Media-icmal 30.01.2017

Ölkənin iqtisadi inkişafına dair “Milli İqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorlarının inkişafı üzrə əsas istiqamətlərə dair Strateji Yol Xəritəsi”nin dəyərləndirilməsi, Cocuq Mərcanlı kəndində əhalinin məskunlaşdırılması, minimal əmək haqqının əhəmiyyətli dərəcədə artırılmasının mənfi ehtimalları bugünki medianın aparıcı mövzusudur. 

Mükəmməl iqtisadi inkişaf konsepsiyası

“Azərbaycan” qəzeti “Fundamental inkişaf  proqramı” sərlövəhli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=114816 ) ölkənin davamlı inkişaf konsepsiyasına keçidi dəyərləndirir.

Müəllif  deyir ki, 2016-cı ilin dekabrında açıqlanmış “Milli iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorları üzrə inkişafın istiqamətlərinə dair Strateji Yol Xəritəsi” Azərbaycanın davamlı inkişaf modelinə keçid konsepsiyasıdır.

Müəllifin fikrincə, iqtisadiyyatın əsas inkişaf istiqamətlərini, iqtisadi təhlükəsizliyini təmin edən bu sənədlə Azərbaycan dünya iqtisadi düzənində mövqeyini müəyyən edib: “Ümumilikdə Strateji Yol Xəritəsinin hazırlanması ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafının mövcud vəziyyətinin sistemli və kompleks təhlilinin, dəyərləndirilməsinin, reallaşma mexanizmlərinin əsaslı surətdə yeniləşməsini tələb edir”.

Məqalədə bu sənədin uzun bir dövrü əhatə etdiyi bildirilir və əməli cəhətdən ölkənin yaxın illərdə davamlı inkişaf modelinə keçid konsepsiyası kimi dəyərləndirilir.

Müəllifə görə, iqtisadi inkişaf strategiyasının işlənib hazırlanması və qəbulu milli iqtisadiyyatın davamlı inkişafının təmin edilməsinin ilkin və zəruri şərtidir.

Müəllif hesab edir ki, bu mənada reallaşdırılması nəzərdə tutulan tədbirlərin uğurları ölkədə əlverişli investisiya, innovasiya, sahibkarlıq mühitinin yaxşılaşdırılması dərəcəsindən çox asılıdır.

Yazıda rəqabətli, şaxələndirilmiş, inklüziv və dayanıqlı iqtisadiyyatın qurulması və s. istiqamətlər üzrə hazırlanan sənədlərdən bəhs edilir, nəzərdə tutulan təbirlər həyata keçirildikcə ölkə iqtisadiyyatının güclü inkişafına səbəb olacağı vurğulanır.    

Müəllif bu sənədə əsasən ölkənin həm beynəxalq, həm də ölkədaxili ticarət şəbəkəsinə çevik inteqrasiyasını və rəqabət qabiliyyətliliyini təmin etmək üçün hava, dəmir və qara yollarının yenidən qurulmasının prioritet olduğunu vurğulayır.

Adı çəkilən sənədi müxtəlif istiqamətlərdən dəyərləndirən müəllif yekun qənaətini belə ifadə edir: “Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, milli iqtisadiyyatın bütün sahələrində keyfiyyət, məzmun və forma baxımından yeni inkişaf mərhələsi başlayır və bu sənəd Azərbaycan iqtisadiyyatının postneft dövründə tamamilə yeni əsaslar üzərində inkişaf etməsini şərtləndirir”.

Qarabağ probleminin həllində hərbin sonu?

“Azadlıq.info” saytı “Hökumət Cocuq Mərcanlıda uşaq oyunları təşkil edir” (https://www.azadliq.info/175876.html) sərlövhəli məqalədə rəsmi Bakının Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndində insanların məskunlaşdırılması ilə bağlı siyasətini müzakirə edir.

Müəllif keçən ilin 2-5 aprel döyüşlərində azad edilən bu kəndin məskunlaşdırılması xəbərlərində xoş niyyət olmadığı düşüncəsindədir. Onun fikrincə, bu xəbərin arxasında nə isə başqa, xoşagəlməz niyyətlərin olduğu görünür.

Məqalədə deyilir ki, xoşagəlməz niyyətin əsas tərəfi budur ki, aprel döyüşləri zamanı "işğaldan azad edilən" Cocuq Mərcanlı haqqında söhbət indi ortalığa atılır.

Müəllif hesab edir ki, indi ortalığa atılırsa, deməli, elə indi də gərəkdir və bunun səbəbini belə izah edir: “Böhran qapını kəsdirib, insanlara yeni nə isə deyib onların başını qarışdırmaq lazımdır və bu əsnada Cocuq Mərcanlı kəndini "vətənpərvər və hərbiyyun" bir hakimiyyətin varlığı faktı kimi insanların gözünə soxmaq tam yerinə düşür”.

Daha sonra müəllif deyir ki, Cocuq Mərcanlı kəndi aprel döyüşləri zamanı işğaldan azad edilməyib və ümumiyyətlə, aprel döyüşləri zamanı heç bir yaşayış məntəqəsi azad olunmayıb. 

Müəllif məskunlaşmaq üçün bu kəndə kimlərin gedəcəyini də sual altına alır.

Amma bu ad altında müəyyən maliyyə vəsaitlərinin ayrılacağını bildirir: “Əsas odur ki, hansısa məbləğdə pullar ayrılacaq, bu vəsait hansısa dövlət orqanlarının, məsələn, “Qaçqınkom”un sərəncamına veriləcək. Həmin vəsaitin sonrakı taleyindən məlumat olmayacaq”.

  Müəllif hərbi baxımdan, Cocuq Mərcanlı kəndində əhalinin yerləşdirilməsini təhlükəsiz saymır, həm də hesab edir ki, bu addım Qarabağın hərbi yolla azad edilməsi xəttinin sonu deməkdir.

Digər tərəfdən isə, müəllifə görə, rəsmi Bakının “sülh yolu ilə olmasa, hərb yolu ilə azad edəcəyik” ritorikası davam edəcəyi halda bu, Cocuq Mərcanlıya göndərilən əhalinin güllənin-topun ağzına verilməsi anlamına gəlir. 

Müəllif deyir ki, maddi vəsaitlərə gəlincə, aprel döyüşləri zamanı zərər görən mülki əhaliyə yardım məqsədilə 2,5 milyon manat ayrılan vəsaitdən bir nəfər belə xeyir görməyib, pullar  isə artıq “xərclənib” qurtarıb…

Cocuq Mərcanlı sakinləri üçün də belə olacağını deyən müəllif bu yazıq adamları həvəsləndirib oraları qovmağı mənasız sayaraq, müəyyən müddətdən sonra həmin insanların dövlət qayğısının olmaması səbəbindən geri qayıdacaqlarını bildirir. Müəllif deyir ki, hərbi vətənpərvərlik təbliğatını körükləyənlər özlərini həmin adamların yerinə qoysalar yaxşıdır…

Yüksək minimal əmək haqqının fəsadları 

“Exo” qəzeti “Yüksək minimal maaşın Azərbaycan üçün əcaib nəticələri” (http://ru.echo.az/?p=55864) sərlövhəli məqalədə ölkədə minimal maaşın çox həcmdə qaldırılmasının ehtimal olunan fəsadlarını ekspertlərlə araşdırır.

Ekspert O.Haqverdiyev deyir ki, ölkədə xeyli insanın aldığı əməkhaqqı 100 manatdan bir qədər çox olan minimal maaşa bərabərdir. Onun fikrincə, minimal əmək haqqını çox yüksəltmək də olmaz, çünki, inflyasiya da özünü çox gözlətməyəcək: “Adəti üzrə minimal əmək haqqını 2016-cı ilin yekunlarına görə inflyasiya göstəricilərilə eyni səviyyəyə qaldırıblar. Dövlətin minimal əmək haqqını qaldırmaq üçün imkanları var, amma bunun nəticələri dəhşətli ola bilər. İqtisadiyyat ilbəil tənəzzülə getdiyi halda, əlbəttə, minimal əmək haqqını qaldırmaq olmaz”. Ekspert durumu qəzetə belə şərh edir.

O.Haqverdiyev deyir ki, hökumət xoş zamanlarda bu məsələyə diqqət yetirsəydi bu gün durum cəmiyyət üçün daha az ağrılı olardı. Onun fikrincə, ideal halda minimal əmək haqqı ölkədə orta aylıq əmək haqqının 80%-nə bərabər olmalıdır. Ekspertin sözlərinə görə, minimal əmək haqqının əhəmiyyətli dərəcdə artması inflyasiyanın artmasına gətirə bilər.

O.Haqverdiyev hesab edir ki, inflyasiya artsa əmtəə və xidmətlərin qiymətləri bahalaşacaq, bu, pul kütləsinin artmasına və avtomatik şəkildə alıcılıq qabiliyyətinin enməsinə səbəb olacaq. Hökumət bunu nəzərə alaraq minimal əmək haqqını az həcmdə qaldırır.

Ekspert deyir ki, əhalinin real pul gəlirlərini artıra bilmək üçün ölkə iqtisadiyyatının illik artımı 4-5% təşkil etməlidir və ardınca da əlavə edir ki, 2016-cı ildə artım olmayıb.

O.Haqverdiyev söyləyir ki, hökumət bu artıma nail olmaq ümidini neftin qiymətnin bahalaşacağına bağlayır, bu isə uduzmaq variantıdır.

Ekspert son iki ildə əhalinin həyat səviyyəsinin güclü şəkildə endiyini, orta aylıq və real ifadədə pul gəlirlərinin kəskin azaldığını bildirir.

İqtisadçı Fuad Əlizadə iə deyir ki, minimal əmək haqqı 300 manat həcmində, yəni, indikindən 2 dəfə yarım çox olmalıdır. Ekspert indiki halda bu rəqəmi qaldırmağın mümkün olduğunu desə də, bu halda inflyasiyanın 2 dəfə artacağı, yeni devalvasiya təhlükəsinin yaranacağı xəbərdarlığı edir. 

Xatırladaq ki, 2017-ci il yanvarın 1-dən ölkədə minimal əmək haqqı 116 manat təşkil edir, buna qədər isə miniam əmək haqqı 105 manat idi.