Fransada prezident seçkisi: ikinci tura Makaron və Le Pen çıxır

reuters.com: Fransanın hazırkı lideri Emmanuel Makron və ultrasağçı namizəd Marin Le Pen aprelin 24-də keçiriləcək prezident seçkisinin ikinci turuna hazırlaşırlar, bazar günü səsvermənin birinci turundan sonrakı proqnozlar  belə göstərir.

Ifop, OpinionWay, Elabe və Ipsos sosioloji sorğularının ayrı-ayrı qiymətləndirmələrinə görə, birinci turda Makron 28,1–29,5%, Le Pen isə 23,3-24,4% səs toplayıb. Səsvermənin sonunda dərc edilən bu qiymətləndirmələr  ümumilikdə Fransada çox etibarlıdır.

Əgər bu nəticə təsdiqlənərsə,  Makronun timsalında qlobal baxışlara malik iqtisadi liberal və Ukraynada müharibədən öncə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin açıq pərəstişkarı olan dərin avroskeptik əhval-ruhiyyəli iqtisadi millətçi arasında duelə gətirib çıxaracaq.

Yelisey sarayının növbəti sahibinin kim olacağı Makronu dəstəkləyənlərin və Le Penin rəqiblərinin necə səs verəcəyindən asılı olacaq.

Mühafizəkarların namizədi Valeri Pekres, sosialistlərdən Enn İdalqo, Yaşıllardan Yanni Jado və kommunistlərdən Fabyen Russel bildiriblər ki, ultrasağçıların qarşısını almaq üçün Makronu dəstəkləyəcəklər.

“Fransanın hamıya qarşı hamının nifrətini qazanmaması üçün sizi aprelin 24-də təntənəli şəkildə ultrasağçı Marin Le Penin əleyhinə səs verməyə çağırıram”, - İdalqo bildirib.

Pekres Makronun ikinci turda qalib gəlməyəcəyi təqdirdə “fəlakətli nəticələr” barədə xəbərdarlıq edib.

Lakin digər ultrasağçı namizəd Erik Zemmur tərəfdarlarını Le Peni dəstəkləməyə çağıracaq, Zemmurun müttəfiqi  və Le Penin qohumu Marion Mareşal BFM telekanalına bildirib.

“Biz qalib gələcəyik! Biz qalib gələcəyik!” şüarı səsləndirən  tərəfdarların alqış sədaları altında Le Pen bütün fransızları birləşdirmək istədiyini bildirib. “İkinci tur "sivilizasiyanın seçimi olacaq", - o deyib və əlavə edib ki, onun  platforması zəifləri qoruyacaq və Fransanı müstəqil edəcək.

Makron nadir olan ikinci müddəti istəyir

İki onillik ərzində Fransanın heç bir prezidenti ikinci müddətə seçilməyib.

Cəmi bir ay öncə Makron güclü iqtisadi artım, parçalanmış müxalifət və Avropanın şərq cinahında müharibənin qarşısının alınması cəhdində dövlət xadimi kimi rolu sayəsində sorğularda yüksək mövqe tutaraq, vəziyyəti rahat şəkildə dəyişmək yolunda olub.

Lakin o, kampaniyaya gec qoşulmasının bədəlini ödəyib, bu kampaniya zamanı o, Parisin hüdudlarından kənarda yeganə böyük mitinq naminə Fransa əyalətlərində bazarlarda  gəzməkdən imtina edib. Adamları daha uzun müddət işləməyə məcbur etmək planı da populyar olmayıb ki, bu da Le Penə ictimai rəy sorğularında fərqi azaltmağa imkan verib.

Əksinə, o, aylarla Fransanın şəhər və kəndlərini gəzərək siyasi elitaya qarşı qəzəbdən istifadə etməklə milyonları narahat edən yaşayış problemlərinə diqqət yetirib.

“Marin Le Pen adamlarla onların konkret problemləri barədə necə danışmaq lazım olduğunu bilirdi.   Növbəti iki həftə ərzində o, (Makron) Fransada baş verənlərə daha çox diqqət yetirməli, diplomatik fasilə verməli olacaq”, - 23 yaşlı tərəfdar Adrien Tyerri bildirib.

Hələ martın ortalarında Makronun malik olduğu 10 baldan çox fərqdən sonra, birinci tur öncəsi seçicilərin sorğuları göstərib ki, mümkün ikinci turda onun üstünlüyü xəta həddinə qədər azalıb.

“Mən siyasi ifratlardan qorxuram", - Parisdə Makrona səsvermədən sonra 89 yaşlı pensiyaçı Tereza Eyhen deyib. "Fransa ilə nə olacağını bilmirəm".

“Ona şans ver”

Proqnozlar göstərdi ki, ultrasolçulardan Jan-Lük Melanşon bazar günü keçirilən səsvermədə təxminən 20%  toplayaraq üçüncü yeri tutub.

Aprelin 24-də Le Penin qələbəsi Avropa İttifaqından çıxmaq üçün Böyük Britaniyanın Brexit üzrə səsverməsi və ya 2017-ci ildə Donald Trampun Ağ Evə daxil olması kimi, isteblişment üçün eyni şok olacaq.

Aİ-nin ikinci böyük iqtisadiyyatı olan Fransa Avropaya inteqrasiyanın hərəkətverici qüvvəsindən NATO hərbi alyansına şübhə ilə yanaşan avroskeptik liderə çevriləcək.

Le Pen “Frekzit”in xeyrinə əvvəlki ambisiyalarından və ya Fransanı vahid avrozona valyutasından çıxarmaqdan imtina etsə də, Aİ-yə  suveren dövlətlərin sadə birliyi kimi baxır.

2002 və 2017-ci illərdə Fransada keçirilən seçkilərdə sağ və sol seçicilər ultrasağçıları hakimiyyətə buraxmamaq üçün birləşmişdilər.

Lakin sorğular göstərir ki, “respublika cəbhəsi” adlanan cəbhə çöküb və solçu seçicilərin  çoxu deyir ki, təkəbbürlü və “varlıların prezidenti” kimi istehza etdikləri lideri dəstəkləmək istəmirlər.

"Biz dəyişiklik istəyirik, odur ki, niyə ona şans verməyək (ikinci turda)?", - Bobini şəhərində texniki mütəxəssis Aleks Talkone ultrasolçu namizəd Jan-Lük Melanşona səs verdikdən sonra deyib.