Media-icmal 29.04.2016

Plan yox, siyasi iradə lazımıdır

 “Azadlıq” qəzeti dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə imzaladığı “Açıq hökumətin təşviqinə dair 2016-2018-ci illər Milli Fəaliyyət Planı”nın sözdən o yana keçməyəcəyini deyir. Məqalənin “Əliyevin “Milli Fəaliyyət Planı” nəyi dəyişəcək?” sərlövhəsində bu planın icrası sual altına alınır. Məqalədə oxuyuruq: “Həmişəki kimi islahat görüntüsü yaradılır və bu günə qədər deyilənlərin fərqli formada təkrarı baş verir”.

Məqalədə 23 ildir hakimiyyətdə olan qüvvələrin “ASAN” xidmətdən başqa heç bir uğuru olmadığı deyilir və ASAN xidmətin fəaliyyəti əslində hökuməti ifşa hesab edilir. “Çünki, etiraf edilir ki, bütün sahələrdə şəffaflıq yaratmaq olar, sadəcə hökumət bunu istəmir. Hakimiyyət bütövlükdə “asan xidmət”ə keçməyincə heç bir fəaliyyət planı nəticəni dəyişə bilməz. Görünən neqativləri aradan qaldırmaq üçün “Milli Fəaliyyət Planı”na yox, siyasi iradəyə ehtiyac var”.

Daha sonra məqalədə son 23 ildə çoxsaylı layihələr icra edildiyi, amma nəticələrin olmadığı vurğulanır. Bu Planın da nəticəsi şübhə altına alınır .“Bir daha təkrar edirik ki, yeni fəaliyyət proqramının təsdiqi növbəti imitasiyadır, real islahatlardan xəbər vermir. Açıq həqiqətləri gizlətməklə məşğul olan hökumət açıq hökumətin təşviqinə nail ola bilməz”.

Ölkəyə xaos təhlükəsi?

“Exo” qəzeti “Azərbaycanda sələfilərin sayı qorxulu həddə çatıb?” sərlövhəli məqalədə vəhabiliyin ölkə üçün təhlükələrini araşdırır. Məqalədə bu əqidəyə malik şəxslərin Azərbaycanda saylarının minlərə olduğu, əsasən Bakıda, Sumqayıtda, ölkənin şimal rayonlarında məskunlaşdıqları deyilir.

Eyni zamanda, Azərbaycandan olan vəhabilərin Suriyadakı döyüşlərdə iştiraklarına da toxunulur. Məqalədə oxuyuruq: “Suriya döyüşlərində Azərbaycandan maksimum 200 nəfər iştirak edib, ölkəyə qayıtdıqdan sonra buna görə cəzaçəkmə müəssisələrində cəzalarını çəkirlər”.

Ekspert Rafiq Əliyev isə bu cərəyanın Azərbaycandakı fəaliyyətinin perspektivlərinə də toxunur: “Azərbaycandakı vəhabilərin ölkədəki ictimai-siyasi sabitliyi pozmaq üçün planlar işləməsi istisna deyil. Hər-hansı sosial narazılıq məsələsindən istifadə etməklə bu insanlar ölkəni xaosa sürükləyə bilərlər. Onlar öz saatlarını gözləyirlər və belə təhlükə var, bunu hökumət də bilir, onları nəzarətdə saxlayır”.

Digər ekspert Kamil Səlimov onların təşkilatlandıqlarını, xaricdəki sponsorları tərəfindən maliyyələşdiklərini bildirir. “Bu şəxslər sırasında maliyyə ehtiyacı olan adam tapmaq çətindir. Onların ictmai birliklərinə irihəcmli maliyyə vəsaitləri köçürülməsi kimi hallar olub, hökumət bunu aşkar edib, həmin birliklər ləğv olunub. Söhbət fiziki şəxslərdən getdikdə pul köçürmələrini nəzarətdə saxlamaq elə də asan deyil”.

Məqalədə Azərbaycanda vəhabiliyi Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, Ərəb Əmiriklərinin maliyyələşdirdiyi vurğulanır. şəbəkə halında çalışırlar. “Ərəb şeyxləri vasitəsilə maliyyələşən vəhabilər yeni iş yerləri açmalı, qohumlarını da işlə təmin etməlidir”.

Müdaxilə yox, rəqabət mühiti yaradılmalıdır

“Bizim Yol” qəzeti hökumətin dərman preparatlarının qiymtələrini tənzimləməsindən sonra bir çox  preparatların apteklərdə olmamasına diqqət çəkir.

Bununla bağlı qəzetə şəhər sakinlərinin də şikayətləri var. “Nə pul var, nə də ki dərmanlar…” adlı məqalədə bu məsələlər araşdırılır.

Tanınmış həkim Adil Qeybulla bəzi preparatların daim istifadəsi üçün onlarına adlarının xüsusi reyestrlərə salınmasını təklif edir.

Ekspert Natiq Cəfərli isə bu dərmanların ölkədə olmaması səbəblərini belə izah edir: “Dünyanın heç yerində hökumət bu qədər bazara müdaxilə etmir. Hökumətin əlində olan altələr tamamilə fərqlidir. Dövlət qurumları çalışmalıdır ki, bazarda kifayət qədər dərman firması olsun ki, rəqabət mühiti yaransın. O zaman firmalar rəqabətə görə bazara uyğunlaşacaqlar”.

Natiq Cəfərli daha bir çıxş yolu kimi 17 ildir ki, tətbiq edilməyən tibbi icbari sığortanın reallaşdırmasını təklif edir.

Onun fikrincə, üçüncü çıxış yolu dərman şirkətlərinə tətbiq edilən vergilərin azaldılması ola bilər. “Ancaq dərman şirkətlərinə 15% gömrük rüsumu, 17% əlavə dəyər vergisi avtomatik olaraq qiymətləri 34% bahalaşdırır. Hökumət bunu aradan qaldırmaqdansa, sovetdən qalma idarə üsulları ilə qiymətləri tənzimləmək istəyir”.

Ərzaq mallarında bahalaşma olacaq

“Yeni Müsavatt” qəzeti dolların yenidən bahalaşmasının və onun mümkün nəticələrinin iqtisadçı Qubad İbadoğlu ilə araşdırır. Q.İbadoğlu deyir: “Dolların yenidən bahalaşması sübut etdi ki, Mərkəzi Bank öz yanaşması ilə milli valyutanın məzənnəsini tənzimləməkdə davam edir. Bütün bunlar iqtisadi siyasətlə əlaqələndirilmir, bankın istəyilə baş verir”.

Q.İbadoğlu uzunmüddətli dövr üçün dolların bahalaşmasını labüd adlandırıb. Mərkəzi Bank manatı gücləndirməklə ona inamı artırmaq istəyir və Q.İbadoğluna görə bu inizbati yolla mümkün deyil. Məqalədə oxuyuruq: “Hökumətin manatın möhkəmlənməsi üçün atdığı addımlar indiki situasiyada heç bir effekt verməyəcək. Əksinə, dollar bahalaşarsa bir çox sahələrdə bahalaşma oacaq. İlk olaraq bahalaşma anonsunu supermarketlər verdi. Əgər hökumət bu müraciətə real addımlarla cavab verməsələr onlar bahalaşmaya gedəcəklər. Bu bahalaşma istehlak bazarında müşahidə olunacaq. Xüsusən idxal məhsullarında və ərzaq bazarında bahalaşma olacaq”.