Media-icmal 30.01.18

İqtisadiyyatın inkişafında iş adamlarının rolu, banklarda qalan iri həcmli əmanətlər, Cümhuriyyətin 100 illiyi ilə bağlı qərara baxış bugünki (30 yanvar, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İqtisadiyyatı yaradanlar - iş adamları

"Azərbaycan" qəzeti "İqtisadiyyatın sahibi - sahibkarlar" sərlövhəli məqalədə iqtisadiyyatın inkişafında iş adamlarının rolunu dəyərləndirir.

Müəllif Statistika Komitəsinə istinadən deyir ki, 2017-ci ildə iqtisadi uğurlar qazanılmasında iş adamlarının rolu böyük olub, keçən il sənayedə qeyri-dövlət sektorunun payı 80%-ə çatıb, sənayenin 89,8 faizi sənayenin, 10,2 faizi isə sənaye xarakterli xidmətlərin hesabına formalaşıb: "Sənaye sektorunda sahibkarların üstünlük təşkil etməsi, sözsüz ki, dövlətin onlara verdiyi hərtərəfli dəstəyin nəticəsidir. Digər bir fakt: ötən il Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu (SKMF) tərəfindən müvəkkil kredit təşkilatları vasitəsilə ümumi dəyəri 635,6 milyon manat olan 1950-dən çox investisiya layihəsinin maliyyələşdirilməsinə 146 milyon manat güzəştli kredit verilmişdir. Bu kreditlər sahibkarlara bizneslərini genişləndirməyə və 6600-dək yeni iş yerini açmağa imkan yaradıb".

Müəllif vurğulayır ki, ölkəni hərtərəfli inkişaf etdirmək siyasətinə uyğun, güzəştli kreditlərin 65 faizi region, 35 faizi Bakıətrafı qəsəbələrin sahibkarlarına ayrılıb.

Müəllifə görə, daha 120,4 milyon manat güzəştli kredit isə müasir istehsal, emal və infrastruktur layihələrinə ayrılıb və nəticədə 61 yeni müəssisə fəaliyyətə başlayıb.

Yazı müəllifi deyir ki, bu il də sahibkarların güzəştli kreditlərlə təmin edilməsi prosesi davam edəcək. O, dövlət başçısı İlham Əliyevdən sitat da gətirir: "Sahibkarlara dövlət tərəfindən güzəştli kreditlərin verilməsi bu il davam etdiriləcək, bu məqsədlər üçün 170 milyon manat kredit resursu təmin ediləcək.

Sevindirici hal ondan ibarətdir ki, bu vəsait vaxtilə verilmiş və qaytarılmış kreditlər hesabına təkrar veriləcəkdir".

Müəllifə görə, özəl sektorun dəstəklənməsi, daha da genişlənməsi, bu sahədə müxtəlif yardım və təşviq mexanizmlərinin tətbiqi əsas istiqamətlər olsa da, sahibkarların hüquqlarının müdafiəsi də unudulmur və "Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların tənzimlənməsi və sahibkarların maraqlarının müdafiəsi haqqında"da sərəncam bu sahədə əsas sənədlərdən biridir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bu sənədin əsas məqsədi sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların aparılması zamanı sahibkarların fəaliyyətinə qanunsuz müdaxilələrin qarşısının alınmasıdır.

Müəllif deyir ki, bu məqsədlə Apellyasiya Şuraları da fəaliyyət göstərir və bu Şuralar sahibkarların hüquqlarının təmin olunmasını təmin etməlidirlər.

Müəllif vurğulayır ki, sahibkarların hüquqlarının dövlət tərəfindən qorunmasının digər bir aspekti isə sahibkarlarla dövlət arasında qurulmuş operativ əlaqə mexanizmidir.

Banklarda qalan iri həcmli əmanətlər - səbəb

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycanlılar banklardan öz pullarını tələb etməyə qorxurlar" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif ölkə banklarında qalan əmanətlərin taleyini ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

"Hazırda bağlanmış banklarda bəzi vətəndaşların iri həcmdə əmanətləri qalıb, bu əmanətləri doğru yolla qazanılmadığı üçün tələb etməyə qorxurlar. Mənə müraciət olanda ilk soruşduğum bu olur ki, sona qədər gedəcəksinizmi, hansısa suallar yarandıqda pulunuzdan imtina etməyəcəksiniz ki? Belə hallarla dəfələrlə qarşılaşmışam, olub ki, vətəndaşlar pullarını geri götürməyə qorxublar, ona görə də hesab edirəm ki, "Kapitalın amnistiyası" haqqında qanun qəbul olunmalıdır".

Ekspert qəzetə çıxış yolunu belə gördüyünü bildirir.

Ə.Həsənov deyir ki, bu qanun məbləğin 10%-ni dövlət ödənişlərinə sərf etməklə pullarını ölkəyə gətirmək istəyən vətəndaşların təhlükəsizliyini təmin edəcək.

Ə.Həsənov vurğulayır ki, 2018-ci ildə də bankların bağlanması gözlənilir, odur ki, hansısa əmanətin qoyulduğu bankın bağlanmayacağı zəmanəti yoxdur, amma əmanət sığortalanıbsa, bankın bağlanması əmanətlərin qaytarılmasına maneə ola bilməz.

Ekspert bunu da xatırladır ki, illik ödəniş faizləri aşağı olduğu üçün əhali valyutanı banklara yerləşdirməkdə maraqlı deyil.

Müəllif deyir ki, digər ekspert Natiq Cəfərli də indiki halda banklara etibar etməyin mürəkkəb məsələ olduğunu bildirir: "2017-ci ildə bir neçə bankın bağlanmasının şahidi olduq, düşünürəm ki, bu proses 2018-ci ildə də davam edəcək. Əmanətləri qorumaq üçün isə onları hissə-hissə bölməklə dollar, avro, manat şəklində saxlamaq olar, belə ki, banklar indi yaxşı günlərini yaşamırlar".

N.Cəfərli deyir ki, indi depozit portfeli aşağı düşüb, odur ki, banklara əmanət qoymaq həm də müəyyən mənada risk anlamına gəlir.

Sığorta bazarı üzrə ekspert Adil Aslanov isə vurğulayır ki, ölkənin bank sistemi dərin böhran içindədir, bankların problemləri birbaşa sığorta bazarının da fəaliyyətinə təsir göstərir.

"Əgər banklar tezliklə böhrandan çıxmasalar və xüsusilə kreditləşməyə başlamasalar, bu, sığorta bazarına çox pis təsir göstərəcək. Bu, hətta sığorta şirkətlərinin ləğvinə səbəb olacaq".

Özünüxilas gedişi - Cümhuriyyət haqqında qərar

"Azadlıqinfo.az"da isə "İntihar edənlər son anda eybəcər cəmiyyətdə doğulmalarının təəssüfünü çəkirlər" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif hakimiyyətin xalqa, cəmiyyətə münasibətdə yürütdüyü siyasətə baxışlarını ifadə edir və deyir ki, normal cəmiyyətlərdə cəmiyyət-iqtidar birliyi olur və bu birliyi yürüdülən rəsmi siyasət yaradır, Azərbaycanda isə belə deyil: "Ancaq ölkə idarəçiliyi Azərbaycan xalqını çoxdan itirib axı, bir də məqsədli yanaşmalara nə ehtiyac var, bu barədə yazmazdım, əgər İ.Əliyevin Cümhuriyyətin 100 illiyi ilə əlaqədar məlum qərarı olmasaydı".

Müəllifə görə, indiki iqtidar komandası özünü kərpic-kərpic, daş-daş itirməkdədir, Cümhuriyyətin 100 illiyi ilə bağlı verdiyi qərar isə siyasi ömrünü uzatmaq üçün işlətdiyi siyasi gedişdir: "Özünü milli göstərmək gedişidir, əks halda 25 illik hakimiyyətləri dövründə Cümhuriyyətin ən azından 80; 85; 90; 95 illik yubileyindən birini qeyd edərdilər, dediyimiz kimi siyasi fəaliyyətə "milli rəng" qatmaq istəyirlər".

Müəllif hesab edir ki, indiki iqtidar Azərbaycan tarixində elə bu sərəncamla qalacaq, çünki yadda qalacaq başqa fəaliyyəti yoxdur.

Yazı müəllifi deyir ki, bəzi hökumət yanlıları indi özlərini xalqçı kimi göstərmək istəyirlər, səbəb də budur ki, hakimiyyət zəif durumdadır, bu qərarı tərifləmək isə belələri üçün göydəndüşmədir: "Özlərini ədalətli, milli, vətənpərvər, dərin, düşüncəli göstərmək üçün. Maşallah, təklif təklif dalınca gəlir. Bəs bu məlum sərəncama qədər bu təklifləri dilinizə niyə gətirmirdiniz? Yəni, bu tezliklə də köynək dəyişmək mümkünmüş? Təbii ki, tarixdə heç kimi nə kiçiltməli, nə də şişirtməliyik! Hər bir kəsi öz boyunda, öz siyasi əmsalında görməliyik".

Müəllif deyir ki, indiki baxış bucağından bütün sferalarda məğlubiyyətlər görünsə də, hakimiyyət bütün sahələrdə təriflərlə "lider" dövlət iddiası edir, amma ölən adamı orkestrlə dəfn etmək dirilməsini təmin etmədiyi kimi, təriflər, bəh-bəhlər də bir problemi belə həll etmir.

Müəllif hesab edir ki, hakimiyyət özünü xalqa uduzub, xalq hakimiyyətsiz həyat yaşayır, dövlət qurumları yox kimidir, hiss olunmurlar.

Dövlət başçısı İlham Əliyevin Davosda Azərbaycanda fundamental azadlıqlardan danışdığını xatırladan müəllif bir paradoksu yada salaraq deyir ki, 100 illərlə cəmiyyətlərinin hüquq və azadlığı uğrunda mübarizə aparan ölkələrin dövlət başçıları fundamental azadlığı dillərinə gətirməyə ürək etmirlər: "Müstəqillik tarixi bir qərinə olmayan, torpağına qəsd edilən, 100 minlərlə köçkünü olan ölkənin başçısı fundamental azadlıqdan danışır. Görəsən, bu hakimiyyətdə məntiq deyilən nə isə tapa biləcəyikmi?"

Müəllif deyir ki, bu gün Azərbaycan insanının gücü ipə və ayağının altından vurub yıxdığı stula çatır və intihar edənlər son nəfəsdə eybəcər günə düşmüş cəmiyyətdə doğulmalarının təəssüfünü çəkirlər.