Ölkənin şərqindəki elektrik stansiyaları yüklənməyə davam gətirə bilmədi, - ekspert

Bakı/05.07.18/Turan: Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, son 20 il ərzində - 1998 və 2017-ci illər arasında ölkədə elektroenergetikanın inkişafına (elektrik enerjisinin ötürülməsi və paylanması daxil olmaqla) 6,66 milyard manat sərmayə qoyulub. Bu məbləğin 6,1 milyard manatı 2005-ci ildən sonra investisiya edilib.

"Böyük investisiyaları nəzərə alanda qəribədir ki, sistem orta aylıq dərəcədən 5-6 dərəcə çox temperatura davam gətirə bilmir və çökür,", - deyə iqtisadçı Azər Mehdiyev Turan-a deyib.

Mingəçevir yarımstansiyalarından birinin 330 kilovoltluq transformatorunda lokal qəza nəticəsində ölkədə enerji kollapsı baş verib, metro, aeroport, digər vacib dövlət obyektləri iflic vəziyyətə düşüb.

Cəmiyyət çaşqınlıq içindədir - niyə bu sahəyə böyük investisiyalar qoyulduğu halda ölkənin vahid enerji sisteminin rele mühafizəsi və avtomatikası işləmədi? Onlar həqiqətən varmı və müasir tələblərə cavab verirmi?

Sanki əsas sualın cavabı yaxındır. Çərşənbə günü energetika sektorundakı vəziyyətlə əlaqədar müşavirədə ölkə prezidenti "Azərenerji" ASC-nin rəhbəri Etibar Pirverçiyevə birbaşa sual verdi: "Elə sistem yaratmaq lazımdır ki, bir qəza nəticəsində ölkənin enerji sistemi sıradan çıxmasın. Niyə Bakıda, Sumqayıtda, regionlarda istifadəyə verilən elektrik stansiyaları qəza baş verəndən sonra dayandı?", - deyə İlham Əliyev soruşub. Eyni zamanda, Prezident İlham Əliyev məmuru utandırıb və yerinə oturdub.

Bununla yanaşı, Turan-ın Azərbaycanın Elektriktroenergetika Sənayesi Mütəxəssisləri Assosiasiyasının rəhbəri Rəsul Süleymanovla söhbətindən aydın olur ki, rele mühafizəsi və avtomatika əslində işləyib:

"Rele mühafizəsi və avtomatlaşdırma AzDRES-i sistemdən ayırıb. Müasir mikroprosessorlu rele mühafizəsi cihazları, şəbəkə avtomatlaşdırması, fövqəladə hadisə və proseslərin qeydiyyatı cihazları qəzaya reaksiya verib. Onlar şəbəkənin yerli təhlükə mənbəyini bağlayıb. Lakin ölkənin şərqindəki buxar və qaz elektrik stansiyaları tam güclə işləyə bilmədikləri üçün artan yükə davam gətirə bilməyib", - deyə ekspert bildirib.

Məsələ burasındadır ki, Xəzər sahilindəki qaz-buxar elektrik stansiyalarının gücü ətraf mühitdə havanın 25 dərəcə temperaturu və 16 dərəcədən çox olmayan suburaxıcı üçün zəmanət verir. Buxarı sıxmaq üçün lazım olan su nəzərdə tutulur. İsti havalarda stansiyalar yarım gücdə işləyir. Bundan əlavə, istehlak edilmiş qaz standartlara cavab vermir, bu, qəzaların yaranmasına gətirib çıxarır və məhsuldarlığı azaldır.

Qaz-buxar enerji təsərrüfatı havanın və dəniz suyunun yüksək temperaturu səbəbindən gücünü itirir. SOCAR-ın bu stansiyalara verdiyi təmizlənməmiş qaz da keyfiyyətsiz istismarın səbəblərindən biridir.

"Qaz turbinləri yüngüldür, inersiya momenti azdır, bu isə gücün saxlanmasına maneə törədir", - deyə ekspert bildirib.

Beləliklə, Mingəçevir yarımstansiyasında baş verən fövqəladə hadisə son damla rolunu oynayıb. Ölkənin şərqindəki elektrik stansiyaları Mingəçevirdə baş verən qəza səbəbindən yüklənməyə davam gətirə bilmədi, bu isə blekauta səbəb oldu. -0-