İran əsilli Almaniya vətəndaşı olan məhbusun edamından sonra İranın Almaniyadakı hər üç konsulluğu bağlanıb

AP: BERLIN (AP) - Almaniya ABŞ-da yaşayan və 2020-ci ildə Dubayda İran təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən oğurlanan iran əsilli almaniyalı məhbus Cəmşid Şarmahdın edam edilməsinə cavab olaraq cümə axşamı İranın bu ölkədəki üç konsulluğunun hamısının bağlanması barədə göstəriş verib.

İran məhkəməsi bildirib ki, 69 yaşlı Şarmahd bazar ertəsi İranda terrorizm ittihamı ilə edam cəzasına məhkum edilib. Bu, Almaniya, ABŞ və beynəlxalq insan haqları təşkilatlarının saxta kimi qınadığı 2023-cü il məhkəməsindən sonra baş verib.

Xarici işlər naziri Annalena Berbok tərəfindən elan edilən İranın Frankfurt, Hamburq və Münhendəki konsulluqlarının bağlanması qərarı nəticəsində İslam Respublikasının yalnız Berlindəki səfirliyi qalır.

Çərşənbə axşamı Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi artıq İranın müvəqqəti işlər vəkilini Şarmahdın edamına etiraz etmək üçün çağırıb. Almaniya səfiri Markus Potsel də İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçiyə etiraz edib, bundan sonra o, məsləhətləşmələr üçün Berlinə geri çağırılıb.

Şarmahd 2015-ci ildə Almaniya da daxil olmaqla dünya gücləri ilə nüvə sazişinin pozulmasından sonra Tehranın aqressivləşməsi nəticəsində son illərdə ya aldadılaraq, ya da oğurlanaraq İrana aparılan xaricdəki bir neçə iranlı mühacirdən biri olub.

İran Kaliforniyanın Qlendora şəhərində yaşayan Şarmahdı 2008-ci ildə beş qadın və bir uşaq da daxil olmaqla 14 nəfərin ölümünə, 200-dən çox insanın yaralanmasına səbəb olan məscid hücumunu planlaşdırmaqda və başqa hücumlar hazırlamaqda ittiham edib.

İran həmçinin Şarmahdı 2017-ci ildə televiziya proqramı zamanı İranın İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun raket obyektləri haqqında "məxfi məlumatları aşkar etməkdə" ittiham edib.

Ailəsi ittihamlarla barışmayıb və onun azad edilməsi üçün illərlə mübarizə aparıb.

İran Almaniyanın etirazlarına cavab verib. Əraqçi çərşənbə axşamı X sosial şəbəkəsində yazıb ki, “Almaniya pasportu heç kimin, o cümlədən terrorçu cinayətkarın cəzasız qalmasına zəmanət vermir”.

O, Berboku "qazlaytinqdə" günahlandırıb və yazıb ki, "hökumətiniz İsrailin davam edən soyqırımında şərikdir". Almaniya İsrailin sadiq müttəfiqidir və Qəzza və Livandakı müharibələrlə bağlı gərginliyin artdığı bir vaxtda İranın İsrailə hücumlarını kəskin tənqid edib.

Konsulluqların bağlanması Almaniyanın nadir hallarda istifadə etdiyi diplomatik bir vasitədir və Berbokun "artıq aşağı səviyyədə olduğunu" bildirən diplomatik münasibətlərin ciddi şəkildə pisləşməsinə işarədir. Keçən il Moskvanın Rusiyadakı Almaniya səfirliyi və əlaqəli qurumlarının işçilərinin sayına məhdudiyyət tətbiq etməsindən sonra Berlin Rusiyadan Almaniyadakı beş konsulluğundan dördünün bağlanmasını tələb etdi.

Berbok cümə axşamı bildirib ki, İran hökuməti "ilk növbədə şantaj, təhdid və zorakılıq dilində danışır". “İran xarici işlər nazirinin Cəmşid Şarmahdın soyuqqanlı şəkildə öldürülməsinə Almaniyanın İsrailə dəstəyi kontekstində baxdığı son şərhləri də öz sözünü deyir”.

“Biz dəfələrlə Tehrana açıq şəkildə bildirmişik ki, Almaniya vətəndaşının edam edilməsi ciddi nəticələrə gətirib çıxaracaq”, - Berbok deyib və İranda saxlanılan almanların işlərinin onun bir ay əvvəl Nyu-Yorkda Əraqçi ilə keçirdiyi görüşün “mərkəzi mövzusu” olduğunu bildirib.

O, Berlinin qeyri-müəyyən sayda digər almanları azad etmək üçün "yorulmadan işləməyə" davam edəcəyini deyib.

Çərşənbə axşamı Aİ-nin xarici siyasət rəhbəri Cosep Borrell deyib ki, “Avropa vətəndaşının edam edilməsi İran və Avropa İttifaqı arasında münasibətlərə ciddi ziyan vurur”.

"Bu dəhşətli inkişafı nəzərə alaraq, Avropa İttifaqı indi məqsədyönlü və əhəmiyyətli tədbirləri nəzərdən keçirəcək", o, açıqlama vermədən bildirib.

Berbok qeyd edib ki, Aİ oktyabrın ortalarında sanksiyaların yeni mərhələsini tətbiq edib və o, İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun terrorçu təşkilatlar siyahısına salınmasına çalışır.

Şarmahd 2020-ci ildə Dubayda idi, o, proqram təminatı şirkəti ilə sövdələşmə üçün Hindistana getməyə çalışırdı. Koronavirus pandemiyası dünya üzrə səyahətləri pozduğuna baxmayaraq, o, birləşdirici uçuşa ümid edirdi.

Şarmahdın ailəsi ondan son mesajı 28 iyul 2020-ci ildə alıb. Oğurlanmanın necə baş verdiyi bəlli deyil, lakin izləmə məlumatları göstərib ki, iyulun 29-da Şarmahdın mobil telefonu Dubaydan cənuba, Əl-Ayn şəhərinə gedib və Oman sərhəddini keçib. İyulun 30-da izləmə məlumatları göstərdi ki, telefon Omanın liman şəhəri Sohara çatdırılıb və burada siqnal dayanıb.

İki gün sonra İran “mürəkkəb əməliyyat” nəticəsində Şarmahdı ələ keçirdiyini açıqlayıb. Kəşfiyyat Nazirliyi onun gözləri bağlı olduğunu əks etdirən fotoşəkil dərc edib.

Ötən il Almaniya iki iranlı diplomatı Şarmahdın ölüm hökmü ilə əlaqədar ölkədən çıxarmışdı.