Azərbaycan prezidenti hidrokarbon ehtiyatlarının yenidən qiymətləndirilməsi və bərpa olunan enerji imkanlarını qeyd edir

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, "Russia Today"ın Baş direktoru Dmitri Kiselyovla müsahibəsində ölkənin hidrokarbon ehtiyatlarının əhəmiyyətli dərəcədə artırılmış qiymətləndirilməsini açıqlayıb və Azərbaycanın bərpa olunan enerji layihələrini irəlilətmək öhdəliyini bir daha təsdiqləyib. "Rossiya-1" telekanalında yayımlanan bu müsahibədə Azərbaycanın hidrokarbon sərvətlərindən istifadə edərək güclü bərpa olunan enerji sektoru qurmaq strategiyası diqqət mərkəzində olub.

Əliyev, Azərbaycanın on il əvvəl 2,6 trilyon kubmetr olaraq təxmin edilən sübut olunmuş təbii qaz ehtiyatlarının əhəmiyyətli bir yeniləməyə məruz qala biləcəyini qeyd edib. “30 ildir işlənən Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) blokunun ilkin 500 milyon ton neft qiymətləndirilməsi 1,5 milyard tona çatıb. Qaz və qaz-kondensat yataqlarımız üçün də bənzər qiymətləndirmə artımı gözlənilir,” deyə o bildirib.

Bu inkişaflar Azərbaycanın uzunmüddətli enerji təhlükəsizliyini vurğulayır. Əliyev qeyd edib ki, ölkə illik 25 milyard kubmetr qaz ixrac edərək "əlavə enerji mənbələrinə ehtiyac duymur."

AÇG və Şahdənizdə hidrokarbon sərvəti

AÇG yataqları 1997-ci ildən fəaliyyət göstərir və 2024-cü ilin dekabrına qədər 600,1 milyon ton neft (4,44 milyard barrel) hasil olunub. Xəzər dənizindəki Şahdəniz yatağı isə ölkənin əsas qaz mənbəyi olaraq qalır və təsdiq olunmuş ehtiyatları 1,2 trilyon kubmetr təşkil edir, bunun 20%-i 2006-cı ildən bu yana çıxarılıb.

Bu ehtiyatlar Azərbaycanın regionda əsas enerji tədarükçüsü kimi mövqeyini gücləndirir və bərpa olunan enerji sahəsində müxtəlifləşməni maliyyələşdirmək üçün möhkəm əsas yaradır.

Bərpa olunan enerjiyə keçid

Azərbaycanın yaşıl enerjiyə keçidinə diqqət çəkən Əliyev, bərpa olunan enerji layihələrində böyük irəliləyişlər olduğunu qeyd edib. “Son üç ildə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda ümumi gücü 300 meqavat olan kiçik su elektrik stansiyaları inşa etmişik, bu rəqəm iki il ərzində 500 meqavata çatacaq,” deyib. Bundan əlavə, günəş və külək enerjisi layihələri də xarici sərmayələr hesabına sürətlə inkişaf edir.

Təkcə Xəzər dənizi ərazisində külək enerjisinin potensialı Dünya Bankının hesablamalarına görə 157,000 meqavat təşkil edir. 2030-cu ilə qədər imzalanmış müqavilələr çərçivəsində bu potensial 6,000 meqavata qədər arta bilər, bu da Azərbaycanı yaşıl enerji ixracında regional liderə çevirə bilər.

Atom enerjisi: gələcəyin perspektivi

Əliyev Azərbaycanın nüvə enerjisi sektoruna daxil olma ehtimalını da nəzərdən keçirib və bunu iqtisadiyyatın diversifikasiyası üçün bir fürsət kimi xarakterizə edib. “Bizdə əvvəllər belə bir şey olmayıb, amma bu, dünya trendlərindən biridir və bu trendlərdən geri qalmamaq istəyirik. Mən artıq müvafiq qurumlara elmi və təcrübə məqsədli mini-reaktorların araşdırılmasını tapşırmışam,” deyə o qeyd edib. Bununla belə, layihənin baha başa gələcəyini də vurğulayıb və enerji layihələrində xarici sərmayəyə üstünlük verdiklərini bildirib.

Avropanın enerji boşluğunu doldurmaq

Əliyevə görə, Azərbaycan Avropanın enerji keçidində əsas rol oynamağa hazırdır.. Xəzərdən Avropaya bərpa olunan enerji ixracı üçün Qara dənizdən keçən enerji kabelinin texniki-iqtisadi əsaslandırması yaxın aylarda tamamlanacaq. “İlkin mərhələdə bu, 4,000 meqavat gücündə olacaq, lakin Avropa ölkələrinin artan enerji ehtiyaclarını nəzərə alaraq əlavə təmiz enerji mənbələri onlar üçün vacib olacaq,” Əliyev bildirib.

Bu strateji uyğunlaşma Azərbaycanın qlobal miqyasda davamlı enerji həllərində əsas oyunçu kimi mövqeyini möhkəmləndirir.

İnvestisiya baxımından əlverişli enerji qiymətləri

Daxili bazarda Azərbaycanın elektrik enerjisi qiymətlərinin əlverişli olması enerji sektoruna investisiyalar üçün əlavə stimul yaradır. “Bizim qiymətlərimiz enerji satışını həm istehlakçılar, həm də şirkətlər üçün kommersiya baxımından sərfəli edir,” Əliyev vurğulayıb.

Hidrokarbon sərvətləri və bərpa olunan enerji layihələrinə aqressiv yanaşmanı birləşdirərək, Azərbaycan dayanıqlıq və innovasiya istiqamətində bir hekayə yaradır ki, bu da onun qlobal enerji səhnəsindəki rolunu yenidən müəyyən edə bilər.