Media-icmal - 31.08.18

Ölkədə sənayenin genişlənməsi, dövlət borclanmasının ödənmə perspektivi, rus dilində tədrisin perspektivi və s. məsələlər bugünki (31 avqust, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularından biridir...

Genişlənən sənaye xəritəsi

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın sənaye potensialı genişlənir" sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=153307)

ölkənin sənaye gücünün artmasını dəyərləndirir.

Müəllif bu il paytaxt Bakda, eləcə də regionlarda bir sıra yeni sənaye müəssisələri, sosial obyektlər, yaşayış evləri və s. istifadəyə verildiyini bildirir: "Bunların arasında iri zavodlar, elektrik yarımstansiyaları, tibb müəssisələri, ümumtəhsil məktəbləri, idarə binaları və s. var. Bu il bir sıra yeni yolların da açılışı olub, infrastruktur layihələri yekunlaşıb. Prezident İlham Əliyev yeni tikililərin bir çoxunun açılışında iştirak edib".

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın sənaye xəritəsində elə yeni müəssisələr var ki, beynəlxalq əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq əlaqələrinin bəhrəsidir və bu sırada İranla birgə istehsal edilən "Xəzər" Avtomobil Zavodu nümunə göstərilir.

Müəllif deyir ki, bu zavodu Neftçala Sənaye Məhəlləsində "Azərmaş" ASC və "İran Khodro" şirkətləri birgə yaradıblar.

Məqalədə vurğulanır ki, zavodun dəyəri 15 milyon ABŞ dollarıdır, səhmlərin 75 faizi "Azərmaş"a, 25 faizi "İran Khodro" şirkətinə məxsusdur və burada buraxılan avtomobillər "Made in Azerbaijan" brendi altında yerli və xarici bazarlara çıxarılacaq.

Müəllifin sözlərinə görə, ilkin mərhələdə zavod ildə 10 min, daha sonra 15 min avtomobil istehsal ediləcək, yaxın gələcəkdə isə buraxılan avtomobillərin sayı 50 minə çatacaq və bu avtomobillərin ehtiyat hissələrinin istehsalı üçün ayrıca şirkət yaradılması nəzərdə tutulur.

Müəllif ölkənin sənaye potensialının genişlənməsinə daha bir nümunə kimi bu ilin iyulunda Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisində "SOCAR Polymer" layihəsi çərçivəsində inşa edilən polipropilen zavodunun açılışını göstərir.

Yazı müəlliifnə görə, "SOCAR Polymer" zavodları ildə 19 növ olmaqla 184 min ton polipropilen və 12 növ olmaqla 120 min ton yüksəksıxlıqlı polietilen istehsal edəcək və istehsal edilən məhsulun nəql intensivliyi gündə təqribən 60 yük maşını təşkil edəcək.

Müəllif bu sənaye xəritəsinə "Mingəçevir Tekstil" MMC-yə məxsus iplik istehsalı müəssisələrini də daxil edir və deyir ki, hazırda ölkədə illik istehsal gücü 24,6 min ton olan 6 iplik fabriki fəaliyyət göstərir.

Yazı müəllifi "Azərxalça" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrində fəaliyyət göstərən filiallarının da sayının artdığını və hazırda Azərbaycan xalça sənətinin dirçəliş dövrünü yaşadığını deyir.

Müəllifə görə, Azərbaycanda həyata keçirilən tikinti-quruculuq işləri, sosial-iqtisadi əhəmiyyətli müəssisələrin işə salınması davamlı prosesdir, bu isə ilin sonunadək ölkəmizin sənaye xəritəsinin daha da zənginləşəcəyi deməkdir.

Nikbinliyə olmayan əsas

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Dövlət borcu strategiyası: nə və necə?" sərlövhəli (http://novoye-vremya.com/w140661/.../#.W4gtcugzbIU) məqalə oxumaq olar.

Müəllif "Azərbaycanın orta və uzun müddətli dövlət borcunun idarə olunması Strategiyası" sənədini müzakirə edir.

Yazıda vurğulanır ki, strategiyada da Azərbaycanın dövlət borcunun 2015-ci ildə iki dəfə devalvasiya səbəbilə sürətlə artdığı əksini tapır və 2018-ci il bu strategiyanın son hədd müddətidir, belə ki, 2019-2022-ci illər borcların ödənməsi illəridir, üstəlik böhrandan sonra Beynəlxalq Bankda vəziyyət daha da mürəkkəb şəkil alıb.

Müəllif deyir ki, bu il yanvarın 1-nə dövlət borcu 17007,4 milyon manat olub ki, bunun 15978,1 milyon manatı xarici, 1 milyard manatı daxili borclardır, eyni zamanda 2018-ci ilin ilin əvvəlinə dövlət borcunun ÜDM-ə nisbəti 24,3%, ölkənin valyuta ehtiyatlarına münasibətdə 23,8% təşkil edir.

"Sənədə görə, ölkənin xarici borclarının sürətlə artmasının səbəbi Beynəlxalq Bankın borc problemləri və onun sağlamlaşdırılması tədbirləri, nə qədər qəribə olsa da, "Cənub qaz dəhlizi" layihəsidir. Sonuncu özlüyündə ölkə üçün pozitiv olmalı idi, əksinə, dövlət borcunun artmasına səbəb olub", deyə müəllif dövlət borcunun artması mənbələrini göstərir.

Müəllif deyir ki, hazırda dövlət borcu hökumətin birbaşa kreditlərindən, dövlət orqanlarının dövlət istiqrazlarından və dövlət orqanlarının dövlət zəmanətilə götürdükləri kreditlərdən ibarətdir və məhz sonuncu göstərici daha çox suallar doğurur.

Müəllifə görə, 2019-2022-ci illərdə dövlət borcunun azaldılması üçün yeni borclar götürülməməlidir ki, bunun özü şübhəli görünür, belə ki, 2018-ci ilin yekununa görə Azərbaycan ölkənin dəmiryollarında "islahat" və Bakı-Yalama dəmiyorlunun yenidən qurulması üçün Asiya İnkişaf Bankından 500 milyon dollar kredit alacaq, hökumət isə əlavə olaraq bu borcları qaytarmaq üçün 1250 milyon dollarlıq istiqraz buraxacaq.

Müəllif deyir ki, bu, ancaq 2018-ci ilin yekunlarına görə belədir, 2019-2020-ci illərdə bizi nə gözləyirsə, hələ məlum deyil, çünki neftin qiyməti qalxan kimi hökumət əlavə maliyyələşdirmə cəlb edir.

Daxili borclara gəlincə, müəllif deyir ki, bunlar dövlət şirkətlərinin dövlət zəmanətilə götürdükləri kreditlərdir ki, 2018-ci il yanvarın 1-inə onların məcmu həcmi 21561,4 milyon manat təşkil edir və bunun da 9,8 milyard manatı xarici, qalanları isə daxili kreditlərdir.

Müəllif deyir ki, bu xarici borclar sırasında "Cənub qaz dəhlizi"nin maliyyələdirilməsi, "Azərenerji", "ADY, SOCAR aparıcı yer tutur və nə "Azərenerji", nə də dəmir yolları bu borcları qaytarmaq gücündə deyil.

Müəllifə görə, "Aqrokredit" indiki aktivlərilə bu borcu qaytara bilməyəcək, üstəlik, bu, azmış kimi dəmir yolları şirkəti 30 vaqon almaq üçün əlavə 137 milyon dollar kredit cəlb etmək niyyətindədir.

Müəllif hökumətin bank sistemində hansısa pozitiv meyllərədən danışmasını hədsiz nikbinlik kimi dəyərləndirir.

Bütün bu təhlillərdən sonra isə müəllif deyir ki, yaxın 10 ildə dövlət borcu ilə bağlı ciddi problemlər gözlənilir, ölkənin inkişafı dünya bazarında sabit olmayan neft-qaz qiymətinə söykəndiyi üçün ölkə iqtisadiyyatında nə baş verəcəyini müəyyən etmək çox çətindir, amma dəqiq olan budur ki, müsbət dəyişikliklər gözləməyə dəyməz.

Deputat: İngilis dili bölmələri qalsın?

"Modern.az" saytı "Deputat rus bölmələrinin bağlanmasına qarşı çıxdı" sərlövəhli məqalə diqqət cəlb edir.( http://modern.az/az/news/175567#gsc.tab=0).

Belə ki, müəllif son vaxtlar ölkə mediasında yer alan Azərbaycanda rus dilində tədrisin perspektivi barədə deputat Arif Rəhimzadənin düşüncələrinə yer verir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda əvvəllki illərlə müqayisədə övladlarını rus dilində tədris həyata keçirən məktəblərdə oxutmaq istəyən insanların sayında artım müşahidə edilir. Mətbuatda isə tez-tez orta və ali məktəblərdə rus bölmələrinin sayının azaldılması və ya ümumiyyətlə ləğv edilməsi ilə bağlı çağırışlar mütəmadi gündəmə gəlir.

Müəllifə görə, hətta mütəxəssislər qeyd edirlər ki, rus dilində tədris həyata keçirən məktəblərdə oxuyan insanların sayında artımın müşahidə edilməsi gələcəkdə Azərbaycan dilinin sıxışdırılmasına gətirib çıxara bilər.

"Azərbaycanda rus bölmələrinin sayının azaldılması və ya ümumiyyətlə ləğv edilməsi ilə bağlı çağırışlar tamamilə əsassızdır". Bunu isə məsələ ilə bağlı Azərbaycan-Rusiya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvü Arif Rəhimzadə "modern.az-a açıqlamasında bildirib.

Deputat hesab edir ki, belə düşüncələrin heç bir əsası yoxdur və bu yanaşma özü doğru deyil.

"O zaman belə çıxır ki, ingilis bölmələri qalmalıdır? Azərbaycan dilinin sıxışdırılması məsələsinə gəldikdə isə onu deyə bilərəm ki, rus bölmələrinin fəaliyyət göstərməsi Azərbaycan dilinə heç bir təsir göstərə bilməz. Azərbaycan dili inkişaf edir, sadəcə olaraq, tədrisin səviyyəsini, tələbkarlığı artırmaq lazımdır".

A.Rəhimova görə, elə etmək lazımdır ki, uşaqlar bütün bilikləri məktəblərdə ala bilsinlər.

Deputat hesab edir ki, bundan əlavə, müəllimlərin maaşlarını artırmaq lazımdır və müəllimlər də üzərinə düşən məsələləri həll etməlidir.

Rus dilinin Azərbaycanda tədrisinin perspektivinə gəlincə, A.Rəhimov deyir ki, rus bölmələrininin bağlanmasının, Azərbaycan dilinin inkişafına heç bir müsbət təsiri olmayacaq.