərinin nəticələrinin hakimiyyətin islahat mesajına vətəndaşların inamını azaldacağını düşünür.

“Kimsə özünə islahatçı deyirsə, o, bu şəkildə, biabırçı şəkildə seçkilərin nəticəsi ilə parlamentdə oturmağı özünə yaraşdırmamalı idi”.

Deputatlığa namizəd hesab edir ki, bu, sadəcə olaraq, insanların cəmiyyətdə islahat mesajına inamını birdəfəlik öldürdü və hakimiyyət üçün bir dairədə pozuntuları tanımaq o qədər də böyük bir problem olmamalı idi.

B.Hacıyev iddia edir ki, bu parlament o qədər açıq saxtakarlıqla seçildi ki, legitim parlament ola bilməz.