Media-icmal 30.04.20

Koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizənin vəziyyəti, neftin ucuzlaşmasından irəli gələn vəsait itkiləri, kreditlərin baha olmasının səbəbləri, devalvasiya ehtimalı və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

“Azərbaycan” qəzeti “Pandemiya təhlükəsi tam sovuşmayıb” sərlövhəli məqalədə koronavirus pandemiyası ilə bağlı ölkədəki vəziyyəti dəyərləndirir.

Müəllifə görə, koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizədə Azərbaycan bu gün dünya miqyasında uğur qazanan ölkələr sırasında, liderlər cərgəsində yer alır.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, vaxtında atılan addımlar, xüsusən karantin rejiminin tətbiqi pandemiyanın Azərbaycanda genişlənməsinin qarşısının uğurla alınmasında müstəsna rol oynayır: “Görülən tədbirlər nəticəsində bu gün Azərbaycan koronavirusa yoluxanların sayının ən az olduğu ölkələr sırasındadır”.

Müəllif vurğulayır ki, aprelin 27-dən karantin rejiminin yumşaldılması istiqamətində addımlar atılıb, amma bu arxayınçılığa yol açmamalıdır, ehtiyat tədbirlərinin gözlənilməsi olduqca vacib və zəruridir.

Müəllifin düşüncəsinə görə, xüsusi karantin rejiminin yumşaldılması təhlükənin sovuşması anlamına gələ bilməz.  

Məqalədə koronavirusa qarşı mübarizədə vətəndaşların öz üzərlərinə düşənləri məsuliyyətlə yerinə yetirməli olduğu xüsusi olaraq vurğulanır.

“Müsavat.com”da dərc olunan “Neftin ucuzlaşmasından itkimiz nə qədərdir” sərlövhəli məqalədə müəllif dünya neft bazarında qiymət çöküşündən Azərbaycanın vəsait itkiləri barədə iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevlə söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, bir çox ekspertlərə görə, qiymət üç dəfə azalıbsa gəlirlər də o qədər azalır, amma iqtisadçı-ekspert R.Ağayevin deməsinə görə, reallıqda itkilər daha böyükdür: “Qiymətin 2-3 dəfə azalması o demək deyil ki, gəlirlərimiz də buna proporsional azalır, gəlirlərdə azalma tempi daha yüksək olur.

Ekspert deyir ki, 2019-cu ildə Azərbaycan neftinin hər barel üçün orta illik ixrac qiyməti 67.5 dollar olanda hər bareldən təxminən 52 dollara qədəri xalis mənfəət kimi tərəflərə (hökumət+hasilat şirkətlərinə) çatıb.

Ekspertə görə, orta illik qiymət tutaq ki, 25 dollar olsa hasilat, ixrac, maya dəyəri, həmçinin mənfəətin bölüşdürülməsi sxemi də ötənilki səviyyədə qalsa, hökumət  ən yaxşı halda hər bareldən 7 dollar mənfəət götürəcək - yəni 2019-cu illə müqayisədə azı 5 dəfə az: “Göründüyü kimi, qiymət təxminən 2.5 dəfə azaldığı şəraitdə əldə olunan mənfəət 5 dəfədən çox ixtisar olunur”.

“Bizimyol-info”da yer alan ”Ekspert Azərbaycanda kreditlərin baha olmasının səbəbini açıqladı” sərlövhəli məqalədə isə verilən suala cavab axtarılır.

Müəllifin deməsinə görə, son günlər banklarda kredit faizlərinin yüksək, depozit və kredit faizləri arasındakı fərqin böyük olması ilə bağlı müzakirələr geniş vüsət alıb.

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərliyə görə, kreditlər üzrə faizləri formalaşdıran əsas faktor Mərkəzi Bankın uçot faiz dərəcəsidir.

Ekspert hesab edir ki, Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsi kredit siyasətində rol oynamır: “Dünyanın hər yerində kreditlərin faizinin müəyyən olunmasında Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsi əsas rol oynayır. Azərbaycan Mərkəzi Bankının uçot dərcəsini 7 faizə endirməsi belə bankların kredit faizinə təsir göstərmir. Avropada əhali ipoteka kreditini 2 faizlə aldığı halda Azərbaycanda ən yaxşı faiz sosial ipoteka ilə bağlı kreditdir-4 faizdir”.

Bu istiqamətdə fikirlərini açıqlamağa davam edən N.Cəfərli deyir ki, Azərbaycanda istehlak krediti 30 faiz, avtomobil krediti 20 faizdir və dünyanın heç bir yerində belə yüksək səviyyədə kredit faizi yoxdur

N.Cəfərlinin sözlərinə görə, xarici bankların Azərbaycana daxil olmasına şərait yaradılmalıdır ki, banklar arasında rəqabət mühiti artsın, istehlakçı qazanmaq üçün faizlər aşağı salınsın.

“Yeniçağ.az ”da isə yer alan “Manat yeganə valyutadır ki...“ - Azərbaycanda 3-cü devalvasiya gözləntisi” sərlövhəli məqalədə manatın məzənnəsi ətrafında ehtimallar gndəmin müzakirəsinə daşınır.

İqtisadçı Fuad İbrahimova görə, koronavirus pandemiyasının yaratdığı qlobal iqtisadi böhranda neftə tələbatın azalması əksər ölkələrin milli valyutasına təsir edib: “Əgər yaxın bir ay ərzində neft bahalaşmasa, manatın məzənnəsini indiki nisbətdə saxlamaq düzgün qərar olmayacaq”, - F.İbrahimov belə düşünür.

Onun fikrincə, son günər dünya bazarında neftin qiymətində müşahidə olunan ucuzlaşma neqativ ehtimalların irəli sürülməsinə yol açıb.

Onun deməsinə görə, neftin qiymətinin aşağı düşməsi şəraitində Azərbaycanda üçüncü devalvasiyanın baş verməsi çox realdır: “Dünya bazarında neftin kəskin ucuzlaşması məzənnəyə dərhal təsir göstərməsə də ümumilikdə bütün məzənnələrdə dalğalanma prosesi getdikcə daha qabarıq müşahidə olunmağa başlayıb. Əgər yaxın bir ay ərzində neft bahalaşmasa, manatın məzənnəsini indiki nisbətdə saxlamaq düzgün qərar olmayacaq. Çünki bu, ölkənin valyuta ehtiyatlarına çox mənfi təsir göstərəcək və nəticədə heç nə qazanmayacağıq”.