Ölkə mediası nədən yazır? (media-icmalı 07.01.21)

COVİD-19 pandemiyasına qarşı mübarizə, bu virusun “üçüncü dalğası”nın başlaya bilməsi ehtimalları, avtomobil idxalında gömrük rüsumlarına yenidən baxılması zərurəti, benzin və dizel yanacağının bahalaşmasının kommunal ödənişləri bahalaşdıra bilməsi qayğıları və s. mməsələlər bugünkü medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.    

“Azərbaycan” qəzeti   “Qlobal bəlaya qarşı hərtərəfli mübarizə aparılır” sərlövhəli məqalədə koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizə davam edir, amma təəssüf ki, tədbirlər hələ ki nəticə vermir.

Müəllifə görə, son bir həftə ərzində COVİD-19-a  yeni yoluxanların sayı 4 milyon nəfərdən, ölənlərin sayı isə 70 min nəfərdən çox olub.    

Müəllif əlavə edir ki, Böyük Britaniyada aşkar edilmiş koronavirus infeksiyasının yüksək yoluxucu növünün yayılması isə artıq 41 ölkədə və ərazidə qeydə alınıb.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanda virusla mübarizə davam etdirilir, bu qlobal böhrandan minimum itkilərlə çıxmaq üçün bütün qüvvələr COVID-19-a qarşı mübarizəyə səfərbər edilib. Qısa zamanda 20-dən artıq xəstəxana tikilib, çarpayı fondu, artırılıb, laboratoriyaların sayı 8 dəfə çoxalıb, testlərin sayı da artırılır.

Eyni zamanda yoluxmanın qarşısnı almaq üçün sərt məhdudiyyətlər tətbiq edilib, hazırda sərt karantin rejimi yanvarın 18-dək uzadılıb, bundan irəli gələrək əhalinin həssas qruplarına sosial müavinətlər ödənilir, indiyə kimi 2,5 milyard dollar məbləğində vəsait ayrılıb.

Müəllif deyir ki, indi virusa qarşı vaksin alınmasına hazırlıq gedir.

“Bizimyoinfo.az”  saytı  “Həkim koronavirusun üçüncü dalğasının gələcəyi vaxtı açıqladı” sərlövhəli məqalədə koronavirusun üçüncü dalğasının başlayacağı zaman barədə fikir çəkişmələri barədə danışlır.

Müəllif deyir ki, 2020-ci ilin sonlarına xəstə sayında azalma olacağını təxmin edib, amma bunun bu qədər çox olacağını gözləməyib: “Səbəb isə ikinci dalğanın sönməyə doğru getməsi və kütləvi şəkildə hamının xəstələnməsi idi” deyə müəllif düşüncəsinin səbəblərinə aydınlıq gətirir.

Həkim-farmakoloq Müşfiq Hüseynov bildirib ki, yoluxanların sayının 300-qədər enməsi yalançı say idi, reallığı əks etdirmirdi, çünki testdən keçənlərin də sayı azalmışdı.

Onun fikrincə, qarşıdakı günlərdə xəstə sayında yeniden artım olarcaq, hətta 1500-2000 sayını  görə bilərik: “Yəni, say qalxacaq və bundan qorxmaq lazım deyil, çünki yanvarın 15-dən sonra ikinci dalğanın sönməsini müşahidə edəcəyik.

Fikrimcə, yanvar ayının sonuna yenə 200-400 kimi rəqəmlərlə girəcəyik ki, bu da qış ayları üçün normaldır”,- M.Hüseynov bildirir.

Bu sahədə perspktivə toxunan farmakoloq deyir ki, sərtləşmə və sms sistemi yanvarın 18-i mütləq bitməli, ölkə normal həyata mərhələ-mərhələ getməli, iş yerləri, restoranlar açılmalıdır.

M.Hüseynova görə, mart ayında üçüncü dalğanın gəlməsi gözlənilir: Üçüncü dalğaya həm xəstəxana, həm dərman tədarükü görülməli, bununla yanaşı əhalinin evinə ehtiyac pulu aparmasına şərait yaradılmaldır. Əhalinin maddi durumu ciddi sayılacaq qədər sıxıntılıdır”,- o qeyd edib.

“Mətbuat.az”  saytı “Benzinlə çalışan avtomobillərin gömrük rüsumu endirilməzsə...-ekspertdən açıqlama” sərlövhəli məqalədə iqtisadçı-ekspert Elman Sadıqovla benzin və dizel yanacağının bahalaşmasının hansı nəticələrə səbəb olmasını dəyərləndirir.

Ekspertə görə, dizelin qiyməti ölkəyə dizel yanacağı işlədən avtomobillərin idxalının çoxluğu ilə əlaqəlidirsə, o halda kənd təsərrüfatı ilə bağlı məsələ aktuallaşacaq və zərəri bağlamaq hökumətin üzərinə düşəcək.

E.Sadıqov deyir ki, əgər bu artım ekologiyanı düşünərək verilibsə o zaman ölkədəki nəqliyyat parkının yenilənməsi, ekologiyaya daha az zərər vuran avtomobillərin  idxalı vacib məsələyə dönür.

Ekspert hesab edir ki, ekologiyaya daha az ziyan vuran avtomobillərin ölkəyə gətirilməsi üçün öncə  gömrük rusumlarına yenidən baxılmalı, infrastruktur yaradılmalıdır.

“Yenisabah.az” saytı “İntellektual baza dağıdılıb, indi onu yeniləməyə ciddi ehtiyac var” sərlövhəli məqalədə ölkədə intellektual bazanın durumunu  professor Qulu Məhərrəmli ilə dəyərləndirir. 

Müəllif deyir ki, prezident yanında KİV-lərə  Dövlət Dəstəyi Fondu yaxın günlərdə Azərbaycanda informasiya-kommunikasiya, medianın fəaliyyəti sahəsində geniş islahatlara start veriləcəyini bəyan edib.

Müəllif əlavə edir ki, KİVDF bazasında səlahiyyətləri, fəaliyyət sferası daha geniş olan yeni qurumun yaradılması planlaşdırılır.

Müəllifə görə, KİV-in fəaliyyətini tənzimləyən qanunvericiliyə yenidən baxılması və media ilə bağlı yeni qanunun qəbul olunması, qanun layihəsinin gələn ay Milli Məclisə təqdim olunacağı bildirilir.

Q.Məhərrəmli isə deyir ki, mediada islahatların getməsi ilə bağlı müzakirələrə baxmayaraq, bu sahədə ciddi bir addım gözə dəymir:

Onun fikrincə, son bir ilə yaxın müddətdə bu sahədə ən uğurlu addım media siyasətini tənzimləyən və ona nəzarət edən şəxslərin vəzifədən uzaqlaşdırılmasıdır.

Q.Məhərrənli hesab edir ki, bu şəxslər vəzifədən çıxarılsalar da mediaya yanaşma tərzləri hələ də qalır, sistem köhnə qaydada işləyir.

“İndi isə KİVDF nəzdində hansısa qurumun yaradılacağı barədə məlumatlar var. Düzü hansısa yeni qanunun qəbul olunmasna inanmıram. Amma əvvəlki qanunlara müəyyən dəyişkliklər edə bilərlər”, - o bildirir.

Onun fikrincə, media siyasətində əsas məqsəd ölkədə müstəqil fəaliyyət göstərə bilən medianın yaradılmasıdır.

Q.Məhərrəmliyə görə, İkinci Qarabağ Müharibəsi Azərbaycan cəmiyyətinin mötəbər mediaya ehtiyacı olduğunu ortaya qoydu.: “Intellektual baza dağıdıldı, indi onu yeniləməyə ciddi ehtiyac var”, - Q.Məhərrəmli bildirib.

“Redaktor.az” saytı  “Azərbaycanda qaz və işıq pulu ilə bağlı vacib açıqlama/bahalaşma?” sərlövhəli məqalədə kommunal xidmətlərin bahalaşa bilməsi ehtimallarını iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənovla dəyərləndirir.

“Kommunal xidmətlərin maya dəyərinin formalaşmasında yanacağın böyük rolu var. Xüsusilə də dizelin qiymətinin artması, kommunal xidmətlərin qiymətinin artmasına gətirib çıxara bilər”, - R.Həsənov vurğulayır.

Ekspert növbəti günlərdə təbii qazın və elektrik enerjisinin qiymətində müəyyən artımların ola biləcəyini söyləyir: “Benzin və dizelin qiymətinin artırılması kommunal xidmətlərə təsir edəcək. Əslində kommunal  xidmət sahələrinin əksəriyyəti əvvəlcədən subsidiyalaşdırılır və yaranmış əlavə xərclər zərər formasında müəssisələrin balansına yazılır. Yazılmış zərər də dövlət hesabına ödənir.

R.Həsənov hesab edir ki, qazın qiymətinin artması avtomatik elektrik enerjisinin də bahalaşmasına səbəb olacaq, çünki Azərbaycanda istehsal edilən elektrik enerjisinin 80-90 faizi məhz qaz enerjisinin çevrilməsi fonunda yaranır.

Ekspert  hesab edir ki, növbəti mərhələdə təbii qazın və elektrik enerjisinin qiymətinin artması ilə bağlı qərar qəbul edilə bilər”.