Media-icmalı 03.03.18

Ölkədə iqtisadi tərəqqi, vətəndaş-hakimiyyət münasibəti, iqtisadiyyatın neftdən asılılığı və s. mövzular bugünkü (03 mart, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Davamlı tərəqqi təminatçısı

"Azərbaycan" qəzeti "Davamlı tərəqqi sənayenin inkişafından asılıdır" sərlövhəli məqalədə ölkədə qeyri-neft sənayesinin artımını dəyərləndirir.

Davamlı iqtisadi inkişafı ilə Azərbaycanın bir çox ölkələrə nümunəyə çevrildiyini deyən müəllif ölkənin həm də tarixinin ən qüdrətli dövrünü yaşadığını iddia edir.

Qeyri-neft sənayesinin iqtisadi inkişaf prioritetlərindən olduğunu deyən müəllif son illər həyata keçirilən islahatları, sahibkar və sərmayəçilərə yaradılan şəraiti bu sahəyə dövlət qayğısının göstəricisi adlandırır: "Müasir istehsal infrastrukturuna malik sənaye parkı və sənaye məhəllələrinin fəaliyyəti ölkədə sənaye sahələrinin tərəqqisinin, iqtisadiyyatın tarazlı yüksəlişinin təmin edilməsini, habelə istehsal sahələrinin və onun innovasiya istiqamətinin inkişafını nəzərdə tutan dövlət siyasətinin reallaşdırılmasına yönəldilib".

Müəllif deyir ki, qeyri-neft sənayesinin davamlı inkişafında, yerli ehtiyatlardan istifadə etməklə sənaye sahələrinin yaradılması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Hazırda ölkədə 3 sənaye parkının fəaliyyətdə, daha 3 sənaye parkının tikilməsinin başa çatmaqda olduğunu deyən müəllif eyni zamanda 3 sənaye məhəlləsinin tikintisinin davam etdiyini bildirib.

Yazı müəllifi 2016-cı ildə təməli qoyulan Mingəçevir Sənaye Parkında yüngül sənaye məhsulları istehsalı üzrə 9 fabrikin yaradılacağını, "Mingəçevir Tekstil" MMC-nin iplik istehsalı üzrə iki müəssisəsinin yaradılmasına Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun 10 milyon manat güzəştli kredit verdiyini bildirir.

Müəllif bu faktı Azərbaycanın sərmayə qoyuluşu üçün əlverişli məkan olması, son 15 il də ölkə iqtisadiyyatına 230 milyard dollardan çox, ötən il isə 15 milyard dollara yaxın sərmayə qoyulmasını bunun göstəricisi adlandırır.

Müasir texnologiyalar əsasında yaradılmış 20 min ton müxtəlif cür iplik istehsalı nəzərdə tutulur.

Bu fabriklərin yeni iş yerləri olduğunu deyən müəllif burada 700-750 insanın işlə təmin edildiyini bildirir, həm də deyir ki, hazır məhsullar ixrac imkanlarını artırır.

Yazı müəllifi Mingəçevir Sənaye Parkının ilk iki fabrikinin açılmasını dövlət-özəl sektor tərəfdaşlığının parlaq təzahürü adlandırır, bu iki fabrik də daxil olmaqla, Azərbaycanda hazırda səkkiz iplik fabriki fəaliyyət göstərir.

Müəllifə görə, əminliklə söyləmək olar ki, sənaye parklarının, məhəllələrinin yaradılması ölkə iqtisadiyyatının modernləşməsinə, ölkənin ixrac qabiliyyətinin genişlənməsinə töhfə verəcək.

Diqqət üçün "ölmək zərurəti"

"Azadlıq.info" da "Ölənlərə qayğı" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif martın 2-də Respublika Narkoloji Mərkəzində (RNM) kütləvi insan ölümü ilə müayət edilən yanğın fonunda Azərbaycanda hakimiyyət-vətəndaş münasibətlərini müzakirə müstəvisinə gətirir.

Müəllif iddia edir ki, bu ölkədə sağlara qayğı göstərilmir, bu ölkədə insanlar yalnız öləndən sonra hökumətin yadına düşür.

Müəllif adı çəkilən Mərkəzdə yanğında 25 nəfərin ölümünü də, buna qədər müxtəlif vaxtlarda baş vermiş bəzi hadisələri də bu sayğısızlığın nəticəsi sayır: "Binalara penoplast üzlüklərin vurulmasının yanlış olduğu dəfələrlə deyilsə də hökumət qətiyyən narahat olmadı. 15 nəfər həyatını itirdikdən sonra bu üzlüklər söküldü, cinayət işi açıldı və təbii ki, nəticədə günahkarlar vəziyyətdən yayındı.

Yaxud, dənizçilər köhnəlmiş estakadanın qurbanına çevrildilər və bundan sonra hökumət əl-ayağa düşdü, itkin dənizçilərin axtarışına çıxdılar və nəticə yenə də olmadı. Bunun ardınca məcburi köçkünlərin yaşadığı binada yanğın oldu, bir ailə faciəli şəkildə həlak oldu və bundan sonra "Qaçqınkom" yeni binanın tikiləcəyi "müjdə"sini verdi".

Müəllif martın 2-də Mərkəzdə yanğının taxta konstruksiyalı binada baş verməsini xüsusi vurğulayır: "Bəli, 1.2 milyard dəyərində 54 mərtəbəli bina tikməyə hazırlaşan, Neft Şirkətinin, Vergilər Nazirliyinin yeni binalarına yüz milyonlar xərcləyən, "Alov Qüllələri" ilə qürur duyan, rayon mərkəzlərində saysız-hesabsız Heydər Əliyev kompleksləri, muzeyləri tikən hökumət, Narkoloji Dispanseri taxta binadan daş binaya köçürə bilməyib".

Müəllif rəsmi məlumata görə, 25 nəfər həlak olduqdan sonra hakimiyyətin "əl-ayağa düşməsi"ni yersiz sayaraq bunu tanış mənzərə adlandırır.

Yazı müəllifi deyir ki, hər dəfə insanlar yarıtmazlığın, səhlənkarlığın, məsuliyyətsiliyin qurbanına çevriləndə dərhal cinayət işi başlanır, prezident işi nəzarətə götürür və bir neçə ildən sonra hər şey unudulur.

Müəllifə görə isə, bu bir daha ölkədə sadə vətəndaşın heç bir dəyəri olmaması, özlərinə milyonluq villalar tikənlərin məcburi müalicəyə ehtiyacı olanlara taxta binaları rəva görmələrinin göstəricisidir.

Müəllifə görə, bu hadisə nə birincidir, nə də sonuncu, ölkədə belə yararsız binalar çoxdur və dəfələrlə aidiyyatı orqanlara müraciət olunsa da heç bir nəticə əldə edilmir.

Müəllif deyir ki, bu ölkədə ölməyənə qədər adamların səsi eşidilmir və bu ölkədə hökumətin diqqətini cəlb etmək üçün mütləq ölmək lazımdır.

Neft asılılığı davam etdikcə...

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Azərbaycanın ixrac potensialı hələ də neftdən asılıdır" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif son illərdə ölkədə qeyri-neft ixracının artması barədə məlumatların çoxaldığını, pomidor, xurma, meşə qozu, meyvə-tərəvəz və s. aqrar məhsulların ixracında yüksək artım olduğunu bildirir.

Amma müəllifə görə, bu məsələdə ciddi bir "əmma" var ki, bu da ixrac sahəsində ölkənin hələ də neft asılılığından xilas olmamasıdır: "Son aylarda neftin qiymətinin artması nəzərə alınsa, bu asılılıq özünü daha aydın göstərir. 2017-ci ilin yekunlarına görə, ixrac sturkturunda neftin həcmi 77,52%, təbii qaz 8,64%, neft məhsulları 2,46% təşkil edir, qeyri-neft ixracı isə 3,64% təşkil edib".

Müəllifə görə, yalnız qeyri-neft ticarət balansı nəzərə alınsa o zaman bu balans mənfidir, belə ki, 8 782 milyon 7,55 min dollarlıq idxal olubsa, 3 milyard 126,959 milyon dollarlıq ixrac olub, kəsir isə 5,5 milyard dollardan yuxarıdır.

Yazi müəllifi Azərbaycanaın əsas ticarət tərəfdaşı olan Avropa İttifaqı ilə ticarət dövriyyəsilə bağlı deyir ki, dövriyyənin 39,11%-i Aİ ölkələrilə olub, bunun 51,53%-i ixraca, 20,36%-i idxala aiddir, amma ixracın əsas hissəsi neftdən ibarətdir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun əsas idxalçıları isə Rusiya, Türkiyə, Gürcüstan, İsveçrə və Türkmənistandır.

Qeyri-neft ixracını artırmağın zərurətini "yuxarı"ların da yaxşı anladıqlarını deyən müəllif dövlət başçısı İlham Əliyevin Mingəçevir səfərində də bu məsələ barədə danışdığını vurğulayır.

"Fitch" beynəlxalq reytinq agentliyinə istinadən ölkənin qeyri-neft sektorunda artımın dövlət kapital qoyuluşundan güclü asılı olduğunu deyən müəllif bu meylin 2018-2020-ci illərdə də davam edəcəyini, bundan əlavə, ölkənin ixrac potensialına neft və qaz qiymətlərinin dəyişməsinin güclü təsir göstərdiyini bildirir: "Təəssüf ki, qeyri-neft sektorunun inkişafında əsas rolu qeyri-neft iqtisadiyyatının əsas sərmayəçisi olan dövlət oynayacaq və özəl sektor bu sahədə o qədər də fəal deyil".

Müəllif hesab edir ki, özəl sektorun bu sahədə fəal olmaması ölkə iqtisadiyyatındakı problemlərlə, bazar mexanizmlərinin və rəqabətin yetərsizliyi ilə əlaqəlidir.

Müəllif vurğulayır ki, ixracın, eləcə də ölkənin ticarət, tədiyə balansının neftdən gələn gəlirlərdən asılı olması neftin qiymətinin enə bilməsi ehtimalı ilə bütünlükdə ölkə iqtisadiyyatı üçün dayanıqsız vəziyyət yaradır.

Belə ki, bu sahədə artıma baxmayaraq, ölkənin qeyri-neft ixrac potensialı, hələ də ciddi valyuta gətirmək mənbəyi sayılacaq imkana malik deyil.