Media-icmalı 29.01.2017

Ölkə iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi prosesi, ölkədə tibbi xidmətin səviyyəsi, Avropa məhkəməsinə şikayətlərin artması bugünkü (26 yanvar, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Şaxələndirilən iqtisadiyyat

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi davam edir" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=138641) sərlövhəli məqalədə bəhs olunan mövzunu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi Azərbaycan dövlətinin prioritet vəzifələrindəndir, odur ki, ölkədə bu proses davam edir.

Müəllif qeyri-neft sahəsinin inkişafında özəl sektorun rolunun böyük olduğunu deyir: "Dövlət bu sektoru daim dəstəkləyir, bu məqsədlə ölkədə xüsusi fond fəaliyyət göstərir. Son 10 ildə bu fond özəl sektora 2 milyard dollara qədər vəsait verib, kreditlərin verilməsi sərfəli şərtlərlə, aşağı faizlərlə həyata keçirilib. Hər il geniş əkin sahələri dövlət vəsaiti hesabına suvarılır. Fermerlər torpaq vergisindən başqa digər vergilərdən azaddırlar".

Yazı müəllifi bununla belə, neft-qaz sektorunun iqtisadiyyatın əsas hissəsi kimi qalmaqda davam etdiyini, Azərbaycanın icra etdiyi enerji layihələrinin region üçün də əhəmiyyətli olduğunu vurğulayır: "Təsadüfi deyil ki, bu layihələr regionun enerji xəritəsini dəyişdirdi, qərb İxrac Boru Kəməri Xəzəri Qara dənizlə, Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft kəməri isə Aralıq dənizi ilə birləşdirdi. Bundan sonra Azərbaycan qazını nəql edən Bakı-Tbilisi-Ərzurum kəməri istifadəyə verildi. Başqa sözlə, bu gün ölkəmiz həm də şaxələndirilmiş ixrac marşrutlarına malikdir".

Avropa İttifaqının üzvü olan bir sıra dövlətlərin neftə tələbatının böyük hissəsini Azərbaycanın ödədiyini deyən müəllif yaxın gələcəkdə "Cənub" qaz dəhlizinin istismara verilməsilə bu ölkələrin Azərbaycanın qaz ehtiyatlarından da bəhrələnəcəklərini vurğulayır.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan regionun təkcə enerji deyil, nəqliyyat xəritəsini də dəyişdirib, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu Çindən Avropaya 30-35 günlük yolu indi cəmi iki həftəyə qət edir.

Yazı müəllifi bütün bunların əhalinin həyat səviyyəsinə də təsir etdiyini deyir, təkcə ötən il 177 min daimi iş yerinin açılmasını bunun nəticəsi adlandırır.

Müəllif son 15 ildə ölkədə 12 min kilometrdən çox avtomobil yolları, o cümlədən kənd yollarının inşa edildiyini, ölkə üzrə qazlaşdırmanın 93 faizə yüksəldiyini də xatırladır.

Qoca idarəçiliyin "cavanlaşdırdığı" xəstəliklər

"Azadlıqinfo.az"da isə "Qocalmış idarəçilik və cavanlaşan xəstəliklər" sərlövhəli (https://www.azadliq.info/212088.html) məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan hökuməti ünvanına tənqidi fikir səsləndirənləri paxıllıqda, hər şeyi qara rəngdə görməkdə, düşmən dəyirmanına su tökməkdə, qarayaxmada ittiham edir: "Amma hər dəfə də statistik rəqəmlər zühur edir və yazılanların həqiqət olduğu təsdiqini tapır. Ən çox tənqid olunan sahələrdən biri də səhiyyədir".

Müəllif deyir ki, bu sahədə dəhşətli faktlar var və 100 minlərlə vətəndaşın müalicə üçün xaricə üz tutması səhiyyənin vəziyyətini qiymətləndirən amildir.

Müəllifə görə, son zamanlar ölkədə xəstəliklərin cavanlaşması prosesi gedir və bu səhiyyənin "axsaması" ilə bağlıdır, xəstəxanalarda, apteklərdə növbənin olması, gənclərin şəkər, təzyiq, ürək xəstəliklərindən əziyyət çəkməsi "xəstəliklərin cavanlaşması"nı göstərir.

Müəllif deyir ki, sosial müdafiə nazirinin müavini Natiq Məmmədov buna səbəb kimi insanların vaxtında müayinə olunmadıqlarını göstərir. "Azərbaycanda xəstəliklərin cavanlaşması həqiqətdir, çünki profilaktik tədbirlər görülmür. Hazırda ürək-damar xəstəliklərinə görə əlillik dərəcəsi alan şəxslər əlillər arasında ilk yerdədir. Onkoloji xəstəliklər əvvəllər 6-7 faiz idi, indi bu xəstəliklər əlillər arasında 14 faizə qalxıb. Ölkədə psixi xəstəliklərdən əziyyət çəkənlər 11-12 faiz artıb, gözdən əlillərin sayı isə 10-12 faizdir".

Yazı müəllifi iddia edir ki, ölkədə xəstəliklərin çoxalması və cavanlaşması birbaşa idarəçiliklə, hakimiyyətin xalqa münasibətilə bağlıdır:"Dövlət xəstəxanaları pulludursa, özəl klinikalarda qiymətlər bahadırsa, xəstəyə düzgün diaqnoz qoyulmursa, vətəndaş sağlamlığının qeydinə necə qala bilər? Ölkədə xəstəyə pul mənbəyi kimi baxılırsa, bu ölkədə xəstəliklərin artması təbiidir".

Müəllif deyir ki, ölkədə minimum əməkhaqqı 130 manat, əksər maaşlar 200-300 manat həddindədir, yüngül tibbi əməliyyata isə 500-1000 manat tələb edilir, odur ki, bir balaca imkanı olanlar xaricə üz tutur, ən əsası korrupsiya ağ xalatı da "qaralda" bilibsə, deməli, səhiyyənin özü xəstədir.

Məqalə müəllifi ölkəyə öncə normal idarəçiliyin lazım olduğunu, səhiyyənin özünü müalicə zərurəti yarandığını deyərək köhnəliklərin at oynatdığı ölkədə, yeniliklərin ayaq altda qaldığını deyir.

Müəllifə görə, "qoca rejim" elə bir yol seçib ki, xəstəliklər cavanlaşmağa məhkum olub, vətəndaş ölkə səhiyyəsinə etibar etmir, yanlış diaqnozla daha da ağır vəziyyətə düşməkdən, cibinin boşaldılmasından qorxur.

Artan ədalətsizlik, artan şikayət

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Azərbaycan "lider" mövqeyinə çıxır, statistika gerçəkləri ortaya qoyur" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

http://novoye-vremya.com/w118708/.../#.WmofJahl_IU).

Müəllif Azərbaycandan Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə (AHİM) şikayətlərin artmasını gündəmə daşıyır.

Yazı müəllifi bu məsələ ilə bağlı vurğulayır ki, AHİM-də Azərbaycan təmsilçisi Çingiz Əsgərov Azərbaycandan olan şikayətlərin 60%-nin sənədlərin verilməsi qaydasına uyğun gəlmədiyi üçün rədd edildiyini, Azərbaycanla bağlı müraciətin ildə 500 olmaqla sabit qaldığını deyirdi.

Müəllif AHİM-in 2017-ci il ilə bağlı dünya ölkələrindən o cümlədən, Azərbaycandan olan statistikanı açıqladığını bildirir: "Bu statistikaya görə, 2017-ci ildə Azərbaycanla bağlı məhkəməyə 679 iş daxil olub, 97 iş üzrə qərar verilib, 210 iş üzrə hələ məhkəmə olmayıb, 168 iş ilə bağlı hökumət məlumatlandırılıb".

Yazı müəllifi bir ildə Azərbaycan kimi kiçik bir ölkədən 679 şikayətin daxil olmasını, həm də iki dəfə artmasını ( 2016-cı ildə 331 şikayət olub) çox böyük rəqəm kimi dəyərləndirir və göstəricinin azaldılması üçün hökuməti addımlar atmağa çağırır:"Bunun üçün hökumət vətəndaş hüquqları sahəsində vəziyyəti yaxşılaşdırmalıdır, çünki şikayətlərin çoxu insan haqlarının pozulması ilə bağlıdır. Bakıda evlərin söküntüsü zamanı mülkiyyət sahiblərinin hüquqlarının pozulması ilə bağlı şikayətlərin sayı kəskin artıb. Bu işlərə baxan yerli məhkəmələr qanunvericiliyi yox, başqa meyarları əsas götürüblər".

Müəllif deyir ki, Azərbaycan məhkəmə sistemi AHİM-ə müraciətlərin artmasının əsas günahkarlarından biridir, ölkə məhkəmələri vətəndaşların qanuni hüquqlarını qorumadığı üçün vətəndaş bu ədaləti Avropa məhkəməsində axtarmalı olur.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanda hətta vətəndaş hüquqlarını birbaşa qorumalı olan orqanlar da bu hüquqları pozurlar.

Yazı müəllifi deyir ki, qanunsuz əməllərə görə 2017-ci ildə ədliyyə orqanlarından 31 əməkdaş inizbati məsuliyyətə cəlb edilib, amma bu, vəziyyəti müsbətə doğru dəyişməyə yetərli deyil.

Müəllif hesab edir ki, ölkə daxilində vətəndaşlar ədalətə nail ola bilmədikləri üçün Avropa məhkəməsinə müraciət edirlər və ona görə də daxil olan şikayətlərin həcminə görə Azərbaycan lider ölkələr sırasına gəlib çıxır.