Media-icmalı 01.03.18

Sumqayıt Sənaye Parkının fəaliyyəti, orta aylıq maaşın dəyəri, neft gəlirlərindən yararlana bilməmək bugünki (01 mart, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularıdır.

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı: fəaliyyətə başlayan müəssisələr

"Azərbaycan" qəzeti "Qafqazın ən böyük sənaye kompleksi" sərlövhəli məqalədə Sumqayıtda qeyri-neft sənayesinin inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, bir vaxtlar Sumqayıt Sənaye Parkı yerləşən ərazi ekoloji cəhətdən ən problemli məkanlarından biri idi, amma bu məkanda abadlıq işləri aparıldı, sonra isə infrastruktur layihələri reallaşdırıldı: "İndi burada Qafqazın ən böyük sənaye kompleksi olan Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı (KSP) yerləşir. Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı 2011-ci ildə yaradılıb, ümumi ərazisi 506 hektar, sənaye zonası 450 hektar, sosial zona 21 hektar, məskunlaşma isə 74%-dir. Parkın 16 rezidenti var ki, onlar 7 il müddətinə mənfəət, əmlak və torpaq vergilərindən və s. azad olunublar".

Müəllif deyir ki, bu şirkətlərin sənaye parkına ümumilikdə 2.7 milyard dollar sərmayə yatırması gözlənilir, 2017-ci ilin dekabrında burada daha 4 müəssisə fəaliyyətə başlayıb, 3 müəssisənin isə təməli qoyulub: "Hazırda parkda 6 müəssisə fəaliyyət göstərir ki, onların istehsal etdiyi bir sıra məhsullar "Made in Azerbaijan" brendi ilə xaricə də ixrac olunur".

Müəllif deyir ki, "Alco Lubricant" MMC-nin Sürtkü Yağları Zavodu parkda yeni fəaliyyətə başlayan müəssisələrdən biridir: "2016-cı ildə sənaye parkının rezidenti statusunu alan şirkət parkın 2,5 ha torpaq sahəsində Almaniya texnologiyası ilə ildə 72 növdə 30 min ton sürtkü yağları istehsal edir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, "MST Group" şirkətinə daxil olan "MST Engineering Services" MC də yeni müəssisədir və rezident olan müəssisə ABŞ-ın "Parker Hannifin" şirkəti ilə birgə ilkin mərhələdə ildə 30 min ədəd müxtəlif növ və çeşiddə aşağı, orta və yüksək təzyiqə davamlı xortum və fitinq birləşmələri istehsalını həyata keçirir, investisiya həcmi 5 milyon dollardır.

Müəllif deyir ki, tikintisi aparılan yeni müəssisələrdən biri "AzerFloat" QSC-nin termoformasiya metodu ilə Şüşə İstehsalı Zavodudur və 2019-cu ildə istehsala başlaması nəzərdə tutulur.

Yazı müəllifi deyir ki, "Azərxalça" ASC-nin Yunəyirici-boyaq, "Tabaterra" QSC-nin siqaret istehsal edəcək tütün məmulatları istehsalı fabriklərinin təməli ötən ilin dekabrında qoyulub.

Müəllif hesab edir ki, sənaye potensialı üçün vacib olan müəssisələrin fəaliyyətə başlaması Azərbaycanın idxaldan asılılığını aradan götürəcək, yerli istehsalı artıracaq, bunlar isə modern sənayeləşmə siyasətinin təntənəsidir.

10 000 manat + 200 manat = 500 manata orta aylıq...

"Exo" qəzetində isə diqqəti "Azərbaycanda orta əməkhaqqının ödənməsilə bağlı əfsanə və əsatirlər" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda orta aylıq əmkhaqqının hesablanması və dəyərini müzakirəyə çıxarır.

Öncə müəllif Avropanın bəzi ölkələrində orta aylıq əmək haqqının həcmi barədə məlumat verir: ""Eurostat"ın məlumatına görə, 2016-cı ildə orta aylıq əmək haqqı Böyük Britaniyada 3118 avro, Niderlandda 3 min avrodan bir qədər çox, Almaniyada 2980 avro təşkil edib".

Bundan sonra müəllif Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqının həcmi haqda statisitk göstəriciləri xatırladır: "Azərbaycanda nə baş verir? 2016-ci ilə nisbətdə 2017-ci ilin yanvar-fevral aylarında orta aylıq maaş 5,9% artdıqdan sonra 499 manat olub. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, orta aylıq əmək haqqı neft sahəsində 3007,1 manat, qeyri-neft sektorunda 440,6 manat, dövlət müəssisələrində 378,9 manat, özəl sektorda 671,5 manat olub, beləliklə, bu göstəricilərə əsasən, 2017-ci ildə ölkə üzrə orta aylıq maaş 514 manata çatıb".

Müəllif deyir ki, bu 514 manat orta aylıq əmək haqqı avro ilə ekvivalentdə 240 avro deməkdir, bunun cüzi olmasına baxamyaraq belə, bu maaşı da hamı ala bilmir.

Daha sonra müəllif deyir ki, orta aylıq əmək haqqı ölkədə yüksək maaş alan əhali kateqoriyası ilə aşağı maaş alan kateqoriyanın maaşlarının cəmlənməsi və ümumi işçi sayına bölünməsi ilə alınan orta rəqəmdir: "Biri ayda 10 min manat alır, digərinin aylıq maaşı heç 200 manata da çatmır, amma orta hesabla 500 manat orta aylıq maaş alırlar. Bir məşhur lətifədə deyildiyi kimi, qonşu ət yeyir, mən isə kələm, belə alınır ki, ikimiz kələm dolması yemişik. Əhali qruplarının gəlirləri arasında belə kəskin fərq olduğu üçün orta gəlir haqda danışmağa belə dəymir".

Məmurların gəlirlərinə gəlincə, müəllif deyir ki, onalrın gəlirləri ümumiyyətlə ictimaiyyətdən gizlədilir, bu təbəqə aylıq, illik gəlirləri barədə gəlir bəyannaməsi vermədikləri üçün nə qədər qazandıqları da müəmmalı olaraq qalır.

Müəllif isə bu düşüncədədir ki, məmurlar heç də maaş hesabına yaşamırlar, öz biznesləri var və bu da onlara kifayət qədər yüksək gəlir gətirir.

Müəllif hesab edir ki, ölkədə əhalinin əksəriyyətinin həyat səviyyəsi pis vəziyyətdə olduğu kimi, elə statistika da pis durumdadır, belə ki, vətəndaşların çoxu hətta statistikada əksini tapan "orta aylıq maaşı" da ala bilmir.

Tənəzzülün adı: Analoqsuz inkişaf

"Azadlıqinfo.az" da isə diqqəti "Qara qızıl"la cibini ağardanlar" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif bir zamanlar iri neft gəlirləri olan Azərbaycanın Norveç kimi inkişaf edə bilməməsi səbəblərini müzakirə müstəvisinə gətirir.

Yazı müəllifi hesab edir ki, Azərbaycanın dünyada sayılan ölkələr sırasında olması üçün yeraltı-yerüstü sərvətlər, əlverişli coğrafi mövqe, münbit təbiət və s. kimi isrtənilən qədər potensialı var, amma, buna baxmayaraq, nəticə yoxdur: "Bütün bu üstünlüklər acgözlüyün, talançılığın, saxtakarlığın qarşısında aciz qaldı. Təkcə neft amilindən faydalanmaqla güclü iqtisadiyyat qurmaq, turizm sahəsini inkişaf etdirmək, Azərbyacana böyük investisiya cəlb etmək, gələcək nəsillərə sığortalı həyat qurmaq olardı, amma bütün bunlar arzu olaraq qaldı".

Müəllif iddia edir ki, bu var-dövlətin əksinə, elə bir vəziyyət yarandı ki, neft milyardları ilə zəngin ölkənin vətəndaşları 10 manat maaş artımına sevinməli oldular, 100 minlərlə insan ölkəni tərk etdi, sosial durumun ağırlığı intiharları adiləşdirdi, xarici dövlət borcu dövlət büdcəsini 2 dəfə üstələdi.

Müəllif deyir ki, bu ölkəni cənnətə çevirmək üçün normal, dövlətə obyekt kimi, vətəndaşa qul kimi baxmayan hökumətin varlığı yetərli idi ki, Azərbaycan dünyanın hər yerindən görünsün: "2018-ci ildir və nəticə budur ki, "qara qızıl" yalnız bir qrup adamın taleyini ağarda bildi. Milyonlarla vətəndaşa isə qara günlər hədiyyə edildi, əslində, Azərbaycan üçün ideal bir fürsət yaranmışdı".

Yazı müəllifi iki ölkə arasında paralel apararaq deyir ki, Norveç belə bir fürsətdən yararlandı və yararlanmağa davam edir, Norveçin neft fondunun böyüklüyü ölkənin ümumi daxili məhsulundan 2.5 dəfə çoxdur.

Müəllif deyir ki, 1990-ci ildə neft və qaz gəlirlərindən gələcək nəsillər üçün əmanət yaratmaq məqsədilə yaradılan Norveç Fondunun aktivlərinin həcmi 1 trilyon dolları keçib, ötən il bu ölkədə orta əməkhaqqı 7000 dollardan çox olub.

Bu sahədə Azərbaycandakı durumla bağlı isə müəllif deyir ki, Azərbaycan Neft Fondu ötən il vəsaitlərin idarə olunmasından 1 milyard 83 milyon 600 min manata bərabər gəlir əldə edib ki, bu da həmin mənbədən 1,92% orta illik qazanc deməkdir: "150 milyard dollar neft pulunun axdığı ölkənin büdcəsi 9 milyard dollardır, xarici borc isə 20 milyard dolları ötüb, son 4 ildə Azərbaycanın ÜDM-i 23 milyard dollar azalıb".

Müəllifə görə, kiçik Norveç neft gəlirləriylə çox böyüyüb, kiçik Azərbaycan isə neft gəlirlərindən sonra daha da kiçilib, neft milyardlarının axırına çıxdıqdan sonra pomidorun, pambığın, fındığın, tut tinginin, çəltiyin ümidinə qalıb.

Müəllif deyir ki, beləliklə, Azərbaycan nəinki neft ölkələrilə rəqabətə girə bildi, hətta sərvəti olmayan ölkələrdən də geri qaldı, Norveç kimi ölkələrdə dövlət büdcəsi, Azərbaycanda isə " məmur büdcəsi" şişdi və bu faicəli tənəzzülün adını "analoqsuz inkişaf" qoydular.