Sahibsiz intihar edənlər

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hər 40 saniyədə bir dünyanın hər hansı bir yerində intihar hadisəsi baş verir. Azərbaycana gəlincə, ötən il ölkədə 797 nəfər intihar edib. Bu, 2015-ci ildə olduğundan 262 və 2008-ci ildə olduğundan 659 hadisə çoxdur. Bu xoşagəlməz statistikanı Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyi dərc edib.

İntiharların sayına görə liderlik edən ölkələr arasında həm firəvan ölkələr, həm də inkişaf səviyyəsinə görə geridə qalan ölkələr var. İnsanları intihara nə sövq edir və Azərbaycanda intiharların sayı niyə ildən-ilə həndəsi silsilə üzrə artır?

"İntiharların sayının artmasının səbəbi maliyyə problemləri ilə əlaqədar yaranan sosial gərginlikdədir", deyə psixoloq Vəfa Əkbər Turan-a bildirib. Bir çox insanlar işsiz qalıb, bəzilərini əmək haqqı qane etmir və bütün bunlar xoşbəxtlik arzusu yolunda maneədir. Məqsədə nail olmağın yolu çox vaxt puldan keçir və insanlar pul tapa bilməyəndə özlərini çıxılmaz vəziyyətdə hiss edirlər. Bəzən depressiya vəziyyəti uzun çəkir və intiharla başa çatır, bəzən isə intihar qəfildən, affekt vəziyyətində törədilir. Sosial gərginlik artır, çünki ailədəki problemlər uşaqlara da təsir edir, onlar bu problemləri məktəbdə təbliğ edir və beləliklə bu gərginlik hamıya keçir. Hamı - uşaqlar, yeniyetmələr, gənclər və yetişkin insanlar gərginlik içindədirlər. Əvvəllər insanlar problemlərini doğmaları ilə, dostları ilə bölüşə bilirdilər və onlar öz növbələrində dəstək olur, ümid verirdilər. İndi isə hamı öz dərdindədir. Çünki hamının öz problemləri var və həm mənəvi, həm də maddi cəhətdən başqasına kömək etmək çətindir. Əlbəttə, belə hallarda insanlar mütəxəssisə müraciət etsələr, yaxşı olar", deyə V.Əkbər qeyd edib.

"Son illər intiharların artmasına baxmayaraq, biz hələ də dünya statistikasında son yerlərdəyik. Çünki cənub və şərq ölkələrində intiharların sayı şimal və qərb ölkələrində olduğundan az olur", deyə psixoloq Azad İsadzadə Turan-a bildirib.

"Heç də həmişə sosial amil əhəmiyyət daşımır. İntiharlar üçün ən təhlükəli ölkələr Norveç, İsveç, Almaniyadır. Bu gün Azərbaycanda problem bir qədər başqadır: bizim obyektiv statistikamız yoxdur. Biz intiharlar haqqında yalnız kütləvi informasiya vasitələrindən məlumat alırıq. Yəni yalnız mətbuata sızan rəqəmlərə istinad edirik. Real vəziyyət isə, düşünürəm ki, fərqlidir. Bu gün intiharlarla az-çox polis məşğul olur, o da yalnız hüquqi nöqteyi-nəzərdən, səbəbləri araşdırır. Bizim intiharlarla bağlı real statistikamız yoxdur, yaş, cinsiyyət, bölgə qruplarını heç kim araşdırmır. Düşünürəm ki, kənd yerlərində ümumiyyətlə intihar halları qeydə alınmır, gizlədilir, belə ki, bizdə bu, utancverici bir şey sayılır. Bundan başqa, heç də bütün intiharlar ölümlə başa çatmır.

Reallaşdırılmayan intiharlar, bir qayda olaraq, bədbəxt hadisə, zəhərlənmə kimi qələmə verilir, çünki intihara cəhd edənin qohumları bunun yayılmasını istəmir. Bu rəqəmləri də nəzərə alsaq, intihar göstəriciləri xeyli yüksək olacaq. Bundan başqa, intihar imitasiyası halları da olur. Onlar iki cür olur: intihar adı altında gizlədilən qətllər, intihar hədələri. Hədələr bəzən hadisənin gedişatına görə ölümlə nəticələnə bilir. Yəni, variantlar çoxdur, amma onlar araşdırılmır. Problem ondadır ki, heç bir dövlət orqanı intiharlarla məşğul olmur. Bəzən məsələ cəfəngiyyat həddinə çatır. Bir dəfə prokurorluq bildirdi ki, bütün intihar edənlər psixi xəstələrdir. Baxmayaraq ki, dünya statistikası intihar edənlərin cəmi 15%-nin psixi xəstələr, qalanlarının isə hansısa əsəb, psixoloji problemləri olan insanlar olduğunu göstərir. Azərbaycanda əvvəlcə problemi elmi nöqteyi-nəzərdən araşdıracaq və nəticələr əsasında Təhsil və Gənclik və İdman Nazirliklərinə yeniyetmə qrupları ilə bağlı ayrıca, Uşaq, Qadın və Ailə Məsələləri üzrə Komitəyə ayrıca, Fövqəladə Hallar Nazirliyi və polisə ayrıca tövsiyələr verəcək bir mərkəz yoxdur. İntiharların sayı artır, deməli, profilaktika aparılmalıdır", deyə A.İsazadə qeyd edib. -0-