Media-icmal 28.07.20

Ölkənin su ehtiyatlarından istifadə olunmasının vəziyyəti, su təsərrüfatının problemləri, ictimai nəqliyyatda sıxlıq yaşanması, işbazların torpaq alqı-satqısında insanlara qarşı dələduzluğu və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Təhlükəyə çevrilən quraqlıq

“Azərbaycan” qəzeti “Quraqlıq qlobal təhlükəyə çevrilir” sərlövhəli məqalədə bu qlobal problemin mahiyyətini şərh edir.

Müəllif deyir ki, bu günlərdə ölkənin su ehtiyatları və ondan istifadə ilə bağlı keçirilən iclasda son iki ildə böyük çətinliklər yaradan quraqlıq probleminə, onun  vurduğu böyük ziyanlara toxunulub.

Məqalədə ekspertlərə istinadən deyilir ki, su azlığı nəzərdə tutulan torpaqların hamısını dövriyyəyə qatmağa imkan vermədi və ən təhlükəlisi isə odur ki, gələcək illərdə də buna oxşar iqlim mənzərəsi davam edə bilər.

Müəllifə görə, bu gün lazımi addımlar atılmasa, 2030-cu ilə qədər bəzi ərazilərdə səhralaşma prosesi gedə bilər ki, bu da yolverilməzdir.

Azərbaycanda su təsərrüfatını idarə edən bir neçə qurum olsa da koordinasiya zəifliyi suyun ədalətli bölgüsünü təmin edə bilmir, israfçılığa yol verilir.

Ölkədə su məsələləri ilə bir neçə dövlət qurumu məşğul olsa da onların arasında koordinasiyanın zəifliyi bəzi təsərrüfat, infrastruktur obyektlərinin nəzarətsiz qalmasına səbəb olur, suyun ədalətli bölgüsü təmin edilmir, israfçılığa yol verilir, ölkədə indiyə kimi su balansı tutulmayıb.

Ölkənin əsas su anbarlarında 20,5 miliyard kubmetr sututumuna qarşı cəmi 11,3 milyard kubmetr su mövcuddur ki, bunun da 8,6 milyard kubmetri ölü həcmdir”.

Taxtakörpü, Şəmkirçay, Naxçıvanda Heydər Əliyev (Vayxır) su anbarlarının, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin və digər layihələrin inşa edilməsi də bu gün kəskin su çatışmazlığının qarşısını ala bilməyib.

Məqalədə vurğulanır ki, koordinasiya işi həllini tapıb, suvarma qrafikləri tərtib olunub,  su ehtiyatlarının artıırlması üçün dağ çaylarının sularının yığılması üçün sututarlarla bağlı layihələrə dair təkliflər hazırlanır.

Sıradan biri olmayan problem

“Yenisabah.az” saytı “Su ilə bağlı böyük problemlər var” – deputat” sərlövhəli məqalədə müəllif deputat Vahid Əhmədovla ölkənin su ehtiyatlarının vəziyyətini müzakirə edir.

Deputata görə, su ehtiyatları ilə bağlı Azərbaycanda böyük problemlər var,  istər içməli su, istərsə də suvarma suyu ilə bağlı problemlər vaxtında həllini tapmasa daha acınacaqlı vəziyyət yarana bilər. 

Bununla belə, V.Əhmədov hesab edir ki, su təsərrüfatı sahəsində müəyyən işlər də görülüb, əksər rayon mərkəzləri su ilə təmin olunub, eləcə də bir çox kəndlərə də su çəkilib.

V.Əhmədova görə, bu sahəyə kifayət qədər vəsait ayrılsa da problemlər də var,  və problemin bir səbəbi də Kür və Araz çayı ilə bağlıdır. “İşğal olunmuş ərazilərimizdə Araz çayının suyundan istifadə edilir. Bu da əlbəttə, Azərbaycanda su təsərrüfatına təsirsiz ötüşmür”. 

V.Əhmədov bu sahədə daha bir problem kimi vaxtilə özbaşınalıqlar nəticəsində Kür çayının yaxınlığında sahələrin tutulmasını,çayın suyundan nəzarətsiz istifadə olunmasını göstərir: “Su probelmi sıradan biri deyil. Bu kifayət qədər ciddi məsələdir. Əgər əvvəllər Bakı Şollar suyu ilə təmin edilirdisə, artıq Qəbələdən də su çəkilib. Bununla belə, yenə də problem tam həll olunmayıb. Deməli, su təsərrüfatı sahəsinə dırnaqarası yanaşmaq lazım deyil”. 

V.Əhmədov əlavə edir ki, bu gün su problemi təkcə Azərbaycanı yox, dünyanı narahat edən məsələdir, qlobal istiləşmə və quraqlıq da problemi dərinləşdirən amillərdəndir”.

Xatırladaq ki, prezident İlham Əliyev iyulun 23-də su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirib. Ölkə başçısı müşavirədə bu sahə ilə bağlı təqidi fikirlər səsləndirib: “Necə ola bilər ki, suyun mənbəyi düzgün təhlil edilmir? O qədər böyük xərc çəkilir, boru xətləri çəkilir, vətəndaşlar buna sevinir. Sonradan min dənə bəhanə gətirirlər ki, belə oldu, elə oldu, su çatmadı, yeni mənbə axtarmalıyıq, yenə vəsait verin, yeni mənbə axtaracağıq. Buna son qoyulmalıdır ”, - ölkə başçısı vurğulayıb.

İki min avtobus, sıxlıq da yerində...

“Redaktor.az” da isə “Avtobuslarda sıxlıq: Virus yayılır, BNA-a isə... böyük təhlükə” sərlövhəli məqalədə isə müəllif diqqəti avtobuslarda sıxlıq yaşanmasına yönəldir.

Müəllifin deməsinə görə, ictimai nəqliyyatdan istifadə edən vətəndaşlar sıxlıqla bağlı sosial şəbəkələrdə yazıb, Bakı Nəqliyyat Agentliyinin fəaliyyətindən narazılıq ediblər.

Öz növbəsində agentlik də bildirib ki, sıxlığı aradan qaldırmaq üçün müntəzəm xətlərlə yanaşı əlavə 7 sayda ekspres xətt fəaliyyət göstərir, beləliklə gündəlik təxminən 2000-ə yaxın avtobus xəttə buraxılır.

Agentlik əlavə edir ki, gün sərnişin sayında artım olur, “Hər ötən gün gündəlik sərnişin-səfər sayında artım qeydə alınır.

Aprel-may aylarında tətbiq olunan karantin rejimi ilə indiki vəziyyəti müqayisə etsək sərnişin sayında 15-20 % artım var. Daşıyıcılarla iş aparılır ki, gündəlik xəttə çıxan avtobus sayı azaldılmasın. Ona görə də adi yay rejimi ilə müqayisədə bu gün xəttə 20% çox avtobus çıxarılır”.

Neft mədənlərinə “məhkum” olunanlar

“Sfera.az”  “Minlərlə insan aldadılaraq neft mədəni ərazisində yaşamağa məhkum edilib” sərlövhəli məqalədə müəllif torpaq alqı-staqısında vətəndaşların aldadılmalarını şərh edir.

Müəllifin deməsinə görə, Bakıda və Abşeron yarımadasında on minlərlə insan var ki, işbazlar, rüşvətxor məmurlar tərəfindən aldadılaraq neft-qaz kəmərlərinin mühafizə zonasında, mədən ərazilərində yaşamağa məhkum ediliblər.

Müəllifə görə, bu insanlar həm ailələrinin sağlamlığını təhlükəyə atır, həm də daim problemlər, məhkəmə çəkişmələri ilə üz-üzə qalırlar.

Müəllif əlavə edir ki, belə problemə salınanlar ısrsaında İran vətəndaşı da var, belə ki, işbazlar Maştağa-Buzovna avtomobil yolunun sol tərəfində ("Bakı kafesi” deyilən istiqamətdə) neft-qaz çıxarma idarəsinin 3 saylı mədən ərazisinin bir hissəsini zəbt edib İran vətəndaşına satıblar.

Ərazidə tikinti getdiyini görən mühafizəçilər İran vətəndaşına bunun qanunsuz olduğunu izah ediblər, torpaq sahəsinin sənədlərini təqdim ediləndə məlum olub ki, ona verilən sənədlər düzgün deyil. Tikinti aparılan sahə Xəzər rayonuna aid olsa da  sənəddə Sabunçu rayonun ərazisindən bəhs olunur, xarici vətəndaş torpağı ancaq icarəyə götürə bilər, mülkiyyət sahibi ola bilməz.

Onlar bu torpaq sahəsini almaq üçün maklerliklə məşğul olan iki qardaşa  7 min manat veriblər, bir o qədər də xərc çəkib tikinti işləri aparıblar, nəticədə mədən ərazisində qanunsuz tikinti işləri aparan şəxs dövlətlə üz-üzə qalıb.