Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasından 132 il ötür

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucusu Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasından 132 il ötür.

 M.Rəsulzadə 1884-cü il yanvarın 31-də Bakının Novxanı kəndində anadan olub.  

 Gənc yaşalaından siyasi fəaliyyətə başlayıb, 19 yaşında ikən “Azərbaycanlı Gənc İnqilabçılar Dərnəyi”ni yaradıb. O vaxtin qzəetlərində milli dərkin güclənməsinə əsas olan məqalələrlə çıxış edib.

 1904-cü ildə M.Rəsulzadəni Stalinlə tanış edirlər və Stalin M.Rəsulzadənin başçılıq etdiyi dərnəyi bolşevik mübarizəsi cərgələrinə qoşmağa can atıb. Daha sonra M.Rəsulzadə Bakıda həbsə alınan Stalinin həbsdən qaçmasında önəmli rol oynayır.

   Daha sonra M.Rəsulzadə “Hümmət” təşkliatının yaradıcılarından biri olur. Onun redktorluğu ilə “Hümmət” qəzeti nəşrə başlayır. 1904-1909-cu illər ərzində M.Rəsulzadə daha çox milli-maarifçilik cəbhəsində yazıları ilə fəlaiyyət göstərib.

   1909-cu ildən başlayaraq çar Rusiyası M.Rəsulzadəyə qarşı təzyiqlərə başlayır və M.Rəsulzadə İrana gedir. İranda mşrutə inqilabının rəhbəri əfsanəvi Səttarxanla görüşür. İranda “Yeni İran” qəzetini nəşr edir. Elə həmin il bir qrup azərbacanlı ziyalı ilə İranda İran Demokrat partiyası yaradır. Çar Rusiyasının təzyiqlə M.Rəsulzadə 1911-ci ildə İrandan çıxmağa məcbur olur.elə həmin il bir qrup tərəfdaşı ilə Müsavat partiyasını qurur. 

  1913-cü ildən “Müsavat” partiyasının fəaliyyətini gücləndirir, təşkilata ümumi rəhbərlik edir.

   M.Ə.Rəsulzadənin bu dövrdəki çıxışlarında qaldırdığı “Azərbaycan ideyası” və “Azərbaycana muxtariyyət” şüarı İranda böyük narazılığa səbəb olur.

 1918-ci il mayın 27də Gürcüstanda Zaqafqaziya Seyminin müsəlman üzvləri toplanıb Azərbaycan Milli Şurasını yaradır. Elə həmin il mayın 28-də M.Ə.Rəsulzadənin sədri olduğu Azərbaycan Milli Şurası Azərbaycan İstiqlalını elan edir. Həmin günü Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk hökuməti təşkil edilir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin var olduğu 1918-20-ci illərdə M.Rəsulzadə dövlətin güclənməsi yönündə fəaliyyət göstərir.

 1918-ci il sentyabrın 15-də Bakı Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən rus-erməni hərbi birliklkərindən azad edilir azad edilir və paytaxt olur.

1920-ci ilin aprelində bolşeviklər Azərbacanı istila edəndən sonra təqib və həbslərə məruz qalır, daha sonra Moskvaya aparılır və bir müddət burada nəzarət altında yaşayır.

   1922-ci ildə Finlandiyaya oradan isə Türkiyəyə keçir. Ömrünün sonuna kimi, yəni 1955-ci il martın 5-nə kimi müxtəlif xarici ölkələrdə yaşamağa məcbur olur və Azərbaycan uğrunda mübarizəni son nəfəsinə kimi davam etdirir.

Hər il 31 yanvarda olduğu kimi, bu gün də M.Rəsulzadə  Bakının Novxanı qəsəbəsində yerləşən abidəsi qarşısında anılıb.

Siyasi partiyalar, ictimaiyyət təmsilçiləri abidənin ziyarətinə gəliblər. Müxalifət liderləri burada çıxışlarlnda M.Rəsulzadənın müasir Azərbayca dövlətçiliyinin yaradılmasında müstəsna rolundan danışıblar, hazırki iqtidarın onun xidmətlərinin kiçiltmək cəhdlərini qınayıblar.

Eyni zamanda əminliklə bildirilib ki, M.Rəsulzadənın azadlıq və demokratiya ideyaları Azərbaycanda bərqərar ediləcəkdır.

-05D-