Azərbaycan neft gəlirlərinin tükənmə sürətinə görə dünyada Anqoladan sonra ikinci ölkə ola bilər
Azərbaycan neft gəlirlərinin tükənmə sürətinə görə dünyada Anqoladan sonra ikinci ölkə ola bilər
Neft gəlirlərindən çox asılı olan Azərbaycan iqtisadiyyatı 2021-ci il üçün “Carbon Tracker” hesabatında “Neft dövlətlərindən kənarda: Enerji keçidi kontekstində neftdən asılılığın azaldılmasına təcili ehtiyac” adlı sərt xəbərdarlıqla üzləşir. Hesabatda Azərbaycan neftdən asılı olan ən həssas ölkələrə və onu növbəti onillikdə neft və qaz gəlirlərinin 40%-dən çox azalması gözlənilən ölkələr üçün nəzərdə tutulan “Qrup 5”ə daxil edilir. Bu qrupa Anqola, Bəhreyn, Timor-Leste, Ekvatorial Qvineya, Oman və Cənubi Sudan daxildir və bu, həmin dövlətlər üçün ortaq iqtisadi riskləri göstərir.
Nəticələr daha sərt iqlim siyasəti və alternativ enerji sahəsində irəliləyişlər səbəbindən dünyanın neftdən asılı olan 40 ölkəsinin gəlirlərinin orta hesabla 46% azalacağı proqnozlaşdırıldığı daha geniş qiymətləndirmənin bir hissəsidir. Bu cür dəyişikliklər 9 trilyon dollar məbləğində məcmu itkilərlə nəticələnə bilər ki, bu da qarşıda duran iqtisadi çətinlikləri göstərir. Hesabat bu dəyişikliklərin sosial təsirini vurğulayır, 19 ölkədə 400 milyondan çox insan ən çox risk altındadır. İqtisadçı Qubad İbadoğlunun fikrincə, Azərbaycanda 68%-ə qədər gəlir çatışmazlığı müşahidə edilə bilər ki, bu da dövlət xidmətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə ixtisarına və geniş yayılmış iş yerlərinin itirilməsinə gətirib çıxarır.
Paralel olaraq Dünya Bankının uzunmüddətli iqtisadi proqnozları da Azərbaycan üçün eyni dərəcədə qaranlıq mənzərə yaradır. Mövcud siyasətlər çərçivəsində Dünya Bankının uzunmüddətli inkişaf modeli (LTGM) 2024-cü ildən 2050-ci ilə qədər ÜDM-in orta illik artımı cəmi 0,5% olmaqla iqtisadi durğunluğu proqnozlaşdırır. Bir nəfərə düşən ÜDM-in bu müddət ərzində yalnız 11% artacağı gözlənilir ki, bu da siyasət əsaslı şəkildə dəyişdirilməsə, məhdud artım perspektivlərini vurğulayır.
Dünya Bankının 2022-ci il üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına dair memorandumu azalan karbohidrogen ehtiyatları ilə yanaşı, əhalinin azalması və qocalması da daxil olmaqla, struktur problemlərini vurğulayır. Hesabatda deyilir ki, şaxələndirməyə qəti dönüş olmadan qeyri-resurs özəl sektorundakı zəiflik ölkənin iqtisadi trayektoriyasına daha çox təzyiq göstərəcək. Bu amillər Azərbaycanın inkişafına mane ola, ölkəni zəiflədə edə bilər, çünki qlobal enerji bazarları qalıq yanacaqlardan bərpa olunan mənbələrə keçir.
İqtisadiyyat
-
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda diri çəkidə ət istehsalı 491,400 tona çatıb ki, bu da keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1,2% artım deməkdir. Lakin bu artım, ətin idxalındakı kəskin yüksəlişlə birlikdə, son 10 ay ərzində dayanmadan artan yüksək ət qiymətlərinin sabitləşməsinə çox az təsir göstərib, deyə kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məmmədrəmov bildirir.
-
Azərbaycan Beynəlxalq Bankı (ABB) 13 dekabrda onlayn səhmdar yığıncağı keçirəcək. Yığıncaqda bankın nizamnamə kapitalının artırılması, yenilənmiş nizamnamənin təsdiqi və yeni innovativ filialın yaradılması məsələləri üzrə səsvermə keçiriləcək, bankın açıqlamasında deyilir.
-
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev dekabrın 10-da Şahdəniz qaz-kondensat yatağının 2-ci mərhələsinin və Cənub Qaz Dəhlizi (CQD) layihələrinin idarə olunması ilə bağlı 2014-cü il tarixli prezident sərəncamını dəyişdirən yeni bir sərəncam imzalayıb. Bu dəyişiklik Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinə (SOCAR) maliyyə konsolidasiyasını təmin etmək üçün geniş səlahiyyətlər verir.
-
2024-cü ilin yanvar-noyabr dövründə Azərbaycanın neft və qazla əlaqəli olmayan ixracı 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1,9% artaraq 3,1 milyard ABŞ dolları dəyərində olub. Bu artım İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiyası Mərkəzi tərəfindən dərc edilmiş son "İxrac İcmalı"nda qeyd olunub və ölkənin müxtəlifləşən və genişlənən ixrac portfelini əks etdirir.
Rəy yaz