Media-icmal 26.11.20

Mövsümi xəstəliklərin yayılması, Kəlbəcərin  iqtisadi potensialı,  koronavirusa yoluxmanın qarşısını almaq üçün sərt karantin qaydalarının iqtisadiyyata təsiri, özünü məşğulluq proqramına qatılanların bəzilərinin şikayətləri  və s. medianın aparıcı mövzuları sırasındadır. 

“Azərbaycan” qəzeti  “Mövsümi xəstəliklər də koronavirusa “can verən”lərdəndir” sərlövhəli məqalədə son illər ölümə səbəb olan xəstəliklərin sayının artması diqqətə çatdırılır.

Məqalədə son illər belə xəstəliklərin sayının artdığı, son bir il ərzində isə COVİD-19 koronavirus pandemiyasının kütləvi ölümlərə səbəb olduğu deyilir,   

Azərbaycan Tibb Universitetinin Sitologiya, Embriologiya və Histologiya kafedrasının müdiri, professor Eldar Qasımov Azərbaycanda bu xəstəliyə qarşı ciddi tədbirlərin alındığını bildirir. Amma onun fikirncə, insanların koronavirusa yoluxmalarına əsas səbəb ilk növbədə saymazlıqdan, sanitariya-gigiyena qaydalarına, özünə və ətrafına laqeydlikdən başlayır.

Onun deməsinə görə, bu tip xəstəliklərə qalib gəlmək üçün maarifləndirmə işi əsasdır və koronavirsa qarşı mübarizədə bir sıra büroşurlar hazırlanaraq yayılıb.

Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və Sanitariya-Epidemioloji Nəzarəti  şöbəsinin müdiri Nəzifə Mürsəlova isə deyir ki, payız-qış mövsümündə immunitetin zəifləməsi baş verir. Belə halda xəstəlikdən qorunmaq üçün tibbi maskalar taxmaq, kütləvi tədbirlərdən uzaq durmaq, fiziki məsafəni qorumaq, şəxsi gigiyena qaydalarını unutmamaq və spirt əsaslı dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə vacibdir.

“Yenisabah.az” saytı  isə “Kəlbəcərin sənaye potensialı yüksək qiymətləndirilir” sərlövəhli məqalədə 2020-ci il noyabrın 25-də erməni işğlaından azad edilən Kəlbəcərin iqtisadi imkanları dəyərləndirilir.

İqtisadçılar Kəlbəcərin böyük iqtisadi potensiala malik olduğunu deyirlər.

Deputat Vüqar Bayramovun fikrincə, işğaldan öncəki dövrdə bu rayonun Azərbaycanın inkişafında xüsusi yeri olub, ölkənin ən böyük qızıl yataqları məhz onun payına düşür: “Söyüdlü yatağının qızıl ehtiyatları 115 tondan çox qiymətləndirilir. Eyni zamanda, Ağduzdağ və Tutxun qızıl yataqlarında 15 tona yaxın qızıl var. Ağyataq, Levçay, Çorbulaq, Qamışlı və Ağqaya yataqlarında min tondan artıq civə ehtiyatları var” deyə iqtisadçı bildirir.  

Rayonun nefroid ehtiyatları daxil olmaqla, bir sıra faydalı ehtiyatlara malik yataqları var, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2019-cu ildə Kəlbəcər rayonunda cəmi 55 milyon 762 min manatlıq məhsul istehsal olunub. 1993-cü ilin aprelindən bu günə kimi davam edən işğal nəticəsində 13 minədək fərdi mənzil, minlərlə inzibati və sosial tikililər, 37.852 ha meşə sahəsi işğalçı Ermənistan tərəfindən məhv edilib dağıdıldı".

Deputatın sözlərinə görə, ərazisinin böyüklüyü Kəlbəcərdə kənd təsərrüfatının fərqli sahələrinin inkişafına şərait yaradır: İqtisadçılara görə, Kəlbəcər Qafqazda qış, yay, müalicəvi, tarixi, dini turizm imkanları ilə seçilən bölgələrdəndir. Böyük turizm potensialı Kəlbəcərdə qısa zamanda iqtisadi aktivliyi bərpa etməyə imkan verəcək.

“Redaktor.az” saytı  isə “Karantin sərtləşdirilir: İqtisadiyyata necə təsir edəcək?- ekspert rəyi” sərlövhəli məqalədə koronavirusa yoluxmanın artması ilə bağlı sərt karantin tədbirlərinin tətbiq olunması və bunun itisadiyyatın bu vəya digər sahələrinə təsiri araşdırılır.    

Sayta açıqlama verən ekspertlər son bir ayda ölkədə virusa yoluxanların sayında artım dinamikasının kəskin artdığını bildirərək bunun da karantin rejiminin sərtləşməsinə səbəb olduğunu vurğulayırlar.

İqtisadi faliyyətə gəlincə, iqtisadşı-ekspert Natiq Cəfərli azad olunan ərazilərdə minalardan təmizlənmə və infrastruktur layihələri üçün əlavə ciddi vəsaitə ehtiyac yaranacağını bildirir. Onun deməsinə görə, əgər 2021-ci il büdcəsinin xərc hissəsi 10-15% artacaqsa, deməli, gələn il Neft Fondundan 4-5 mlrd. əlavə pul götürülməlidir, yəni Fonddan azı 17 mlrd. manat pul çıxmalıdır ki, bu da indiki məzənnə ilə 10 mlrd. dollar edir. Ekspertə görə, 2021-ci ildə Dövlət Neft Fondu ən yaxşı halda 8 mlrd. manat qazanacaq, deməli, Fondun 2021-ci il kəsri 9 mlrd. manat səviyyəsində olacaq ki, bu da çox böyük rəqəmdir: “Bir sözlə, bütün yükü Fondun üzərinə yıxsaq, bu, dayanaqlı model olmayacaq” deyə ekspert bildirir.

O hesab edir ki, 15-20%-lik yüngül devalvasiyaya getməklə Fondun dollar ehtiyatlarına bir az qənaət etmək olar, paralel olaraq isə ucuz manatdan da istifadə edib işlək, rəqabətli iqtisadi model qurulmalıdır. İqtisadçı deyir ki, başqa yol görmür, işğaldan azad edilən torpaqların bərpası, yeni şəhər-qəsəbələrin salınması yaxın 5-10 il üçün iqtisadi artımın əsas lokomotivinə çevirməlidir, bunun üçün isə tək Neft Fondu kifayət deyil”.

Həftəsonu karantin rejiminin sərtləşdirilməsinə gəlincə, N.Cəfərli deyir ki, bu ölkə iqtisadiyyatına təsirsiz ötüşməyəcək, bu ilin sonuna kimi ÜDM 4-4.5% azala biləcək.

“Mətbuat.az”  saytında isə “Xəstə mal-qaranı cins adı ilə vətəndaşa verdilər” ” sərlövhəli məqalədə ölkədə gerçəkləşdirilən özünüməşğulluq proqramına cəlb olunan bəzi şxslər bu çərçivədə onlara verilən mal-qaranın vəziyyətindən şikayətçidirlər.

Onların deməsinə görə, proqram çərçivəsində vətəndaşlar dövlətin adından təqdim olunan inəklərin qısır, qoyunların qoca, bəzi hallarda qotur olduğunu iddia edirlər.

Proqrama cəlb edilən Gədəbəy  rayonu İnəkboğan kənd sakini İqral Abbasov iddia edir ki, ona verilən iki baş mal-qara xəstə olub.

Onun deməsinə görə, bu ilin noyabrında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin (ƏƏSMN) Məşğulluq Mərkəzinin 21 saylı Gədəbəy Ərazi Məşğulluq Mərkəzi tərəfindən özünüməşğulluq proqramı çərçivəsində iki ədəd inək verilib.

Onun iddiasına görə, inəklər xəstə və arıq olub, cins olduğu yazılsa da onların cins olmadığını iddia edir.

İ.Abbasov deyir ki, problemlə bağlı Gədəbəy Rayon Məşğulluq Mərkəzinə müraciət edib, mərkəzdə isə onu heyvanlara yaxşı baxmamaqda, onları xəstələndirməkdə ittiham ediblər.

Dövlət Məşğulluq Agentliyi də hesab edir ki, ola bilsin ki, heyvanlara düzgün qulluq olunmadığı üçün problem yaranıb.