Media-icmalı 17.05.18

Bakının liman şəhəri kimi inkişafı, ölkədə Bakı Banklararası Valyuta Birjasının fəaliyyətinin bərpası, dərman sahəsindəki durum və s. bugünkü medianın (17 may, 2018-ci il) aparıcı mövzularındandır.

Bir liman şəhəri, bir də ...

"Azərbaycan" qəzeti "Bakı indi də dünyanın aparıcı liman şəhərləri sırasındadır" sərlövhəli məqalədə Bakının liman şəhəri kimi rolunu dəyərləndirir.

Müəllif vurğulayır ki, dənizlərin sahillərində yerləşən şəhərlər dünyanın ən gözəl şəhərləridir, bu baxımdan Bakı dünyanın bəxti gətirən şəhərlərindəndir.

Məqalə müəllifi hesab edir ki, Bakının formalaşmasında dəniz sahilində yerləşməsinin rolu danılmazdır: "Neft fəvvarə vurduqdan sonra Bakı həm də liman şəhəri kimi inkişaf etməyə başladı. Güclənən ticarət əlaqələri sahilə yan alan gəmilərin sayını artırdı".

Müəllif iddia edir ki, Bakı limanı olmasaydı, şübhəsiz Bakı o vaxt dəniz boyu yox, fərqli istiqamətdə inkişaf edərdi.

Müəllifə görə, bu baxımdan bir neçə gün əvvəl Bakıda keçirilmiş Dünya Limanlar Konfransı da (IAPH Baku 2018) şəhərin iqtisadi imkanlarını təsdiq edən, ona yeni iqtisadi məzmun verən unikal hadisə sayılmalıdır.

Yazı müəllifi xatırladır ki, Beynəlxalq Limanlar Assosiasiyasının prezidenti Santiaqo Qarsiya Mila da konfransın Bakıda keçirilməsini təsadüf yox, qanunauyğunluq adlandırıb: "Yeni Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Bakının Xəzər hövzəsində çox müasir və böyük nəqliyyat-logistika mərkəzinin yaradılmasına, Xəzəryanı ölkələr arasındakı əməkdaşlığın genişlənməsinə, "Şimal-Cənub" və "Şərq-Qərb" nəqliyyat dəhlizlərinin tam gücü ilə işləməsinə əlverişli şərait yaradır".

Müəllifin deməsinə görə, elə həmin konfransda Avropa İttifaqının (Aİ) komissarı Yohannes Han Azərbaycanın Avropa və Asiyanı birləşdirmək istiqamətində çox mühüm mövqeyini vurğulayaraq Aİ Bakı limanına beynəlxalq logistika və ticarət qovşağı olması yolunda dəstəyin davam etdiriləcəyini bildirib.

Müəllif deyir ki, bunun üçün 1 milyard avrodan çox yatırım nəzərdə tutan uzunmüddətli investisiya planının icrası artıq gündəlikdədir.

Məqalə müəllifi deyir ki, XX əsrin 30-cu illərində inşa olunmuş liman tələblərə cavab vermirdi, 2007-ci ildə yeni baş limanla bağlı sənədlərin tələb olunması və s. elə bu faktdan irəli gələrək meydana çıxdı.

Müəllif xatırladır ki, 2010-cu ildə təməli qoyulan liman cəmi 4 il sonra fəaliyyətə başladı,

"Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı" QSC-nin ev sahibliyi etdiyi Dünya Limanlar Konfransına dünyanın 65 ölkəsindən beynəlxalq limanların, biznes icmasının, gəmiçilik və logistika üzrə iri şirkətlərin 400-dən çox nümayəndəsi Bakı konfransında iştirak etmişlər.

Yazı müəllifi deyir ki, mənzil qərargahı Tokioda olan Dünya Limanlar Konfransı (IAPH) 90 ölkənin təqribən 180 limanını və limanlarla əlaqəsi olan 140 müəssisəsini təmsil edir.

Müəllif deyir ki, təşkilatın üzvləri dünya dəniz ticarətinin 60 faizindən çoxunu həyata keçirir, beynəlxalq konteyner marşrutlarının 80 faizinə nəzarət etdiklərini bildirirlər.

Müəllif vurğulayır ki, sonuncu dəfə qurumun illik konfransı 2017-ci ildə Bali liman şəhərlərində keçirilib.Bakı Banklararası Valyuta Birjasının bərpasının zərurəti

"Exo" qəzetində isə "Bakı Banklararası Valyuta Birjası"nı (BBVB) bərpa etmək lazımdır" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Bank sahəsi üzrə eskpert Əkrəm Həsənov Azərbaycanın 2011-ci ildən qoşulduğu Bloomberg beynəlxalq informasiya-ticarət sistemi özünü doğrultmadığı üçün BBVB-nin bərpasını vacib sayır.

"Yeddi il bundan öncə Mərkəzi Bankın "ötürməsi"lə Azərbaycan bu platformaya qoşuldu, bir neçə ildən sonra isə BBVB-dan imtina etdilər. Bu sistem necə işləyir bilmirəm, amma Azərbaycan bu sistemə qoşulmaqla suverenlyinin bir hissəsindən keçib. Hazırda banklarla tənzimləyici arasında bütün əməliyyatlar bu sistemlə aparılır", - Ə.Həsənov belə deyir.

Ə.Həsənov deyir ki, sakit vaxtlarda bu sistemdə hər hansı risk yoxdur, amma böhran vaxtlarda hamımız bu sistemdən asılı hala düşə bilər.

Ekspert hesab edir ki, bu sistemdən başqa sivil dünyada valyuta birjaları da fəaliyyət göstərir və ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyi naminə valyuta əməlyyatları Azərbaycan daxılində keçirilməlidir və bunun üçün BBVB bərpa olunmalıdır.

Ə.Həsənov deyir ki, əgər hökumət müəyyən səbəblərdən BBVB-ni bərpa edə bilmirsə, o zaman öz sistemini yaratmalıdır ki, maliyyə bazarında baş verən proseslərə nəzarət edə, həm də təhlil edə bilsin.

Ekspert deyir ki, BBVB 2015-ci ilə kimi yəni, ilk devalvasiyaya kimi hərtərəfli fəaliyyət göstərib, amma Bloomberg sisteminə qoşulduqdan sonra faktiki fəaliyyəti get-gedə azalıb.

Ə.Həsənov deyir ki. devalvasiyanın əsas səbəbi neftin qiymətinin kəskin düşməsi idi, amma heç manatın məzənnəsinin belə kəskin şəkildə düşəcəyini gözləmirdi.

Amma ekspert düşünür ki, devalvasiyanın belə geniş miqyas almasına səbəb kimi heç də birinci dərəcəli olmayan amillər də var.

Ə.Həsənov hesab edir ki, hansısa bir ayrıca götürülmüş təşkilat Azərbaycanın inkişafında və valyuta bazarının çiçəklənməsində öz maraqlarından daha çox maraqlı ola bilməz.

Ə.Həsənov hesab edir ki, bu maraqlar ancaq qurumun maraqları ilə toqquşana qədər maraq kəsb edəcək, daha sonra isə maraqlı olmayacaq.

Əksinə işləyən düşüncələr

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Ağrılar üzərində biznes qəbuledilən deyil" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, Dövlət Gömrük Komitəsində dərman fırıldaqlarının, qanunsuz fəaliyyətlərin üzə çıxması ölkə ictimaiyyətinin ciddi narazılığına səbəb olub.

Məqalə müəllifi deyir ki, bu məsələ il bağlı Nazirlər Kabinetində xüsusi iclas keçirilib, baş nazirin müavini Əli Əhmədov ölkədə saxta dərman satışına qarşı mübarizənin davam edəcəyini bildirib: "Saxta dərman problemi və ona qarşı mübarizə bütün dünyada geniş yayılıb. Eyni zamanda Azərbaycanda da saxta dərmanların qarşısının alınması üçün ciddi addımlar atılır".

Müəllif deyir ki, belə bir məsələnin yüksək səviyyədə müzakirısi yaxşıdır, amma daha yaxşı olardı ki, müzakirələrdə deyilənlər sözsüz olaraq yerinə yetirilsin: "Artıq neçə il idi ki, apteklərdə aşağı keyfiyyətli preparatlardan şikayət edilirdi, amma indiyə qədər heç kim tədbir görmürdü. Keyfiyyətsiz, qeydə alınmayan dərman problemi ilə yanaşı ölkənin dərman bazarında bahalıq problemi də yaşanır".

Müəllif deyir ki, məmurlar yaşamaq üçün mühüm əhəmiyyəti olan dərmanların bahalaşmayacağını desələr də hər şey tam dəqiqiliklə əksinə baş verir, bütün dərman növlərinin qiymətləri dayanmadan artır, yeni apteklər isə "yağışdan sonra göbələk kimi" çoxalır.

Bu isə "xəstəliklər üzərində biznes" olmaqdan başqa bir şey deyil. Müəllif hesab edir ki, dərman bazarında belə durumun yaranmasının əsas səbəbi bu bazarın inhisar altında olmasındadır və nə qədər ki bu inhisarçılıq aradan qaldırılmayıb, onlarla iclas keçirilsə də bunun əhəmiyyəti olmayacaq.

Yazı müəllifi deyir ki, bunun gizlini yoxdur ki, onlarla aptek yüksək rütbəli məmurlara, Milli Məclisin deputatlarına aiddir.

Müəllifə görə, ölkədə dərman istehsal edən müəssisələrin maliyyələşdirilməsi artırılmaldır, ən başlıcası, ölkədəki dərman istehsalı rəqabətdə xarici firmalara uduzmamalıdır.

Müəllif deyir ki, bahalığına baxmayaraq, səmərəli təsir edən preparatlar sahəsində qıtlıq da yaşanır, bəziləri xaricdən dərman gətirməyə məcbur olur ki, bu da "cib"ə əlavə xərc deməkdir.