Vətəndaş cəmiyyəti inkvizisiyanın yenidən baş qaldırmasna etiraz edir

Sivil Toplum Platformasının (STP) həbsxanalarda, xüsusən də polis bölmələrinin müvəqqəti saxlama yerlərində və cəzaçəkmə müəssisələrində, həmçinin kütləvi aksiyalar və məmurlarla şəxslərin digər təması zamanı işgəncə və digər pis rəftar hallarının  artması ilə əlaqədar  mövqe sənədini yayıb.

Sənəddə qeyd olunur ki, qulluq mövqeyindən və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə edərək dinc, günahsız insanlara işgəncə verən, onların ləyaqətini alçaldan və qeyri-insani rəftar nümayiş etdirən şəxslər haqqında ölçü götürülməməsi bu səpkidə olan cinayətlərin artmasına səbəb olub.

STP təəssüflə bildirir ki, işgəncə faktına görə bir nəfər də olsun vəzifəli şəxs cəzalandırılmayıb. Məhz cəzasızlıq mühitinin hökm sürməsi qeyri-insani və zorakalıq hallarının daha da şiddətlənməsinə, sonda ölümlə nəticələnməsinə səbəb olub.

Belə ki, son illər məhkumlar Pərviz Mikayılov, Elşad Babayev, Nurani İbrahimov, Bəhruz Hacıyev, Rəşad Mehdiyev cəzaçəkmə müəssisələrində dünyasını dəyişiblər.

“Son hadisələr 10 may ərəfəsində şəhərin mərkəzində yerləşən Heydər Əliyevin heykəlinə “Qul bayramınız mübarək!” sözlərini yazdıqlarına görə həbs edilən gənc fəallar Qiyas İbrahimov və Bayram Məmmədovun saxlanma yerlərində işgəncəyə, qeyri-insani və ləyaqəti alçaldan rəftara məruz qalması barədə açıqlamaları və Milli Ombudsman institutunun bu barədə açıq faktları təkzib cəhdi göstərir ki, şəxslərə qarşı pis rəftar nəinki azalır, əksinə, artan xətt üzrə davam edir”, -sənəddə bildirilir.

STP qeyd edir ki, Azərbaycan dövlət olaraq vətəndaşları və beynəlxalq ictimaiyyət qarşısında bir sıra öhdəliklər götürüb.

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 46-cı maddəsinin III bəndinə görə, heç kəsə işgəncə və əzab verilə, heç kəs insan ləyaqətini alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qala, özünün könüllü razılığı olmadan üzərində tibbi, elmi və başqa təcrübələr aparıla bilməz.

Avropa İnsan Hüquqlarının Konvensiyasının 3-cü maddəsinə görə, heç kəs işgəncəyə, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qalmamalıdır.

Bundan əlavə, Azərbaycan Avropa Şurası və BMT-nin işgəncələri, qeyri-insani davranışı qadağan edən bir sıra konvensiyalarına qoşulub.

Buna zidd olaraq Azərbaycan höküməti bu sahədə götürdüyü öhdəlikləri icra etməkdən yayınır.

Bundan əlavə, Azərbaycan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin qərarlarına məhəl qoymur. Halbuki, Avropa Konvensiyasının 46-cı maddəsinə, bunları yerinə yetirməklə bağlı öhdəlik götürüb.

Azərbaycan hökuməti bu sahədə monitorinqlərin keçirilməsinə imkan vermir. Belə ki, 2014-cü ildə BMT-nin işgəncələrin qarşısının alınması üzrə alt komitəsi (İQAT) Azərbaycanda cəzaçəkmə müəssisələrində qarşılaşdığı maneələrə görə səfərini dayandıraraq ölkəni tərk etmək məcburiyyətində qalıb.

Azərbaycan höküməti İşgəncənin və qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsi (CPT) ilə əməkdaşlıq etsə də bu quruma öz hesabatlarını açıq yaymağı qadağan edən Rusiya ilə bərabər iki Avropa dövlətindən biridir.

“Orta əsrlərin qalıntısı və bəşəriyyətin ən idbar təcrübəsi olan inkvizisiyanın cəmiyyətimizdə yenidən təzahür etməsi, bütün sivil dünyada zorakılığa qarşı ciddi mübarizənin vüsət aldığı bir dönəmdə ölkəmizdə bu kimi halların mövcudluğu və yuxarı vəzifəli şəxsləri sükunətli razılığı ilə inkişaf etməsi utanverici haldır”, - sənəddə deyilir.

*Sivil Toplum Platforması bu ilin fevralında bir qrup müstəqil QHT üzvü, jurnalist və ekspert tərəfindən yaradılıb.–06D-