Media-icmalı 18.05.18

Şopinq Festifalın uğurları, neftin bahalaşmasının xeyirli, ziyanlı tərəfləri, aqrar sahənin çətinlikləri və s. bugünkü (18 may, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Qaytarılan ƏDV-lər və çoxalan müştəri

"Azərbaycan" qəzeti "Bakı bölgənin sərfəli ticarət mərkəzinə çevrilir" sərlövhəli məqalədə iki həftədən çoxdur ki, start götürmüş "şopinq-festifal"ı dəyərləndirir.

Müəllif vurğulayır ki, beynəlxalq ictimaiyyətin marağına səbəb olan festival qısa zamanda yüksək etibar qazanıb: "2017-ci ildə iki uğurlu festival keçirilib. Bu müddətdə, ümumilikdə, 665 mağaza iştirakçı qismində festivala qoşulub. Həmin mağazalarda festival çərçivəsində 71 min 331 ədəd ƏDV qaytarılması əməliyyatı həyata keçirilib. Yerli alıcılarla yanaşı, ƏDV qaytarılması imkanından yararlanan turistlərin sayı isə 6 min 534 nəfər olub".

Müəllif deyir ki, indiki şopinq festivalında isə alıcılara 800-dən çox mağazada sərfəli alış-veriş imkanı təqdim edilir, bəzi məhsulları endirimlərlə əldə etmək olar, payız festifalında olduğu kimi bu dəfə də supermarketlər festivalda iştirak edir: "Festivalın məqsədi Azərbaycanda ticarət dövriyyəsini inkişaf etdirmək, genişləndirmək, turizmə əlavə stimul yaratmaq, yerli istehsalı və sahibkarlığı hərəkətə gətirmək, qeyri-neft-sektorunun yeni bir yolla canlanmasına nail olmaqdır", müəllif vurğulayır.

Müəllif vurğulayır ki, ƏDV qaytarılması sisteminə qoşulmuş obyektlərin üzərində xüsusi "Baku Shopping Festival - Tax Free" stikeri yerləşdirildiyi üçün bu ticarət obyektlərini axtarıb tapmaq o qədər də vaxt aparmır.

Müəllif bəzi mağaza menecerləri və xəzinədarlarına istinadən müştəri sayının artdğını, satışdakı malların 90%-nə endirim edildiyini bildirir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, mayın 1-dən "alış-verişiniz sizə hədiyyə qazandırsın" devizilə start götürən festifalın onlayn lotereyası 100-lərlə iştirakçıya dəyərli hədiyyələr qazandırıb.

Müəllif deyir ki, mayın 31-dək davam edəcək festival müddətində alış-veriş etməklə onlayn lotereyanın birbaşa iştirakçısına çevrilən alıcılar 10 mindən çox dəyərli hədiyyəyə və əsas uduş olan "Nissan Sunny" avtomobilinə sahib olmaq imkanı qazanırlar.

Müəllif hesab edir ki, bunun üçün heç bir lotereya bileti almağa ehtiyac yoxdur, sadəcə, alış-verişinizi təsdiqləyən sənəd (çek və ya VHF) sizin lotereya biletinizə çevriləcək.

Yazı müəllifi deyir ki, festifalı Mədəniyyət Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Konqreslər Bürosu təşkil edir və Bakı Şopinq Festivalının təşkili "Azərbaycan Respublikasında ixtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi"ndə də öz əksini tapıb.

Regionda ən baha ət, Azərbaycanda

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Aqrar sahə: artım var, amma hələ o deyil" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif aqrar sahədəki durumu gündəmin müzakirə müstəvisinə daşıyır.

Müəllif deyir ki, kənd təsərrüfatı haqda 10 ildən çoxdur ki, iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunun priroitet sahəsi kimi danışılsa da hələlik burada uğurlar o qədər də nəzərəçarpan deyil: "Kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının artması hələ o demək deyil ki, ölkə kənd təsərrüfatı hansısa yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Keçmiş ilə müqayisədə hansısa hərəkət var, amma Azərbaycan məhsulları dünya bazarında rəqabətqabiliyyətlidir söyləmək hələ çox tezdir".

Müəllif Süd və Süd Məhsulları İxracatçıları İctimai Birliyinin sədri Samir Eyyubova istinadən deyir ki, Azərbaycan Rusiya, Qazaxıstan bazarlarını süd məhsulları ilə təmin etməkdə çətinilik çəkir və həmin sahəni Belarus istehsalçıları tutublar.

Müllif deyir ki, S.Eyyubov buna səbəb kimi Azərbaycan süd məhsullarının maya dəyərinin çox yüksək olmasını göstərib: "Biz Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi ilə birgə südün maya dəyərinin aşağı salınması üçün proqram hazırlamaq istəyirik. Hazırda fermerlər zərərlə işləyirlər, yüksək maya dəyəri bazarın xarici məhsullar tərəfindən tutulmasına səbəb olur və bu, ixracın azalmasını məhdudlaşdırır".

Müəllif deyir ki, özü də bu hal təkcə kənd təsərrüfatına yox, bütünlükdə heyvandarlığa da aiddir, belə ki, başqa ölkələrlə sərhəddə yaşayanlar həmin ölkələrlə alış-veriş edirlər ki, orada ərzaq ucuz və keyfiyyətlidir.

Müəllif deyir ki, bu mənada regionda ən baha ət Azərbaycandadır.

Müəllif rəsmi statistikaya istinadən yada salır ki, 2017-ci il ilə müqayisədə 2018-ci ilin ilk rübündə kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 4,2 % artıb.

Müəllif vurğulayır ki, bu artıma baxmayaraq, bu məhsullar ÜDM-də cəmi 5,6% yer tutur, baxmayaraq ki, əhalinin 36%-i bu sahədə məşğuldur.

Məqalə müəllfi bildirir ki, Azərbaycan buğda, süd, tərəvəz və meyvə istehsalının həcmi kimi istiqamətlərdə kifayət ciddi şəkildə geri qalır.

Müəllif deyir ki, kənd təsərrüfatı istehsalçılarına subsidiyaların verilməsi genişlənib, onlar bir çox vergilərdən azad olunublar, görünür, ümid var imiş ki, bazar özü hər şeyi öz yerinə qoyar, amma məlum olub ki, özümüz istehsal etməkdənsə qonşu dövlətdən kənd təsərrüfatı idxal etmək daha ucuz başa gəlir.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanda irihəcmli kənd təsərrüfatı istehsalı çox azdır, həm də belə təsərrüfatlar son bir neçə ildə yaradılmağa başlayıb.

Müəllfi hesab edir ki, fermerlərin maliyyə resurslarına əlçatanlığının məhdud olması istehsalı artırmağa imkan verməyib.

Müəllifə görə, burada daha bir problem yüksək faiz səbəbindən banklardan kreditlərin götürülməməsindədir, Milli Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xəttilə verilən kreditlər isə azlıq təşkil edir.

Bəzi arzuedilməz hallara səbəb olan neft dolları

"Müsavat.com" saytında isə "Hakimiyyət neft gəlirlərinə güvənən siyasətə qayıtmamalıdır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif dünya neft bazarında neftin dəyərinin bahalaşması, bunun Azərbaycana təsirini iqtisadçı-ekspert Qubad İbadoğlu ilə gündəmə daşıyır.

Yazı müəllifi deyir ki, hazırda "AzeriLight" markalı neftin 1 bareli 79,28 dollara çatıb, həm də Rusiyanın neft nəhəngi olan "LUKoil" şirkətinin prezidenti Vahid Ələkbərov neft qiymətlərinin daha artıq yüksəlməsinin zərərli olacağını bildirir.

İqtisadçı-ekspert Q.İbadoğluna görə, qiymətlərin yüksəlməsi Azərbaycan kimi orta və aşağı səviyyəli neft ixaracatçıları üçün daha effektlidir, nəinki böyük hasilatçılar üçün: "Azərbaycan üçün düşünürəm ki, indiki qiymət səviyyəsi məqbuldur, çünki yüksək maliyyə resurslarına çıxış imkanları yaradır. Xarici ticarət balansında müsbət saldonu artırır, tədiyə balansının pozitiv qalığı yaranır ki, bu da manatın məzənnəsinin tənzimlənməsi sahəsində əlavə imkanlar formalaşdırır".

Amma Q.İbadoğlu deyir ki, neft qiymətlərinin artması bəzi arzuolunmaz hallara da səbəb olur belə ki, əsas gəlirlərdə, dövlət büdcəsində neftin, neft gəlirlərinin payı çoxalır.

Dövlət Neft Fondundan büdcəyə transfert sabit məbləğ olsa da, qiymət fərqindən dolayı büdcəyə ayırmalar, Dövlət Neft Şirkətinin büdcəyə ödəmələri artır.

Ekspert deyir ki, digər tərəfdən, xarici neft şirkətlərinin mənfəət vergisi ödənişləri çoxalır ki, bütün bunlar da büdcədə neft gəlirlərinin xüsusi çəkisinin artmasına gətirib çıxarır.

Q.İbadoğluna görə, neftin qiymətinin belə artması, ölkəyə əlavə valyuta vəsaitlərinin gəlməsi iqtisadiyyatın şaxələnməsi, qeyri-neft sektorunun inkişafına yönələn islahatların sürətləndirilməsi baxımından arxayınçılıq yaradır.

Ekspert deyir ki, üçüncü təsir odur ki, neftin qiymətinin artması idxalı stimullaşdırır və bu ilin dörd ayının yekunları göstərir ki, əvvəlki illərə nisbətən idxal xeyli artıb, ölkədə manatın məzənnəsi sabit saxlanılır.

Ekspertə görə, daha bir mənfi çalar Rusiya və Türkiyədə milli valyutaların dəyərdən düşməsi, ixracın stimullaşmasıdır, nəticədə isə Azərbaycanda idxal inflyasiyasının qiymətlərə təsiri güclənir.

Q.İbadoğlu deyir ki, neft qiymətlərinin bahalaşması qeyri-neft sahəsində islahatları arxa plana keçirə bilməz, amma neftə güvənən siyasətin bərpası mümkündür.

Ekspertə görə, hakimiyyət fərqindədir ki, neft qiymətləri həmişə belə yüksək qalmaya bilir və bu baxımdan qeyri-neft iqtisadiyyatını inkişaf etdirməyə məcburdurlar ki, növbəti dəfə iqtisadi durğunluq və geriləmə ilə üzləşməsinlər".