Tütün Kombinatının səhmdarları dividendlərin ödənilməsini tələb edirlər

Növbədənkənar prezident seçkiləri ərəfəsində Baku International Tobacco ASC şirkətinin səhmdarları keçmiş sovet Tütün Kombinatının binasının yanında piket keçirərək, müəssisənin 25 illik fəaliyyəti ərzində onlara düşən dividendlərin ödənilməsini tələb ediblər.

Səhmdarlar Xanım Hüseynova, Turiyə Rəhimova və başqalarının sözlərinə görə, Tütün Kombinatı 1999-cu ildə özəlləşdirilib, səhmlərin bir hissəsi hər il şirkətin gəlirinin 15%-ni səhmdarlara ödəmək şərtilə müəssisənin kollektivinə paylanıb. Şərtə görə, mənfəətin 85% - i kombinata qalır. Lakin o vaxtdan bəri  səhmdarlar, şirkətin keçmiş işçiləri ildə 10 manat alıblar, halbuki kombinatda istehsal ildən-ilə artır və tütün məhsullarının bazar qiyməti də artır.

Səhmdar Varaz Muradov Azad Media Youtube kanalına bildirib ki, 25 ildir onu aldadırlar. "Biz şirkətin işçiləri, səhm sahibləri idik. Tədricən müxtəlif bəhanələrlə bizi işdən çıxardılar, aksiya iştirakçılarından heç biri kombinatda işləmir. Rəhbərlik səhmləri hər birini 5 min manata satmağı təklif edir, çoxları təklif olunan məbləğlə razılaşıb və öz səhmlərini satıb, ancaq 230 nəfər razı deyil, dividend tələb edirik".

Səhmdar Xeyransa Eyvazova  qeyd edib ki, 1999-cu ildən səhmdarların toplantılarında rəhbərlər kollektivin qərarlarını saxtalaşdıraraq dividend məbləğinin müqavilə ödənişini şirkət mənfəətinin 15% - dən 0,1% - ə endiriblər. Səhmdarlar belə  məbləğlə razılaşmırlar, bəziləri etiraf ediblər ki, toplantı aktlarını içindəki yazılanları bilmədən imzalayıblar. "Bizim qarşımıza çıxmağı və payımızın hansı əsaslarla  0,1% - ə endirildiyini aydınlaşdırmağı tələb edirik", - o deyib.

Aldadılmış səhmdarlar prezident İ.Əliyevə, vitse-prezidentə, ombudsmana, Nazirlər Kabinetinə müraciət ediblər. Nazirlər Kabinetindən onlara təklif ediblər ki, İqtisadiyyat Nazirliyinə müraciət etsinlər. Orada isə cavab verirlər ki, Tütün Kombinatının problemi nazirliyin səlahiyyətinə aid deyil. Səhmdarlar məhkəməyə müraciət ediblər, o da iddiaçıların xeyrinə qərar çıxarıb. Lakin kombinat rəhbərliyi məhkəmənin qərarını yerinə yetirməkdən imtina edir və dividendi tam həcmdə ödəmir.

Kombinatın rəhbərliyi, direktor Azər Süleymanov narazı səhmdarlarla görüşmür. Təhlükəsizlik Xidmətinin rəis müavini, Güloğlan adlı şəxs müəssisənin qapısından çıxaraq bildirib ki, rəhbərliyin tapşırığını yerinə yetirir və bütün səhmdarlara 300 min manat ödəməyi vəd edir, bir şərtlə ki, münaqişə sona çatsın. O deyib ki, bir səhmin nominal dəyəri 20 manatdır. Lakin səhmdarlar izah ediblər ki, aksiyada iştirak edənlərin sayı (25 nəfər) nəzərə alınmaqla, hər adama min manatdan bir qədər çox düşəcək ki, bu da tələb olunan məbləğdən azdır.

Dünən səhmdarlar Turan-a bildiriblər ki, Tütün Kombinatının rəhbərliyi onları görüşə dəvət edib, işçilərə kompensasiyanın ödənilməsi barədə razılıq əldə olunacağı gözlənilir. Tərəflər razılaşmasa, səhmdarlar etirazları davam etdirəcəklər.

AkramHasanov&PartnersLawFirm vəkil bürosunun həmrəhbəri Əkrəm Həsənov Turan ilə söhbətində bildirib ki, Azərbaycanda Səhmdar cəmiyyətlərinin (SC)  əksəriyyəti səhmdarları aldadır, onlara divident ödəmir. Belə halın geniş yayılması müvafiq qanunvericiliyin mükəmməl olmaması, səhmdarların hüquqlarını qorumaması ilə izah olunur. "Səhmdar cəmiyyətləri haqqında" qanunda dəyişikliyə ehtiyac var. Qanunun hazırkı versiyası vətəndaşlarda səhmlərin alınmasına vəsait qoymaq istəyi yaratmır. Bu səbəbdən ölkə iqtisadiyyatı inkişaf etmir, çünki iqtisadiyyatın inkişafı bankların və sığorta şirkətlərinin yox, SC-lərin fəaliyyətinə əsaslanır. A. Həsənov ABŞ-da dəmir yollarının tikintisilə (səhmdar cəmiyyətləri tərəfindən ödənilir) bağlı tarixi nümunə göstərib.

"Azərbaycanda səhmdarlara düşən dividendi müntəzəm ödəyən SC-lər var. Qanunsuz biznes sxemlərinin tətbiq olunduğu SC-lər də var və ya müəssisələr az qazanırlar, xərcləri süni şişirtməklə, satınalmalar zamanı qanunsuz "otkat" və vergidən yayınma ilə bu cür sxemlərə əl atırlar. Belə hallarda dividendlər ödənilmir və ya səhmdarlara cüzi məbləğlər verilir. Belə praktika nəticəsində Azərbaycanda əhali SC-yə inanmır və səhm almaq istəmir.

Çox güman ki, Baku International Tobacco ASC-də nizamnamə kapitalını artırıblar. Kiçik səhmdarlar əlavə səhmlər almayıblar və nəticədə ümumi mənfəətdə onların payı azalıb. Həmçinin səhmdarların əksəriyyəti etiraz aksiyası iştirakçılarını qane etməyən mənfəətin yenidən hesablanması barədə qərar qəbul edə bilər", - ekspert izah edib.

Ə.Həsənovun fikrincə, yanlış sistem iqtisadiyyat naziri Heydər Babayevin dövründə yaradılıb. O, səriştəsiz nazir idi, peşəkar komandası yox idi. Sonra yaradılan Dövlət Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilməyib. İndi bu vəzifə Azərbaycan Mərkəzi Bankına həvalə edilib, AMB-nin yeni rəhbərliyi ölkənin maliyyə təsərrüfatının effektiv idarə edilməsi sisteminin yaradılması ilə məşğuldur.

"Dünya təcrübəsindən istifadə edərək "Səhmdar cəmiyyətləri haqqında" qanuna dəyişikliklər paketinin hazırlanması üçün 2014-cü ildə Vergilər Nazirliyinin nəzdində işçi qrupu yaradıldı. Qrupa Almaniyadan ekspertlər, mən də daxil olmaqla, yerli mütəxəssislər dəvət edildi. 2016-cı ildə qrup Nazirlər Kabinetinə dəyişikliklər layihəsini təqdim etdi və 8 il hökumətdə müzakirə olunub və bu günə qədər qəbul edilməyib", - Əkrəm Həsənov deyib.

O, narazı səhmdarlara qayıdaraq, onlara kiçik səhmdarların hüquqlarını müdafiə edən AMB-yə müraciət etməyi, həmçinin İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinə şikayət etməyi təklif edib.